De geschiedenis van Ajax Heerenveen
V0ETBALUJN
■91091045
In vergelijking met de meeste andere
eredivisieclubs heeft Heerenveen maar
een korte geschiedenis als het om
wedstrijden tegen Ajax gaat, en dan
ook nog een die veertig jaar terug
gaat. Maar dat neemt niet weg dat het
juist tegen de Friezen was dat Ajax
zijn misschien wel meest spectaculaire
nederlaag leed. We hebben het na
tuurlijk over 'het wonder van Heeren
veen', dat plaatsgreep op 7 mei 1950,
toen Heerenveen een half uur voor tijd
plotseling ontketend raakte en een
1-5 achterstand omzette in een 6-5
overwinning die twintigduizend toe
schouwers voorgoed een meerwaarde
aan hun leven verschafte.
Maar er is al zoveel over deze befaam
de wedstrijd geschreven dat wij het
vandaag maar eens niet doen: men sla
daar het jubileumboek nog maar eens
op na. Overigens zou het na die wed
strijd tot dit seizoen duren eer Ajax
een Heerenveen weer voor de compe
titie tegenover elkaar stonden.
Abe....
Vergeleken met de meeste betaalde
clubs is Heerenveen nog een vrij jonge
club, die ontstond op 20 juli 1920 uit
een fusie van de clubs Athleta en
HBS. Aanvankelijk heette de club
'Spartaan', maar na twee jaar, bij de
toetreding tot de Friese Voetbalbond,
werd de naam veranderd in het adem
benemend eenvoudige 'W Heeren
veen' (de betaalde afdeling van de
club gaat sinds 1977 door het leven
als SC Heerenveen). Na een voorspoe
dige jeugd - in 1923 promoveerde
Heerenveen naar de 3e klasse NVB, in
1924 naar de 2e klasse - volgde een
korte terugslag, waarbij tot tweemaal
toe een wijziging in de competitie
indeling degradatie voorkwam. In
1936 mislukte promotie, toen na het
afdelingskampioenschap Achilles in de
play-offs aan het langste eind trok. In
1937 ging het feest wel door. In die
periode debuteerde in het eerste elftal
een piepjong voetballertje dat zijn
naam met gouden letters in de Neder
landse voetbalgeschiedenis zou schrij
ven: Abe Lenstra. Op zijn vijftiende
stond hij in Heerenveen-1 en op zijn
negentiende in het Nederlands elftal,
en met hem in de ploeg maakte Hee
renveen een absolute topperiode door.
In 1942 werd voor het eerst het kam
pioenschap van het Noorden veroverd,
en die prestatie werd tot 1951 jaarlijks
herhaald, uiteraard met uitzondering
van het voetballoze seizoen 1944-45.
Heerenveen was in die periode veel te
sterk voor het traditiegetrouw wat dun-
bezette district Noord - uitslagen met
dubbele cijfers waren allesbehalve een
uitzondering - maar een landstitel zou
Heerenveen tot negen maal toe
ontgaan.
Sympathie
Toen Ajax en Heerenveen in 1946 voor
het eerst 'om het echt' tegen elkaar
speelden was er al een warme sympa
thie ontstaan voor de Friese ploeg. Dat
had alles te maken met de hongerwin
ter, toen vele Amsterdamse kinderen in
pleeggezinnen werden ondergebracht
op het relatief voedselrijke platteland
rond Heerenveen, en daar de ellende
van het westen konden ontlopen. On
middellijk na de bevrijding, in juli
1945, organiseerde Heerenveen een
tweedaags toernooi met Ajax, Blauw
Wit, DWS en De Volewijckers, dat de
laatsten (inmiddels nog steeds rege
rend landskampioen) winnend afslo
ten. Overigens kreeg Heerenveen als
dank voor de hulp in barre tijden een
gebrandschilderd raam aangeboden
van de vier Amsterdamse eerste
klassers.
Sinds hun eerste competitieduel, op
22 juni 1946, troffen Ajax en Heeren
veen elkaar slechts viermaal in de
kampioensstrijd.
De volledige lijst ziet er als volgt uit:
22- 6-1946 Ajax—Heerenveen 2—1
(37. Drager 1 -0,
45. Jonkman 1—1,
71. Fischer 2-1)
23- 6-1946 Heerenveen-Ajax 2-1
(14. Aukema 0-1, 19. Hofma 1—1, 48.
Brandsma 2-1)
2- 4-1950 Ajax-Heerenveen 2-1
(27. Jonkman 0-1, 67.
Brokmann 1—1, 82. Mi-
chels 2-1)
7- 5-1950 Heerenveen-Ajax 6—5
(7. Stoffelen 0-1, 14.
Drager 0-2, 20. Lenstra
1-2, 29. Bruins 1-3, 46.
Michels 1-4, 61. Michels
1 -5, 62. Lenstra 2-5,
69. Brandsma 3—5, 74.
Jonkman (str) 4-5, 82.
Hofma 5—5, 86. Brands
ma 6-5)
In het betaalde voetbal werden de vol
gende wedstrijden toegevoegd:
29- 9-1963 Heereveen-Ajax 2-3
na verlenging (KNVB-
beker)
(11Cees Groot 0-128.
Keizer 0-2, 57. Krist
1-2, 83. Prummel 2-2,
109. Cees Groot 2-3)
3-11-1990 Heerenveen-Ajax 1-4
(2. Lubbe van Dijk (eigen
doel) 0-1, 22. Wouters
0-2, 26. Lubbe van Dijk
1-2, 73. Willems 1-3,
86. Pettersson 1-4)
Een beeld uit het boekwerkje van Abe Lenstra
"Voetballen doe je zó. De meester toont de
techniek van de wreeftrap.
Buiten dit verband vallend, maar niet
temin vermeldenswaard is een vriend
schappelijke wedstrijd op 26 augustus
1945, waarbij Heerenveen werd ge-
tracteerd op een 10-2 nederlaag.
Terug in eredivisie
De personificatie van Heerenveen, en
zelfs van heel Friesland in de ogen
van de westerling, was natuurlijk Abe
Lenstra, die alle kwaliteiten in zich
bergde van de held uit de jongensboe
ken. Nog niet gehinderd door het me
dium TV nam Abe's roem bijna mythi
sche vormen aan, en was de held al
leen tastbaar op sigaretten of een foto
in Sport en Sportwereld. Voetballend
was hij slechts te zien op wat nerveus
gesneden opnamen van interlands in
50 cent per minuut
8
