De mythologische Ajax
OLAE
BAR
§AJAX
De voetbalclub Ajax is vernoemd naar een tweetal
prominente mythologische helden uit het Griekse
leger dat streed om Troje: de 'Grote Ajax' en de
'Kleine Ajax'. De Grote Ajax (in het Grieks: Aias)
was de zoon van Telamon, koning van het eiland
Salamis, en na Achilles de sterkste held van de
Grieken. De Grote Ajax was geen god, maar hij
was wel schier onkwetsbaar nadat Heracles hem
als kind met een leeuwenvel had bedekt. Zo waren
slechts zijn oksels en nek zijn zwakke plekken. Het
was de Grote Ajax die geheel alleen de Trojanen
tegenhield toen zij het Griekse kamp bedreigend
dicht waren genaderd. Na de dood van Achilles
meende de Grote Ajax dat de wapenrusting van
Het logo
De karakteristieke kop van de Griekse held Ajax
heeft niet altijd het logo van de voetbalclub Ajax
gesierd. Begin 1900 bestond het logo van de club
uit de willekeurige afbeelding van een voetballer
in Ajax-tenue met daaromheen de tekst: 'Amst.
Football-club AJAX'.
Toen Ajax in 1925 zijn 25ste verjaardag vierde,
verscheen op het Delftsblauwe herinneringsbord
voor het eerst de beeltenis van de held Ajax.
Op 20 september 1928 stond het nieuwe logo,
met de kop van Ajax, voor het eerst in het club
blad 'Clubnieuws'. Af en toe was in het logo een
schildje in de kleuren rood en wit afgebeeld. Dit
schildje maakte geen vast onderdeel uit van het
ronde clublogo, maar werd af en toe toch gebruikt
om de clubkleuren aan te geven.
In 1991 is het Ajax-logo om commerciële rede
nen grondig gewijzigd. De gestileerde Ajax-kop
bestaat sindsdien uit elf lijnen, die de elf spelers
van een elftal symboliseren. Als lettertype voor de
woorden 'Ajax' en 'Amsterdam' is de Gill gekozen.
In 1998 is het 'nieuwe' logo nogmaals aangepakt,
dit maal waren het slechts minimale cosmetische
veranderingen. De J in het lettertype Gill werd
bijvoorbeeld aangepast, zodat de rechterpoot van
de A van 'Ajax' een rechte lijn vormt met de on
derkant van de J.
Achilles hem toekwam, maar Odysseus, gesteund
door Athena, eigende zich Achilles' wapenrus
ting toe. Uit frustratie stortte de Grote Ajax zich
daarna in zijn eigen zwaard. In Sophocles' tragedie
'Aias' kwam de Grote Ajax anders aan zijn eind:
hij pleegde zelfmoord nadat hij een kudde vee te
lijf was gegaan in de overtuiging de strijd aan te
hebben gebonden met Odysseus en de Atriden.
Minder bekend is de Kleine Ajax, zoon van
Oileus, de koning van het landschap Locris in
midden-Griekenland. De Kleine Ajax voerde in
de Trojaanse oorlog de strijders van Locris aan,
waarbij hij veelvuldig schouder aan schouder
stond met de Grote Ajax. Bij de val van Troje
Het shirt
Op de eerste (bekende) elftalfoto van Ajax (zie
pagina 86) zijn de spelers volledig in het donker
gestoken, met een lichte band om het middel. Dit
sterkt het vermoeden dat de eerste Ajax-tenues
zwart met een rode band waren. Tot 1911 speelde
Ajax vervolgens in rood-wit verticaal gestreepte
shirts met een zwarte broek en zwarte kousen.
Bij de promotie in 1911 naar de Westelijke eerste
klasse paste Ajax de outfit aan, omdat de overeen
komsten met het shirt van Sparta te groot waren.
Het Ajax-shirt werd wit met één verticale rode
baan in het midden. De zwarte broek werd in
1912 vervangen door een witte. De kousen bleven
zwart, maar wel met een rood-witte omslag.
Door de jaren heen heeft Ajax diverse keren ge-
experimenteerd met andere patronen in het shirt:
rood met witte mouwen, wit met rode biezen en
wit met daarop in rode letters het woord 'Ajax'.
In 1972 werd in de statuten van Ajax vastgelegd
dat Ajax in ieder geval witte kousen met een rode
omslag draagt.
Een jaar later verscheen het Ajax-logo op de borst
van de spelers. Aanvankelijk in het midden van het
shirt, maar door de komst van shirtsponsor TDK
in 1982 verschoof het logo naar links. De naam
ABN AMRO op het shirt deed het logo opnieuw
naar de middenpositie verschuiven.
In het seizoen 2007-2008 speelt Ajax voor het
eerst met twee sterren op het shirt. Iedere ster
symboliseert tien landskampioenschappen. Met
zijn 29 titels is Ajax nog één kampioenschap ver
wijderd van een derde ster.
roofde de Kleine Ajax Cassandra uit het heilig
dom van godin Athena. Op zijn thuisreis moest
de Kleine Ajax voor zijn kleptomane daad boeten:
Athena trof zijn schip met een bliksemschicht.
Aan de naamloze vennootschap Ajax is een aantal
zelfstandige BV's gekoppeld met een mytholo
gische naam die de Ajax-familieband in stand
houdt: Teucrus, de halfbroer van Ajax (holding);
Eurysakes, de zoon van Ajax (Ajax Direct);
Tekmessa, de concubine van Ajax (Ajax Images)
en Exekias, de Griekse pottenbakker die een
amfora maakte met een afbeelding van Ajax en
Achilles (Ajax Museum).
De Ajax-Marsch
'n Juichtoon dav're langs de velden
Voor ons dierbaar Rood en Wit
De ploeg der dappere Meerse helden
Onze vreugd en ons trots bezit
Alom gevreesd in heel den lande
Glorie onzer Amstelstad
Ieder draagt ze op de handen
Wie gaat niet op Ajax prat
Ajax hup, Rood-Witte schare
Dappere strijders, fier en koen
Geen club die ons kon evenaren
Rood en Wit wordt kampioen
Ajax hup, Rood-Witte schare
Dappere strijders, fier en koen
Een roep die geldt, dat is je ware
Rood en Wit wordt kampioen
14
