Oranje 1953-1958:
Michels, Eddy PG en de
'affaire Van der Kuil'
8?
Breath
MATTY VERKA
VAN DEN VELDE
PR AN i E
buitenspelers
inTERnnnonm
€B0EKEN
In Oranje toen en nu combineert ex-fromv-voetbalverslaggever Matty Verkamman
in een jaarlijkse uitgave de historie van het Nederlands elftal met een beschrijving
van de meest recente Oranje-interlands. In deel 6 is Verkamman, opvolger van de
geschiedschrijvende 'voetbalprofessor' ir. Ad van Emmenes, toe aan de periode
1953-1958 en 2005/2006. Het Ajax-gehalte is in deze editie laag.
De actuele jaargang van Oranje toen
en nu wordt beschreven door Taco
van den Velde, de vaste Oranje-
watcher van Voetbal International.
Slimme opzet van deze 15-delige se
rie, want daardoor kunnen ook de
successen van het huidige Oranje
worden meegenomen. Nou ja, suc
cessen... nog vers in het eigen geheu
gen zitten vooral de mindere mo
menten in de aanloop naar en tijdens
het WK: de mislukte experimenten
die Marco Van Basten uitvoerde
met onder meer George Boateng en
Martij n Meerdink, de roofbouw op
Ajacied Hedwiges Maduro en de
chaos waarin het WK voor Oranje
eindigde. Wie heeft niet meer de
gruwelijke schoppartij in de achtste
finale tegen Portugal op het netvlies?
In het boek staat een symbolische
foto van Ruud van Nistelrooij die
gefrustreerd voor de dug-out staat:
gepasseerd door de bondscoach,
geen invalminuten en dan ook nog
de roemloze uitschakeling.
Nee, ondanks de óók opgenomen
beschrijving van de opkomst en
schittering van groeibriljant Robin
van Persie moeten we het in dit deel
niet van 'het nu' hebben. 'Het toen' is
stukken boeiender en heeft een hoog
Abe Lenstra-gehalte, omdat vanaf
9 januari 1953 de nieuwe Keuze
Commissie (KC) van het Nederlands
elftal eindelijk helemaal meeging met
de opinie van het grote publiek dat
Abe de balkunstenaar was wiens
briljante ingeving een wedstrijd zo
maar kon laten kantelen. Het KC-
trio maakte Abe dan ook belangrijk
door hem tot nieuwe aanvoerder te
bombarderen. 'Het is waarachtig een
staaltje van ongekende nieuwlichterij
dat de KC Abe in zijn rol van captain
voortaan zelfs aan tafel wil hebben
bij de bespreking over de te kiezen
spelers en de te hanteren tactiek. Men
gaf Abe een "adviserende taak".'
De grote waarde die men toe
kende aan de inzichten van Abe
leidde er zelfs toe dat hij tijdens de
'Watersnood-wedstrijd' in Parijs van
de Hollandse profs tegen Frankrijk,
bestemd om de kas te spekken van
het Rampenfonds na de overstro
ming in Zeeland, ingeklemd zat op de
perstribune tussen vooraanstaande
Nederlandse voetbal journalisten
als Leo Pagano en Dick van Rijn.
'Vanonder hun gleufhoeden zien
deze journalisten Abe aantekeningen
maken. Niemand weet voor wie het
Friese fenomeen aan de slag is.'
Pas toen alle bladen en radiopro
gramma's enthousiast hadden bericht
over de 2-1-overwinning - een stimu
lans op weg naar officieel semi-prof-
voetbal in Nederland - werd bekend
waarom Abe in Parijs was. In een
rapport voor de KC had hij zijn licht
laten schijnen over de prestatie van
het 'andere Oranje'. Dat rapport is
nooit openbaar gemaakt, maar er
lekte wél uit dat Abe zéér te spreken
was over de Nederlanders in Parijs.
Toch wel bijzonder dat Lenstra, nog
volop in de bloei van zijn eigen
Oranje-carrière die zich tot 1959
zou uitstrekken, voor de KC op de
tribune ging zitten om zijn eigen
toekomstige mede-internationals
uit te zoeken.
Daar zaten trouwens weinig
Ajacieden bij. Een daarvan was Rinus
Michels die - na twee wedstrijden in
1950 - drie keer een kans kreeg in
Oranje en dat was opvallend, want
in het seizoen 1953-1954 was de
aanvalsleider van Ajax niet bepaald
in vorm. Alle 26 competitiewedstrij
den speelde hij mee en hij kwam niet
verder dan twaalf doelpunten. 'In de
vier eerste klassen spelen 56 clubs
en er zijn niet minder dan welgeteld
vijftig spelers die vaker scoren dan
Rinus Michels.' Waaronder seizoen
stopscorer en latere Ajacied Wim
Blijenberg met 34 doelpunten. De
later zo succesvolle trainer Michels
moest het als international doen 'met
een treurig stemmend lijstje: 5 in
terlands gespeeld, 5 keer verloren,
4 goals voor, 21 goals tegen en zelf
geen doelpunt gemaakt'.
Behalve Michels leverde Ajax in de
jaren 1953-1958 nog Hans Boskamp
(speelde in totaal vier keer voor
Oranje), Eddy Pieters Graafland
(vaste reserve achter Frans de
Munck) en Piet van der Kuil die -
eerst als VSV'er, daarna als Ajacied
(1957-1959) en ten slotte als PSV'er
- als rechtsbuiten een vaste kracht
voor het Nederlands elftal was. In
zijn eerste interland als Ajacied was
Van der Kuil het middelpunt van
een enorme rel. Tijdens Nederland
- België in 1957 was Van der Kuil
door linksbinnen Theo Timmermans
verzocht - na influistering door de
KC - een blessure voor te wenden en
het veld te ruimen voor het Kanon
Coen Dillen van PSV. Van der Kuil
weigerde verontwaardigd en baalde
zo van de ongebruikelijke vraag dat
hij het traditionele banket na afloop
van de interland aan zich voorbij liet
gaan. In de perscommotie daarna
rondom de 'affaire Van der Kuil'
ontkende Timmermans zijn eigen
dubieuze rol, maar hij werd nadien
nooit meer voor Oranje uitgenodigd,
en de KNVB zette de aanstichters
Henk Hoolboom en Henk Pellikaan
uit de KC. Piet van der Kuil bleef tot
1962 international.
De Ajax-component in deel 6 is dus
aan de magere kant en de prijs van het
lijvige boek is even slikken, maar toch
is Oranje toen en nu zeer de moeite
waard, al was het maar vanwege de
veelal onbekende foto's en uit de ar
chieven opgedoken documenten.
Matty Verkamman Taco van den Velde Oranje toen en nu, deel 6,1953-1958 en 2005/2006 Uitgeverij de Buitenspelers, Arbeiderspers en Voetbal International, ISBN: 90-809676-7-X,
319 pagina's, €34,50
Aiax Maaazine
