Discutabele kwesties rond Oranje zijn van alle tijden
ORANJE
toen en nu
Wie denkt dat commotie over de opstelling, de speelwijze of zelfs de shirtjes van het
Nederlands elftal typerend is voor de huidige tijd, vergist zich. In deel 5 van de
geschiedschrijving Oranje toen en nu toont mede-bedenker van de retro-shirts Matty
Verkamman aan dat al deze kwesties tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog al
net zo hevig aan de orde waren.
Boulahrouz wordt ondervraagd over het belang
van discipline, Frank Rijkaard over de kunst
van het loslaten en Ruud Gullit over het omgaan
met je imago. Dat de verhalen in interviewvorm
weergegeven zijn, zoals je eerder in een tijdschrift
zou verwachten, is niet storend. Ze vormen in
hun samenhang dankzij genoemde thema's een
waardevol boek.
Net als Rijkaard en Gullit heeft ook een top
sporter als Pieter van den Hoogenband het over
de massale aandacht van pers en publiek en de
keerzijde daarvan. 'Ik heb genoeg aandacht gehad
voor de rest van mijn leven,' stelt hij. 'Je leert snel
en veel van topsport. En op jonge leeftijd, hè. Dat
vind ik ook van die voetballertjes. Zo'n Sneijder
bijvoorbeeld: toen hij negentien was, kreeg hij het
hele Nederlands elftal op zijn schouders en daarna
werd hij hard aangepakt, nul krediet meer. Hoe
hard is die leerschool wel niet voor een mannetje
van negentien!'
Rijkaard en Gullit getuigen beiden van hun on
verminderde liefde voor de bal. Rijkaard: 'Elke
keer als ik het veld op loop en de ballenzak wordt
geleegd, heb ik de onbedwingbare behoefte die
bal aan te raken. Het liefst zou ik er meteen een
pass mee geven.' Bovendien geven ze en passant
hun visie op het mislukte WK '90. Met Cruijff
als bondscoach waren de kansen groter geweest.
Daarom is het terecht dat Cruijff het laatste
woord krijgt en onweerlegbaar laat noteren: 'Je
bent niet goed vanwege de kwaliteiten die je hebt,
maar door te voorkomen dat je in je negatieve
kwaliteiten komt.'
Voor topsporters is de geldingsdrang groter dan
de drang naar geld, stelt Krajicek. Gelukkig heeft
ook Krajicek nog honger naar de bal.
Richard Krajicek
Honger naar de bal, 12 topsporters praten
over hun passie
Tirion Sport, ISBN 90-4390-774-X
205 pagina's, 16,95
samenstelling Mik Schots Jan Luitzen
Voor de historie van het Nederlands elftal hebben
we jarenlang moeten teren op het standaardwerk
Neer lands voetbalglorie van ir. Ad van Emmenes.
Nauwgezet legde deze vast hoe het Nederlandse
voetbal zich in de eerste helft van de twintigste
eeuw verhield tot de internationale orde. Vrolijk
stemmend waren de resultaten niet, want het
Nederlandse tijdperk kwam pas goed tot bloei
vanaf de jaren zeventig.
Daar heeft Matty Verkamman iets op gevonden.
Hij combineert in een jaarlijkse uitgave de his
torie met een beschrijving van de meest recente
Oranje-interlands. Daardoor kan hij ook de suc
cessen van 'topmerk' Oranje meenemen, ditmaal
overigens beschreven door W-journalist Taco van
den Velde.
Het deel over de periode 1940-1952 en de jaar
gang 2004/2005, is opnieuw een prachtige uitgave
met talloze foto's, opstellingen en overzichten van
internationals. Bijzonder is dat ook verslag gedaan
wordt van 'interlands' in oorlogstijd, zowel van
Nederlandse militairen in Engeland in het echte
oranje als van (dwang)arbeiders in Duitsland in
rode shirts. Het laat zien hoe het voetbal ook in de
oorlog de levens van de spelers bepaalde, zonder
de spelers daarvoor te veroordelen.
Een logische veroordeling is er wel voor de opstel
ling van de leidende persoon van het Nederlandse
voetbal in die dagen. 'Karei Johannes Julianus
Lotsy en zijn kritiek op de nazi's, dat is nooit een
hechte combinatie geweest,' is nog een vriende
lijke constatering. Ook Van Emmenes krijgt ervan
langs. 'De wereld brandt en de voetbalprofessor
ziet de aardbol voor een voetbal aan. Samen met
de regionale leiders van de Technische Commissie
blijft hij de hele oorlog door wel zoeken naar
geschikte kandidaten voor het Nederlands elftal.
Dat team is voorlopig weliswaar uitgevoetbald,
maar men weet maar nooit wanneer de vrede
wordt getekend. Dan dient Oranje wel paraat te
zijn. In 1943 ziet Ad alvast enkele lichtpunten.
"Met Kraak, Wille en de jonge Landman zal voor
lopig geen keepersprobleem bestaan." Toch een
probleem minder in deze moeilijke tijden.'
Na de oorlog vormen de interlands weer de
leidraad voor het verhaal. Maar veel meer dan
Van Emmenes gebruikt Verkamman de wedstrij
den om de kwesties uit die tijd toe te lichten: het
verzet van de Keuze Commissie tegen de invoering
van de stopperspil, het angstvallig vasthouden
aan het amateurisme, de voorkeur van Karei
Lotsy voor keeper Piet Kraak en de kritiek op
Abe Lenstra.
In relatie tot de interlands uit 2004/2005 staat
het passeren van Mark van Bommel door Van
Basten ten gunste van Hedwiges Maduro centraal,
waarbij nadrukkelijk partij gekozen wordt voor
Van Bommel. 'Van Bommel is bezig aan zijn beste
seizoen in zijn carrière, hij is de drijvende kracht
van het oppermachtige PSV dat de vaderlandse
competitie domineert en in de Champions League
vriend en vijand verbaast. In Oranje gaat echter
meestal de voorkeur uit naar spelers van het
zieltogende Ajax.'
De voorkeuren en keuzes van Verkamman en
Van den Velde zijn te respecteren. Ze zor
gen mede voor een prachtig nieuw deel in
Verkammans levenswerk. Toch was de ultieme
geschiedschrijving gebaat geweest bij iets meer
informatie a la Van Emmenes over het verloop
van historische interlands.
Matty Verkamman Taco van den Velde
Oranje toen en nu, deel 5,
1940-1952 en 2004/2005
Uitgeverij de Buitenspelers, Arbeiderspers en Voetbal
International, ISBN 90-8096762-9
287 pagina's, 34,50
ttvl
«urtMtsettii»
miêwtOTWW»
82 Ajax Magazine
