verband leggen?.... eerst diagnose.
door j. h. m. rolink,
clubarts van ajax
Er is in onze tijd veel belangstelling voor de
sport. Voor de Sport met een grote S en
voor de sport met een kleine s. Voor de
sport der professionals, der vedetten, der
artiesten, der azen en voor de sport der lief
hebbers der amateurs, der veteranen, junio
ren en adspiranten (pupillen).
Kijk bij Ajax maar eens rond wanneer er een
Europa-Cup-wedstrijd op het programma
staat.
Belangstelling van ons Koninklijk Huis;
Belangstelling van meerdere Ministeries;
Belangstelling van het Gemeentebestuur van
Amsterdam;
Belangstelling van politieke partijen, zowel
van de partijen die weinig als van de par
tijen die aan zo veel sport in hun verkie
zingsprogramma doen;
Belangstelling van het bedrijfsleven, van
handel en industrie;
Belangstelling van pers, radio, TV, van
reclamebureaus, uitgevers en drukkers;
Belangstelling van de wetenschap: voer voor
medici, fysiologen, psychiaters en psycho
logen en vergeten wij ook de pharmocolo-
gen, de bio-chemici, de sociologen, de
economen en pedagogen niet;
Belangstelling van de jeugd, die droomt van
een grote sportcarrière of alleen maar fan
wil zijn
en last but not least
het hooggeacht, betalend publiek op de tri
bunes en het minder hooggeacht want niet
of heel weinig betalend publiek aan de
radio- of televisietoestellen.
Uit dit nog geenszins volledige overzicht
kan slechts worden geconcludeerd dat een
belangrijk sportevenement als een Europa-
Cup-wedstrijd zeer velen weet te boeien en
op het moment dat het plaats vindt echt in
een land in het centrum van de belangstel
ling staat. Het is bekend dat men op een
avond dat er gespeeld wordt geen vergade
ringen of culturele voorstellingen moet
organiseren. Als men daar wat dieper over
nadenkt komt men tot de bevinding dat dit
toch wel iets bijzonders moet zijn.
Er blijkt bij grote groepen in onze bevolking
ongeacht rang of stand een sterke
behoefte te zijn om boeiende sportevene
menten te zien en te beleven. Men wil ter
onderbreking van de sleur van alledag
mooie, maar vooral ook spannende sport.
Vele duizenden, ja 100-duizenden of zelfs
miljoenen zijn geboeid, ontspannen zich, ge
nieten, reageren spanningen af, zijn teleur
gesteld of enthousiast over hun club of hun
favoriete speler. Reeds lang vöör en lang
na zo'n wedstrijd biedt het evenement stof
te over voor gesprekken, voor publiciteit,
voor gokpartijtjes, ja zelfs voor ruzies,
vriendschappen, feesten en partijen.
Het is overuidelijk dat met name het moder
ne profvoetbal en dan denk ik niet aan
de Europa Cup-competitie zeer velen in
zijn ban houdt, met andere woorden:
Er is op de consumptiemarkt van de massa
recreatie ook in Nederland plaats voor het
goede profvoetbal.
Dit betekent o.a. dat een niet onbelangrijk
gedeelte van onze sportbeoefening is opge
nomen in ons economisch bestel. De gevol
gen hiervan zijn niet gering. Neem Ajax
maar weer als voorbeeld. Van vereniging
van plezier-voetballers of amateurs werd
Ajax een organisatie met een sterk econo
misch accent: het werd ten dele onder
neming of bedrijf waar aan het betalende
publiek op hoog niveau sportprestaties
worden aangeboden. Ajax is in Amsterdam,
ja in het hele land een begrip; onze prof
afdeling levert op de nationale markt voor
de massarecreatie een belangrijke bijdrage.
Het is daarom niet te verwonderen dat zich
rond een dergelijke club belangstellenden
verzamelen, ook belangstellenden die op de
behartiging van hun eigen belangen uit zijn:
de gemeentelijke overheid en de rijksover
heid hebben hier belangen liggen evenals
de politiek, de wetenschap en niet het min
ste de commercie. Ook de publiciteitsinstan-
ties zien er wel degelijk brood in.
Hoewel er nog niet zoveel jaren geleden van
de zijde van de clubbesturen, overheids
instanties en anderen veel verzet was tegen
het beroepsvoetbal, kunnen wij nu wel zeg
gen dat dit nieuwe verschijnsel aan de
sporthemel snel geaccepteerd is. Behalve
dat wordt voorzien in de eerder gesignaleer
de behoefte aan massarecreatie blijkt er van
goed profvoetbal een propagandistische in
vloed uit te gaan op onze jeugd. Voorwaar
de is daarbij uiteraard dat voetbal-kwaliteit
en sportiviteit wordt geboden, iets waar in
een aantal gevallen nog wel wat aan ont
breekt.
Op het veld waar het consumptiegoed in de
vorm van de goede en spannende wedstrijd
wordt gepresenteerd streven de spelers
en vergeten wij ook de scheidsrechter
tegenwoordig niet naar een voor het
publiek boeiende wedstrijd. Ik wil slechts
wijzen op de bekende show-makers uit de
zuidelijke landen. Ook in ons land speelt het
show-element een rol van betekenis. Niet
alle spelers of scheidsrechters zijn op dit
punt gelijkbegaafd. De een weet zich beter
te verkopen dan de ander, met als gevolg
verschillen in populariteit en „marktwaarde",
maar daardoor ook verschillen in neven
inkomsten. Uit dit alles en er zou nog
heel wat meer over te zeggen zijn! blijkt
wel dat niet altijd de technische en taktische
kwaliteiten van een speler bepalend is voor
diens inkomsten, „status" en kwetsbaar
heid. Op dit laatste punt zou ik hier nog wat
nader willen ingaan.
De full-prof voetballer is ondanks de
wierook die bij gewaardeerde prestaties om
hem heen hangt een kwetsbaar man.
kwetsbaar in de letterlijke zin van het
woord: hij kan vaag buiten zijn schuld
meer of minder en voor kortere of
langere tijd geblesseerd raken;
kwetsbaar door de afhankelijkheid van
prestaties van medespelers van het team
verband en de geluksfaktor soms zit
alles tegen!
kwetsbaar door de vaak onredelijke kri
tiek van het grote publiek;
kwetsbaar door de soms niets en nie
mand ontziende publiciteit;
kwetsbaar in zijn relatie tot trainer/coach
en bestuur van het „bedrijf"; denk aan
transfertoestanden en zwakke onder
handelingspositie als werknemer;
kwetsbaar door het soms onredelijke
oordeel van arbiters en tuchtcolleges
van de nationale en internationale bon
den;
kwetsbaar door de psychische druk dat
steeds maximale prestaties verwacht
worden en dat tekort schieten in een
fraktie van een seconde beslissend kan
zijn voor de uitslag van de wedstrijd en
daarmee voor wierook of kritiek, voor
blessure, schorsing, niet meer opstellen
of ontslag met alle gevolgen van dien
10