Buitenstaander
Standaardsituaties
Ambities
Wie is
Gijs Scholten van Aschat?
hij het de volgende keer veel beter gaat
doen en niet sikkeneurig kijken met een
blik van waarom ik wel en hij niet} Dat
straalt juist onzekerheid uit.'
'Wie Ajax moet halen? Ja, daar vraag
je wat! Ik kijk dit seizoen met bewonde
ring naar Feyenoord. Bosschaart,
Castelen en vooral Kuijt zijn spelers die
elk team goed kan gebruiken. Vooral
die Kuijt zeg, wat een speler! Ook
Van Bommel lijkt me geschikt, maar die
ligt geloof ik gevoelig bij Ajax. Haal
Davids terug. Of zet Stam in de verdedi
ging. Maar dat zal allemaal wel te duur
zijn. Ach, zie hoe het met Zlatan is ge
gaan en zijn geplande opvolger, Koné.
Dat kwam op mij allemaal wat knullig
over. Ongelooflijk jammer dat Koné niet
is gekomen, want dat vind ik een hele
goede voetballer. De 16 miljoen euro die
ze voor Zlatan hebben gekregen, vind ik
niet eens zoveel. Ik denk dat hij vooral
verkocht is door de spanningen binnen
de groep.
'Wat me zorgen baart, is dat het er soms
op lijkt dat enkele van de jongere spelers
minder goed zijn gaan spelen. Pienaar
wordt bijna nooit gewisseld. Is hij soms
het lievelingetje van Koeman?, denk ik
dan. Maar Pienaar is niet de enige die
minder biedt dan voorheen. Wat is er
eigenlijk met De Ridder gebeurd? Dat
vond ik wel een frisse speler. Rosales
maakt een goede indruk. Hij lijkt me
beter dan De Mul, die Torinstinkt mist.
Elke Ajax-aanvaller moet eigenlijk ook
met de rug naar het doel kunnen voet
ballen, zoals Pettersson en Bergkamp dat
zo goed deden. Lekker kaatsen.'
Hoewel Scholten van Aschat gedurende
het gehele gesprek rustig formuleert en
soms uitvoerig de tijd neemt om zijn for
muleringen te verduidelijken, is er één
moment waarop hij met stemverheffing
praat. Hij kan maar niet begrijpen
waarom topvoetballers zo weinig trainen
op standaardsituaties. Boos: 'Er moet
veel meer rendement uit vrije schoppen
en corners gehaald kunnen worden dan
nu het geval is. Zo zie ik bijvoorbeeld
nooit dat een vrije trap wordt terugge-
kopt in het zestienmetergebied. Een aan
valler kan op die manier gebruik maken
van de desoriëntatie in de verdediging.
Noorse en Engelse teams doen het wel
heel vaak. In hockey wordt winst ge
haald uit het tot uit den treure trainen
van standaardsituaties. Bij het voetbal
regeert volgens mij de angst voor het
onderkennen van dit probleem.'
Balen deed hij, samen met veel anderen,
na afloop van Bayern München - Ajax.
Zelf zat Scholten van Aschat toen in
Londen, bij de Engelse première van het
in Nederland zo geprezen toneelstuk
Cloaca. Het sms-je van zijn zoon loog
niet: 4-0. 'Dat kwam hard aan! 4-0
verliezen, en ook nog van Bayern.
Ja, dan baal ik even, maar lang zit ik er
niet mee. Voetbal is toch in de eerste
plaats ontspanning voor mij en bovenal
een leuk gespreksonderwerp. Tijdens het
afgelopen EK keken we vaak gezamen
lijk met acteurs en publiek. Ik speelde
in de zomer met Orkater in het Nieuwe
de la Mar. De voorstellingen zijn toen
vervroegd, zodat de mensen niets
van het voetbal hoefden te missen.
We maakten in de pauze van iedere voor
stelling een pool, waaraan ook het pu
bliek kon meedoen. Vervolgens keken we
met z'n allen naar de wedstrijd van die
avond, op een groot scherm. Mooie com
binatie, voetbal en theater. Als ik zelf les
geef aan jonge acteurs, gebruik ik termen
uit het voetbal. Hard inspelenroep ik
bijvoorbeeld als ik zie dat een acteur in
zijn spel vertraagt. Op zo'n moment gaat
de swing uit de scène. Het is vergelijk
baar met een counter in het voetbal. Ook
die moet snel en efficiënt worden uitge
voerd. En zo zijn er meer raakvlakken. In
elke groep waarin wordt samengewerkt,
moet het doel groter zijn dan het ego.
Dat is de enige manier om als team iets te
bereiken. De balans tussen individuele
klasse en teamspirit is mede bepalend
voor het uiteindelijke resultaat.'
