Huisvlijt
DAVID
Erfgoed
Topstukken
Huisvlijt
Blauwe trui
12
Ajax - Roda JC op 31 oktober in de Amsterdam ArenA was voor het publiek de eerste gelegenheid medeleven te tonen aan Johan Cruijff na de bekendmaking
van zijn verschrikkelijke ziekte. Op zo'n moment is enige mate van relativering aangaande het spelletje dat voetbal heet, wel op z'n plaats. Beterschap Johan!
Het is wel eens lastig te bepalen
wat nu precies tot het Ajax erf
goed behoort en wat niet. Volgens
de definitie is erfgoed datgene
wat men van de (voor)ouders
erft. Daarbij kan het gaan om
immateriële zaken als verhalen,
liederen, tradities etc. of om
vastere goederen als archieven,
bibliotheken, schilderijen en ook
voetbaltrofeeën (materieel erf
goed). Bij Ajax houden we ons
met beide soorten erfgoed bezig
en trouwens ook nog met een
derde soort: het digitale erfgoed.
Dat bestrijkt de foto- en filmcol
lecties die ook in digitale vorm
bewaard blijven.
Het meest in het oog springend
van het erfgoed zijn natuurlijk de
topstukken die behoren tot het
materiële erfgoed. Dat zijn vooral
de internationale bekers die Ajax
heeft gewonnen, maar ook de
landskampioenschalen, de vaan
tjes die de aanvoerders uitwisse
len bij topwedstrijden, de cadeaus
die de clubs elkaar daarbij geven
en de programmaboekjes. Daar
van zijn sommige trouwens zo
HMSTtRUftrt
zeldzaam dat er op veilingen grote
bedragen voor worden geboden.
Het is niet moeilijk te bepalen of
topstukken tot het Ajax erfgoed
behoren. Lastiger wordt het wan
neer we geconfronteerd worden
met collectiestukken uit de perife
rie van het voetbal. We hebben
het dan over merchandising en
fanware, die in de winkel worden
verkocht, èn over dingen die Ajax-
supporters zélf maken: handteke
ningenboekjes, fotoalbums, ring
banden vol kranten- en
tijdschriftartikelen en huisvlijt.
Twee voorbeelden van huisvlijt
staan al maanden op de kast in
het erfgoedkantoor. Niet omdat
ze zo fraai zijn, maar omdat ze zo
aandoenlijk en uniek zijn. En zo
adequaat uitdrukken wat het is
om Ajax-supporter te zijn: jezelf
helemaal overgeven aan jouw
cluppie.
Het eerste is een klein model
weefgetouw waarmee iemand
heel natuurgetrouw het Ajax logo
op een doek heeft geweven. Het
tweede is een fraai voorbeeld van
fineerwerk. Uit kleine flinterdunne
stukjes gekleurd hout is een
afbeelding van Piet Keizer gefi
neerd en daarna afgelakt. Vergelijk
het met hoe een glas-in-lood
raam in elkaar wordt gezet.
Van allebei is helaas niet bekend
wie het heeft gemaakt. De stuk
ken zullen ook nooit de hoofd
prijs halen op een kunstveiling.
Maar het is in beide gevallen
onmiskenbaar erfgoed dat bij het
verleden van Ajax hoort.
Carel Berenschot
De wintermaanden kondigen zich aan, doen zich voelen en wek
ken onveranderd gedachten aan vergankelijkheid, aan het koeste
ren van gedachten en dingen uit het verleden. Dat laatste past
weer bij de schrijfruimte ter linkerzijde van deze column die
bestemd is voor erfgoednieuws. Laatst, op één van die koude
dagen, ontsloot ik een ladekast en diepte er een dikke trui uit op.
Een blauwe. Terstond leidden mijn nostalgierijpe gedachten naar
een kostelijk maar verdwenen stuk Ajax erfgoed. Midden van de
jaren zestig (vorige eeuw!) fietste ik samen met vriendjes regel
matig naar de trainingen van Ajax. In De Meer. Vrij te bezichtigen.
Op het veld liep een tintelende generatie voetballers, sterke jon
gemannen met rijke, nog niet in goud omgezette voetbalgaven.
Amsterdammers met hier en daar wat exotische import.Ton
Pronk, Piet Keizer, Sjaak Swart, Johan Cruijff, Wim Suurbier, Klaas
Nuninga (import), Bennie Muller. In de wintermaanden droegen
die bij de training vaak een magnifieke dikwollen donkerblauwe
trui. Daar kon geen trainingspak tegenop. De meest begeerlijke
trui ooit. Geen opsmuk, geen tierelantijnen, laat staan symbolen
en merktekens van kledingsponsors. Niks high-tech: pure wol!
Die trui stond alle Ajacieden voortreffelijk. Hij maakte de soms
smalle torso's (Cruijff) stoerder, gaf nog meer inhoud aan de
reeds breedgeschouderden (Van Duivenbode). De trui was een
harnas van puurheid die met opgetrokken kol op vorstdagen de
adem van de voetballers naar zichtbaarheid filterde. Die trui
hoorde bij Ajax, bij geen andere club had ik zoiets gezien. Toen ik
een jaar of vijf later bij Ajax kwam te voetballen hunkerde ik naar
die trui maar jeugdleden dienden hun eigen trainingsmateriaal aan
te schaffen en weer een stapje verder was de trui uit het kleding-
assortiment verdwenen. Eén van mijn teamgenoten, Robbie
Alberts, bezat wél zo'n trui. Brutaalweg gevraagd aan de trainer,
verklaarde hij. Die lef had ik niet. Later deed ik er navraag naar.
Men keek er van op. Belangstelling voor een kledingstuk, een don
kerblauwe trainingstrui? Ja, er ging een schemerlichtje branden.
Waren die truien niet ooit door Nol Boerkoel sr, jarenlang leider
van diverse Ajax-teams en kledingimporteur, bezorgd? Eh nee, ze
waren niet bewaard gebleven, opgegaan in rook of wasem. Terwijl
ze onverslijtbaar waren. Oh, ik zou hem tot in lengte van dagen
hebben gekoesterd. Uitmuntend voor bos- strand en bergwande
lingen! Met de lijflijke verbinding aan Ajax. Ik zou hem nu mis
schien (misschien!) hebben afgestaan aan de Erfgoedcommissie.
Met als voorwaarde dat hij een plaatsje zou krijgen in het ooit te
realiseren Ajax Museum.
