De strijd om de toeschouwer
woedt in het hele land
Voetballen in de kleine ruimte
Een omfcnock naar de geografische «arktgebtedei»
en ruimtelijke uitbreidingsmogelijkheden voor de clubs
in hei Nederlandse betaald voetbal
Nederlandse profclubs na hoeveel
toeschouwers er gemiddeld naar
thuiswedstrijden komen, hoeveel er
daarvan seizoenkaarthouder - en dus
'echte' supporter - zijn en uit welke
woongemeenten die seizoenkaart
houders afkomstig zijn. Vervolgens
analyseren ze de invloedssferen van
de clubs door deze gegevens te in
terpreteren met behulp van theore
tische modellen over de 'ruimtelijke
spreiding van aanbieders van verge
lijkbare producten met een vergelijk
bare kostenstructuur'. Een complice
rende factor is dat er een verschil in
productkwaliteit bestaat tussen top
clubs en andere clubs. 'De topclubs
hebben voor veel mensen een hogere
consumptiewaarde en dit zorgt er
voor dat ze de lokale club negeren of
andere clubs voorbijrijden.'
Andere factoren die de overlevings
kansen en de reikwijdte van clubs
beïnvloeden, zijn de bevolkingsdicht
heid in de regio, de nabijheid van
andere clubs, de aanwezigheid van
concurrerende consumentenactivi
teiten (lees: het aantal hoofdklasse
amateurclubs en topclubs uit andere
sporten), de invloed van religie in de
regio (de 'religiositeitsindex') en de
historische binding van supporters
met bepaalde clubs. De interpretatie
omvat dus een behoorlijk technisch
verhaal over het daadwerkelijke be
reik van de supporters in een be
paalde regio (de 'penetratie-index')
in combinatie met de mate waarin
de club in die regio een monopolie
positie inneemt.
Toch levert het ook voor gewone
supporters wel degelijk interessante
informatie op. Zo komen we te we
ten dat alleen Ajax en Feyenoord
een echte landelijke uitstraling heb
ben en 'dat de achtergrondruis van
Feyenoord en Ajax zich voorname
lijk in eikaars provincie en in Noord-
Brabant, Gelderland, Flevoland,
Utrecht en Zeeland bevindt'. De uit
straling van PSV is veel beperkter en
AZ kent zelfs 'een relatief zwakke
penetratie in zijn eigen regio'.
Fascinerend zijn de grensgevech
ten om de supporter tussen Ajax
en Feyenoord op het theoretische
'break-evenpoint'. Dit 'bevindt zich
in vogelvlucht op een rechte lijn
tussen de twee stadions, in het ge
bied Boskoop-Alphen aan den Rijn-
Bodegraven'. Ajax blijkt daar aan de
winnende hand, ook al omdat het
gemiddeld ongeveer 7.000 toeschou
wers meer trekt dan Feyenoord. 'In
veel gemeenten die in theorie op
Feyenoord gericht zouden moeten
zijn of waar een break-evensituatie
zou voorkomen, is Ajax de meest
geconsumeerde club'.
Het is een wat technisch verhaal.
Maar het geeft Ajax - Feyenoord een
nieuwe dimensie.
Supporters zijn belangrijk voor een voetbalclub. Niet alleen omdat ze hun club
steunen in de strijd tegen de rivalen, maar ook omdat ze geld in het laatje brengen.
Het financiële belang van een grote supportersschare blijkt onder meer uit de bouw
van grote, nieuwe stadions door alle clubs die willen blijven meetellen en uit de
aandacht voor de verkoop van shirts en clubartikelen. Voetballen in de kleine ruimte
is de weerslag van een wetenschappelijk onderzoek naar de mate waarin clubs in
Nederland supporters weten te bereiken.
Ooit hoorde een voetbalclub bij een
plaats of een buurt en kwamen de
supporters daar vanzelfsprekend
voor het overgrote deel ook vandaan.
Clubs uit grote steden hadden een
groter potentieel aan supporters dan
clubs uit minder bevolkte gebieden,
maar zaten ook met meer clubs dicht
op elkaar. Actief supporters werven
was niet aan de orde. Maar als gevolg
van de sportieve en maatschappe
lijke ontwikkelingen zijn de profes
sionele voetbalclubs getransformeerd
tot dienstverlenende bedrijven die een
product leveren en daarmee een af
zetmarkt bedienen. Zij strijden niet
alleen met elkaar om de punten, maar
concurreren ook hevig om hun afzet
markt zo goed mogelijk te bereiken en
uit te breiden. Deze concurrentiestrijd
wordt zichtbaar via het onderzoek
Voetballen in de kleine ruimte van de
wetenschappers Trudo Dejonghe, Sjef
van Hoof en Thijs van Kemmeren.
Het belang van deze strijd komt on
der andere voort uit het feit dat er
een 'drempelwaarde' is in de vorm
van 'het minimum aantal noodza
kelijke consumenten om de dienst
rendabel te maken en te houden in
een centrale plaats'. Niet voor niets
is het aantal profclubs in de loop
der jaren teruggelopen van 51 tot 37
door het vertrek van de clubs met te
lage toeschouwersaantallen. En nog
altijd verkeren er regelmatig clubs in
financiële nood.
De onderzoekers gaan van alle
Feyenoord - Ajax: een nieuwe dimensie. FOTO: LOUIS VAN DE VUURST
Trudo Dejonghe, Sjef van Hoof Thijs Kemmeren Voetballen in de kleine ruimte. Een onderzoek naar de geografische marktgebieden en ruimtelijke uitbreidingsmogelijkheden voor
de clubs in het Nederlandse betaald voetbal Arko Sports Media, ISBN-10:90-5472-011 -5, ISBN-13:978-90-5472-011 -9,176 pagina's, 21,65. Te bestellen via de websites:
www.sport.nl/benm en www.sportaccom.nl
Aiax Maaazine