Is er nog iets over dat Gijs Scholten van
Aschat kan prikkelen? Is er voor hem in
zijn werk nog een doel dat wordt nage
streefd? Na lang nadenken: 'Ik denk niet
aan ambities in de zin van dat en dat wil
ik nog bereiken. Maar ik heb wel dingen
in mijn hoofd zitten. Zoals een grote
film, die ik bij voorkeur zelf kan ontwik
kelen om de grote lijn in de hand te hou
den. De laatste tijd ben ik veel met schrij
ven bezig. Dat is lastig, want dat moet je
zelf doen en dan kun je niet terugvallen
op een team. Het lijkt me ook wel
wat om een eigen toneelgezelschap te be
ginnen, waarbij ik mijn verworven
kennis kan overdragen op jonge acteurs.
Als je ouder wordt, ga je de grote lijnen
beter zien. Zo houd ik me tegenwoordig
ook meer dan vroeger met de politiek
bezig. Ik zou graag het klimaat van
kunst en cultuur in Nederland willen
veranderen. De huidige mens is tamelijk
egocentrisch ingesteld. Consumptie en
materialisme zijn heel belangrijk gewor
den in Nederland.
Dat bepaalt mede het gedachtegoed van
een land. De Nederlandse kracht in de
kunst en cultuur zou zich binnen Europa
nog kunnen onderscheiden ten opzichte
van andere landen, omdat ik ervan over
tuigd ben dat we daar echt goed in zijn.
Helaas zie je het tegendeel gebeuren,
want we gaan uit van onze zwakte.
Dat laatste geldt trouwens ook een beetje
voor Ajax: zij moeten juist uitgaan van
eigen kracht en zich niet aanpassen zodra
ze een uitwedstrijd tegen Bayern
München moeten spelen'
Naam: Gijsbert Jan Abraham Scholten van Aschat
Geboortedatum: 16 september 1959
Geboorteplaats: Doorn
Huidige woonplaats: Amsterdam
Burgerlijke staat: Gehuwd, drie kinderen
Zelf gevoetbald bij: Zeeburgia, 'in 1989'
Favoriete voetballer: 'Ik was een bewonderaar van Cruijff maar hield van Keizer.
Een dramatische speler, daar zijn gedichten over te schrijven. Ik weet nog dat hij
na 1974 af en toe mocht invallen voor Willy Brokamp. Vreselijk vond ik dat voor
zo'n grote voetballer. Keizer woont bij mij in de buurt, ik zie hem weieens lopen
en dan denk ik nog steeds: verrek, daar gaat Piet Keizer!'
Mooiste voetbalherinnering: 'Dat zijn er veel. Ik denk aan Nederland - Brazilië,
halve finale WK '74. Maar ook de finale tegen Argentinië in 1978. Wat een bizarre
wedstrijd en wat een emoties! Van Ajax staan de wedstrijden Real Madrid - Ajax
(0-2) en de uitschakeling van twee seizoenen geleden tegen AC Milan mij nog bij.
In die wedstrijd tegen Real Madrid speelde Ajax misschien wel zijn beste wedstrijd
uit de historie en bij de 3-2 nederlaag tegen AC Milan was ik in het stadion aan
wezig. Wat een meeslepende wedstrijd was dat.'
Koeman of Van Gaal? 'Koeman. Dat is een gevoelskwestie. De persoonlijkheid
van Koeman staat dichter bij mij dan die van Van Gaal.'
PSV of Feyenoord? 'Feyenoord. Vroeger had je als Ajacied natuurlijk een gezonde
aversie tegen Feyenoord. Als ik nu naar een Europa-Cupwedstrijd van Feyenoord
kijk, ben ik blij als ze goed spelen. Kennelijk word je milder naarmate je ouder
wordt. PSV doet met man en macht moeite om het aura van goede provincieclub
van zich af te schudden, maar ze hebben met dat imago eigenlijk zelf de meeste
moeite. De buitenwereld zit er helemaal niet mee.'
Balkenende, Bos of Zalm? 'Bos. Zalm vind ik een slimme technocraat en zeker
geen slecht leider, maar hij heeft weinig emotionele diepte. Balkenende, pffff.
Alles wat ik haat aan de stoffigheid binnen het CDA, komt in Balkenende tot
uiting. Hoewel het waarschijnlijk een hele aardige man is, hoor.'
De Beatles of de Rolling Stones? 'De Beatles. Hoewel ik de Stones helemaal
te gek vind. Maar wat de Beatles muzikaal neergezet hebben, was toch net iets
anders dan wat de Stones deden.'
Robert de Niro of Al Pacino? 'De Niro. Ze zijn allebei aan het einde van hun
carrière, maar Pacino houdt toch wel erg van zichzelf, heb ik het idee. Het verschil
in kwaliteit tussen zijn eerste grote rollen en later wordt steeds groter. Ik vind hem
minder geworden. Te veel ijdelheid.'
november 2004 43
