Henk ten Cate
'DE KRACHT VAN EEN GOED TEAM
IS DAT HET IN BALBEZIT AL GOED
STAAT VOOR ALS HET DE BAL
STRAKS NIET MEER HEEFT'
De trainer
Met nieuw Ajax
terug naar de top
Bij zijn aanstelling verkondigde de nieuwe trainer Henk ten Cate precies datgene wat ieder
een wilde horen: Ajax is het aan zijn stand verplicht om successen te halen. De komst van de
coach die als rechterhand van Frank Rijkaard met FC Barcelona vorig seizoen de Champions
League won, ging gepaard met een groot aantal vernieuwingen binnen het eerste elftal. En al
wil Ten Cate zelf niet naar het verleden kijken, het is opvallend hoe nieuw Ajax eruit is gaan
zien in de strijd om terug te komen aan de top.
tekst Joris Zandbergen
fotografie Louis van de Vuurst
Henk ten Cate, geboren in Amsterdam op
9 december 1952, liet meteen al weten
niet te willen oordelen over het werk van
zijn voorganger. 'Ik ken de omstandighe
den waaronder hij heeft moeten werken niet. Ik
kan alleen kijken naar de cijfers en dan constateer
ik dat vierentwintig punten achterstand op PSV
teveel is,' zei Ten Cate bij zijn presentatie. 'Ajax
is aan zijn stand verplicht om successen te
halen.' Vol goede moed begon de coach
met de Surinaamse roots aan het karwei
bij de Amsterdamse trots. 'De zon schijnt
weer boven de ArenA,' kondigde hij aan
op zijn eerste werkdag. Ook de buiten
wacht was optimistisch vanaf dag 1, maar
kon tegelijk constateren dat weinig dingen
hetzelfde waren gebleven in vergelijking met de
vorige jaren. 'Het is heel leuk dat iedereen opti
mistisch is,' zegt de nieuwe Ajax-coach. 'Ik denk
dan ook dat er iets heel moois kan groeien in
Amsterdam.'
Balans
Het elftal van Ajax van de voorgaande seizoenen
heeft het nooit ontbroken aan talent. In een steeds
sneller draaiende voetbalwereld, waarin steeds
meer spelers steeds sneller van club veranderen,
bleef Ajax toch steeds op de been omdat het ene
na het andere talent uit de jeugdopleiding de stap
naar het eerste elftal maakte. Echter, zo stelde Ten
Cate ook al vast, je wint niet met talent alleen.
Het evenwicht ontbrak bij de Amsterdammers.
Technisch directeur Martin van Geel signaleerde
het probleem en ging in samenspraak met de nieu
we trainer de markt op om juist dat probleem op
te lossen. 'We hebben geprobeerd om meer kwa
liteit en balans in het elftal te brengen,' zegt Ten
Cate. 'Het is onontbeerlijk. Balans tussen aanval
en verdediging en balans tussen jeugdig talent
en ervaring. Ik kijk nu toch een klein beetje ach
terom, en moet constateren dat Ajax aan "kwa
litatieve ervaring" te weinig had. Stam, Gabri
en Roger erbij, daar valt winst uit te halen. Ook
hebben de jonge talenten als Sneijder, Heitinga en
Babel nu een WK in hun bagage.' Het fundament
onder de door Ten Cate verlangde speelwijze is
er eveneens een van balans. Hoewel hij bekend
staat als een trainer die aanvallend voetbal pre
dikt, begint bij Ten Cate alles bij de verdediging:
'En daarmee bedoel ik niet alleen de laatste linie.
Verdedigen doe je met zijn allen in mijn optiek.
Een gedeelte van het elftal moet bij balbezit al
verdedigend denken. Dat is niet gemakkelijk,
maar het is wel aan te leren. Voetbal bestaat uit
de tijd dat je de bal hebt en de tijd dat je niet in
balbezit bent. De kracht van een goed team is dat
het in balbezit al goed staat voor als het de bal
straks niet meer heeft. Daar zijn we nu volop mee
bezig. Er is hiervoor een belangrijke rol wegge
legd voor Jaap Stam. De organisatie moet zo goed
worden dat we straks niet meer verrast worden.
De spelers moeten in deze manier van spelen gaan
geloven. De verdediging bepaalt hoe vaak, waar
en wanneer we kunnen aanvallen. Dan komt het
dus weer neer op balans. Het idee is overal een
man meer te hebben. Dus om je zo te positione
ren dat je in balbezit ergens een vrije man hebt en
dat je bij balbezit van de tegenstander een extra
verdediger hebt.'
De aanvoerder
Halverwege het traditionele trainingskamp in De
Lutte, benoemde Ten Cate Jaap Stam, de van AC
Milan overgekomen vedette, tot aanvoerder. Als
zijn secondanten koos de coach voor Kenneth
Perez en Klaas Jan Huntelaar. Ten Cate: 'Jaap
Stam is een grote speler. Als je ziet wat hij tijdens
de wedstrijden uitstraalt. Jaap is een voorbeeld
voor de jonge spelers, hij is altijd geconcentreerd
en neemt het voortouw tijdens de trainingen. Ik
wil de anderen niet te kort doen, maar Jaap
is 34, loopt altijd voorop en wil alles win
nen. De aanvoerder moet het verlengstuk
van de trainer zijn in het veld, iemand naar
wie de spelers luisteren, die de organisatie
bewaakt en die de spreekbuis van de groep
is. Kenneth Perez is de aanvoerder uit de
groep van buitenlandse spelers en Klaas Jan
Huntelaar uit de groep van jonge honden. Zo zijn
alle geledingen uit de groep vertegenwoordigd.'
De aankopen
Niet minder dan dertien spelers die aan het begin
van het seizoen 2005-2006 op de elftalfoto ston
den, verlieten de club tijdens of na de vorige voet
baljaargang. Nu hoefden die niet allemaal ver
vangen te worden, want Ten Cate werkt het liefst
met een groep van zo'n tweeëntwintig spelers.
'Ongeveer zestien spelers die allemaal in de basis
zouden kunnen staan, jonge talenten en de kee
pers. Al zal dat aantal dit seizoen eerder rond de
vijfentwintig liggen', zegt de trainer. Versterkingen
dienden er echter wel gehaald te worden, en dat
moesten bij voorkeur gelouterde voetballers
zijn. Het binnenhalen van Europese topverde-
diger Jaap Stam was een geweldige zet van de
club. Ervaren doelman Dennis Gentenaar
augustus 2006
