AMSTERDAMSE
VOETBALLERTJES
IN DE HONGERWINTER.
de Column
23
Vandaag komt Ajax naar Heerenveen en het is daarom wel een
mooi moment om in de geschiedenis te duiken en terug te gaan
naar de Hongerwinter van 1944 - 1945. Halverwege 1944 was o.a.
door de spoorwegstaking, bombardementen en plunderende Duitsers in de grote steden in het
westen een groot voedseltekort ontstaan en dat zou met de winter op komst alleen nog maar erger
worden. Berichten hierover bereikten ook de voetbalclub Heerenveen en op initiatief van Floor
Féléus, Hendrik Huisman, Germ Scheper en zakenman Joop Overdiep werd besloten om vier maal
vijftien jonge voetballers in de leeftijd van ongeveer 12 - 14 jaar onder te brengen bij pleeggezinnen
in Heerenveen en Oranjewoud. Joop Overdiep had veel zakelijke contacten in Amsterdam en hij
zorgde dat dit aanbod bij de vier Amsterdamse clubs Ajax, DWS, de Volewijckers en Blauw Wit
terecht kwam. Door Joops contacten werd het Amsterdam, want voor hetzelfde was het aanbod
naar Rotterdam of Den Haag gegaan. De 4 clubs moesten bepalen wie naar Friesland gingen. Een
niet eenvoudige keuze. Eerst contact met de ouders die toch voor langere tijd hun kind moesten
afstaan aan een onbekend gezin. Maar nood breekt wet en bij de meeste clubs bepaalde uiteindelijk
een loting wie de gelukkigen waren. Gelukkig kon het aanbod later worden verhoogd en tenslotte
zijn er 86 Amsterdammertjes in Heerenveen ondergebracht.
We kunnen het ons nu niet meer voorstellen maar het overbrengen van de kinderen van Amsterdam
naar Heerenveen was een groot probleem. Treinen reden niet meer en elke vrachtauto kon beschoten
worden door Engelse jagers. De Volewijckers charterden een oude vrachtauto, moesten onderweg
nog een keer hals over kop uit de auto in verband met een dreigende beschieting maar het gezelschap
haalde toch veilig Heerenveen. De drie andere clubs kozen voor de nachtboot van Amsterdam naar
Lemmer. Dat was ook een groot avontuur want vaak durfde de schipper de overtocht niet aan met
zijn onverlichte boot. Het duurde soms weken voordat een kapitein de tocht over het IJsselmeer
veilig genoeg vond. Wanneer ze dan eindelijk in Heerenveen aankwamen stond het bord pap klaar.
Ze moesten eerst wel aan het eten wennen, want als dat iets te vet was dan was het rennen naar de
WC.
Ook Abe en Hil kregen een logé in huis, Jan de Wit, een zoon van jeugdbestuurslid Arie de Wit van
Ajax. Daar kwam even later nog een vier jaar jonger broertje Arie bij, die Jan zo miste dat Abe zei:
"Kom jij dan ook maar bij ons". Natuurlijk was er ook heimwee, bij een van de kinderen zo sterk dat
hij dwars door de gevaarlijke linies terug naar Amsterdam ging. Contact was moeilijk geen telefoon
en brieven lang onderweg. Wat deden ze tijdens hun verblijf?. Klusjes doen, één kon zelfs melken.
Natuurlijk ook voetballen en van Abe leerden ze het eierzoeken. De oorlog is voorbij en de kinderen
gaan weer terug.
Hoe gaat het verder? Op 21 en 22 Juli 1945 vierde W Heerenveen zijn 25 jarig bestaan en organiseerde
een toernooi met de 4 Amsterdamse clubs, gewonnen door de Volewijckers. Als dank voor de
gastvrijheid werd een tegeltableau aangeboden wat te zien is in de Pronkkeamer. In 1995 organiseerde
sc Heerenveen een reünie voor de Amsterdammers waarbij hun het jubileumboek van het 75-jarig
bestaan werd aangeboden.
Roel de Jong. j
