De verwetenschappelijking
van de coaching
TOTAALCOACHEN
Begeleiden met Action Type®
de nieuwe dimensie in sportcoachen
Jan Huijbers
Peter Murphy
aandacht (extravert of introvert), die
van het opnemen van informatie (zin
tuiglijk dan wel intuïtief), die van het
nemen van beslissingen (denken of
voelen) en die van de opstelling tegen
over de omgeving (oordelend dan wel
afwachtend). De samenhang van deze
vier dimensies zorgt voor vier hoofd
typen temperamenten van sporters
(vaklui, wachters, rationalisten en ide
alisten), die ieder weer onderverdeeld
worden in vier subtypen.
Zo biedt Action Type in totaal zestien
verschillende typen sporters, die om
een specifieke begeleidingswijze vra
gen om tot optimale prestaties te ko
men. Een complicerende factor daarbij
is dat de coach, net als ieder mens, ook
zelf tot een specifiek temperaments
type behoort, met sterke punten en
valkuilen ten aanzien van de commu
nicatie met zijn sporters. De coach zal
dus om te beginnen zijn eigen Action
Type moeten kennen voordat hij zijn
sporters verantwoord tegemoet kan
treden. Bovendien bestaat een sport-
team uit sporters van verschillende
typen temperamenten, waardoor het
team een geheel eigen dynamiek krijgt
die tot uiting komt in het groepstype.
Huijbers en Murphy beschrijven alle
dimensies en typen temperamenten,
inclusief de motorische en commu
nicatieve aspecten, zeer uitvoerig,
zowel op individueel niveau als op
teamniveau. Ze schuwen gewaagde
vergelijkingen niet. 'Vaklui mogen hun
geluk vinden in zintuiglijke genoegens,
Wachters in het "bij een groep horen"
en Rationalisten in logische onderzoe
kingen, een Idealist vindt zijn geluk
door oprecht te leven volgens zijn ethi
sche principes. Het zijn de Gandhi's en
Mandeia's van deze planeet.'
Bovendien geven de auteurs tal van
tips voor de training en begeleiding
van sporters van verschillende typen.
'Een Wachter leert stap voor stap.
Wachters zijn stapelaars, succesbele
vingen worden op vorige successen
gelegd. Om die reden is het verstandig
langdurig aandacht te besteden aan de
Coaching is tegenwoordig een serieuze zaak. Een coach moet exact weten waar hij
mee bezig is. De ene speler vergt namelijk een andere benadering dan de andere
speler. Jan Huijbers en Peter Murphy bieden met Totaalcoachen een omvangrijk
hulpmiddel: een handboek voor het begeleiden van zestien typen sporters.
Over coaching is de laatste twee jaar
veel geschreven, onder andere door
mensen die zelf over een ruime coach-
ervaring beschikken, zoals ex-volley-
balcoach Toon Gerbrands en basket-
balcoach Ton Boot. Ook bestaat sinds
maart 2006 het vakblad NL Coach,
Van Coaches - Voor Coaches - Door
Coaches met als hoofdredacteur Joop
Alberda, de coach van het gouden
volleybalteam van 1996. En ook voet-
balcoaches laten zich niet onbetuigd,
zoals vorig jaar bleek uit het boek
van Robert Maaskant over mentale
training. Alle reden dus om te veron
derstellen dat coaching een vak is en
de tijd van 'Kein geloei' van trainers
als Ernst Happel en Rinus Michels
voorbij is.
Dat beeld van coaching als vak wordt
nadrukkelijk bevestigd door sportpsy-
choloog Jan Huijbers en voormalig
volleybalcoach Peter Murphy in hun
handboek Totaalcoachen. Zij gebrui
ken het Action Type-systeem, waarin
fysieke, mentale en emotionele vaar
digheden met elkaar verbonden wor
den, als verklaring voor het functione
ren van sporters en als basis voor de
begeleiding door hun coaches.
Action Type, gebaseerd op de theo
rie van de psychologische Types van
de Zwitserse psychoanalyticus Carl
Gustav Jung, onderscheidt vier dimen
sies die in combinatie de communi-
catiewijze, de motorische stijl en de
persoonlijkheid van sporters bepalen:
de dimensie van het richten van de
Louis van Gaal: zintuiglijk ingesteld. FOTO: LOUIS VAN DE VUURST
Aiax Magazine
