Oe dood van
IJzeren Rinus
Een split second kan mensenlevens doen
veranderen. Het was zondag 18 september
2005, even na enen: AZ - Ajax. In een
rommelig strafschopgebied kreeg AZ-spits
Shota Arveladze een geniale ingeving. Met
een boogje tikte hij de bal over een woud van
spelers. Het net kwam steeds meer in zicht.
Klik: de geboorte van een spraakmakende
foto.
Een beladen duel tussen AZ en Ajax. De gevestigde orde uit de hoofdstad
tegen coupplegers uit de opstandige provincie. In de 25 voorafgaande jaren
aan de strijd die middag wist AZ thuis slechts twee maal te winnen van de
Amsterdammers. Maar Ajax was in de openingsfase van het seizoen 2005-
2006 nog niet in goeden doen. Trainer Danny Blind zag zijn ploeg wanhopig
zoeken naar de juiste vorm. Aan de andere kant zag zijn oude leermeester
Louis van Gaal dat het goed was. AZ won met sprankelend voetbal de ene
na de andere wedstrijd. Het land was rijp voor een machtsovername.
Hij zat die dag zoals altijd trouw aan de zijlijn van zijn favoriete club, zijn
fototoestel op pole position. AZ-fan Ed van de Pol, tevens amateurfotograaf,
zag Wesley Sneijder aan de andere kant van het veld de 0-1 maken. Het leek
voor Van de Pol en zijn club een moeilijke dag te worden. Maar in de 35ste
minuut kwam zijn finest moment. Uit een corner van Stijn Schaars belandde
de bal na een scrimmage voor de voeten van Arveladze. De geslepen
spits boogde de bal met veel gevoel richting het Amsterdamse doel. De
Alkmaarder Hout veerde op. Als twee aasgieren doken Tarik Sektioui en
Ryan Babel zich op de bal. De één met de intentie om de prooi definitief te
doden, de ander om het dier een herkansing in het spel te gunnen. In een
reflex drukte Van de Pol op de knop die meerdere levens zou veranderen.
'Zat erin'
Na het duel werd niet meer gesproken over de geweldige wedstrijd (4-2),
de tweede goal van Arveladze, de rode kaart voor Ajacied Olaf Lindenbergh
of de twee beauty's van afstandschoten waarmee Kenneth Perez Ajax
definitief de das om deed. Nee, het was dat discutabele moment in de 35e
minuut dat dagenlang over de tong ging in voetbalminnend Nederland.
Scheidsrechter Roelof Luinge keurde de goal van Arveladze goed. "Mijn
assistent Arie Brink gaf mij direct het sein dat de bal erin zat", weet de
arbiter nu. "In de rust kreeg ik van verslaggeefster Barbara Barend te
horen dat ik gelijk had. Voor mij natuurlijk geweldig nieuws." Ajax was
veel minder blij. Trainer Blind liet zich in de catacomben voor de camera's
van Talpa behoorlijk gaan tegenover Luinge. Er werd van 'een schande'
geschreeuwd.
AZ Speelt 26
In Amsterdam trokken ze tegelijkertijd de objectiviteit van Van de Pol in
twijfel. "Dat doel staat ook nog scheef", zei Blind daags na de wedstrijd in
Het Parool. "Het helt naar voren, dat klopt niet. Er is voldoende aanleiding
om te twijfelen aan de geldigheid van deze goal." Het hielp Ajax weinig.
De foto verschafte een uitstekend alibi voor de moord op IJzeren Rinus. De
Amsterdammers stonden steeds minder sterk in hun schoenen.
"Na afloop van het duel heb ik Van de Pol gebeld om de foto na te bestellen",
zegt Luinge. "Hij heeft het echt haarscherp vastgelegd. Tegenwoordig
gebruik ik de foto om tijdens lezingen aan te tonen waarom IJzeren Rinus
voorgoed in de kelder in Hilversum staat. Heeft Van de Pol sinds die foto
Rinus in de Kelder
AZ won, de foto van Van de Pol werd landelijk nieuws en in de nasleep van
het duel bood AZ de fotograaf een vast contract aan (zie kader). Na het duel
veranderde niet alleen het leven van Van de Pol op drastische wijze; ook het
leven van IJzeren Rinus, het computersysteem op televisie die de goal niet
goedkeurde, kreeg een andere wending. Waar Van de Pol schouderklopjes
ontving, kreeg Rinus een dolksteek in de rug. Na jarenlange trouwe dienst
verdween het systeem voorgoed naar de kelder van de NOS. Luinge:
"Laatst sprak ik Evert ten Napel nog tijdens een workshop in Meppel. Hij
vertelde me dat de bewuste foto het einde van IJzeren Rinus had betekend.
Het systeem bleek makkelijk te manipuleren. De regisseur kon namelijk
bepalen op welk moment het beeld stil werd gezet."
