'Het is een Nederlands fenomeen. Eerst prijst men je de hemel in;
daarna word je bij de eerste de beste tegenslag bij het grof vuil gezet'
Rafael van der Vaart
De ondraaglijke
lichtheid van het
bestaan
Van der Vaart is een gewone jongen. In Nederland is dat een deugd, vooral als je ergens
extreem goed in bent. Zijn gedrag strookt niet met zijn status. En daarmee maakt de
grootste voetballer van de Nederlandse toekomst het zichzelf niet gemakkelijk. Het zal
ook zeker niet voor de glamour zijn dat hij zijn vriendin in Silvie Meis heeft gevonden,
maar het heeft hem wel een ongewenste toegang verschaft tot weer een geheel ander
segment van de Nederlandse media. Een nog bloeddorstiger bovendien. Als er vervolgens
een interactie ontstaat tussen de voetbal- en de roddelbladen, is het leed niet te over
zien. Of toch?
Van der Vaart: 'Het eerste halve seizoen ging het niet best. Het liep niet. Met het team
niet, maar met mij misschien nog wel minder. Niemand hoefde me daarop te wijzen. Ik
wist dat zelf als geen ander. Maar iedereen voelde zich geroepen om me eraan te herin
neren dat het beter kon. En iedereen had de wijsheid in pacht. De verklaringen wisselden
elkaar af. Dan was ik te dik, dan was het de schuld van mijn vriendin, of van onze relatie.
Ik moet zeggen dat ik er in het begin echt last van heb gehad. Niet dat ik ging twijfelen
aan mijn kwaliteiten. Dat niet, maar je gaat toch verkrampt proberen het wel goed te
doen. Alles om maar niet weer de hele lading over je heen te krijgen. Ongelooflijk wat
men durfde te roepen op de tribunes. Maar ik blijf zeggen dat het vooral lag aan de nei
ging om elkaar maar na te praten. Als iemand zei dat ik te dik was, was iedereen het daar
onmiddellijk mee eens. Zonder dat men zich ook maar een keer afvroeg of dat echt zo
was. En daarna begon men weer de meest idiote en vervelende oorzaken te vinden in
mijn relatie. Men vergat dat het voor een jonge speler normaal is om soms een mindere
periode door te maken. Dat zullen alle grote spelers uit het verleden beamen. Niemand is
altijd goed geweest. En dan de kritiek dat ik niet hard genoeg trainde. Hoe durven ze dat
over mij te beweren? Ik weet echt zeker dat ik iedere training en iedere wedstrijd hon
derd procent inzet lever. Daar zal het nooit aan kunnen liggen. Ik werd niet goed van alle
analisten die wisten hoe het kwam. Ik heb het idee dat ik veel voor mijn kiezen heb
gekregen. Het vervelendst is eigenlijk nog de manier waarop. Het gebeurt nooit in je
gezicht. In programma's als Voetbal Insite hoor je nooit een kwaad woord als je erbij zit.
Dan is het allemaal geweldig watje doet. Dan hemelen ze je zo op, dat je je afvraagt: over
wie hebben ze het nou de hele tijd? Dan zitten ze er tot hun elleboog in. Je verbaast je
erover dat dat allemaal zomaar kan. Maar ook die verbazing wordt steeds minder.
'Het is een Nederlands fenomeen. Eerst prijst men je de hemel in; daarna word je bij de
eerste de beste tegenslag bij het grof vuil gezet. Er is geen enkel geduld. Dat is me zwaar
tegengevallen. Maar het schijnt hier altijd zo geweest te zijn. Als je met toppers van vroe
ger praat, hoor je dezelfde verhalen. Als je alles wint en je scoort veel, loopt iedereen jui
chend achter je aan. ledereen wil dan bij het succes horen. Maar als het even wat minder
gaat, hoort men er juist niet meer bij. Dan word je met de grond gelijk gemaakt. Het
enthousiasme waarmee je wordt opgehemeld is even groot als dat waarmee je wordt
afgemaakt. Terwijl je je toch ook zou kunnen voorstellen dat publiek zich juist achter je
opstelt als je een mindere periode doormaakt. En dat men op die manier probeert jou te
helpen. Dat is toch ook in hun eigen belang?! Het valt mij op dat het Nederlandse publiek,
of dat nou bij Ajax of bij het Nederlands elftal is, bijna alleen juicht en zingt als je voor
staat. Als je achterstaat hoor je niks. Ja, fluitconcerten. Ook zoiets, als je toch hoorde
hoe het publiek reageerde toen Kluivert en Seedorf invielen in die wedstrijd tegen Schot
land. Ik bedoel, sta je met 6-0 voor in de allesbeslissende wedstrijd, worden die spelers
uitgefloten als ze nog aan hun wedstrijd moeten beginnen. Dat maakte mij heel erg boos.
Ik voelde een soort woede opkomen op het veld. Voor zo'n publiek hoefje het dus alle
maal niet te doen. Natuurlijk ben je trots als je in het Nederlands elftal speelt. Maar het
idee datje het voor het Nederlandse volk doet gaat dan niet meer op. Mensen die fluiten
voor spelers als Kluivert en Seedorf vertegenwoordig ik niet. Ik ben niet zoals zij.'
Het jongensboek
Het EK is een mooie kans om dit seizoen alsnog de persoonlijke glans te geven die past
bij zijn statuur. En in het Nederlands elftal ging het over het algemeen ook wel beter dan
bij de club. De vorm leek in het Oranjeshirt eerder terug dan in het roodwit. Dat gegeven
drong steeds verder door, tot er zowaar een conflict ontstond met de trainer van Ajax.
Van der Vaart: 'Na de winterstop ging het gelukkig beter. Ik denk dat een keerpunt die
ruzie met Koeman is geweest. Het was niet bewust zo gepland, helemaal niet. Het was
niet zo dat er een strategie bestond waarbij ik een persconferentie van het Nederlands
elftal zou gebruiken om de trainer van Ajax aan te vallen. Het gebeurde gewoon. Ik zei
het omdat ik het op dat moment zo voelde. Ik moet ook zeggen dat ik vond, nadat ik mijn
uitspraken naderhand teruglas, dat het allemaal nog wel meeviel. Het kwam erop neer
dat ik vond dat het voor een jonge groep minstens zo belangrijk is om af en toe een
schouderklopje te krijgen als om te horen wat je allemaal verkeerd hebt gedaan. Dat
geldt voor mij, maar eigenlijk dus voor de hele groep. Natuurlijk hoefje niet met fluwelen
handschoenen te worden aangepakt, waarbij er nooit een onvertogen woord valt, maar
het is heel belangrijk voor het zelfvertrouwen datje ook soms hoort datje iets wel goed
gedaan hebt. Nadat we het vorige seizoen tot in de kwartfinale waren gekomen in de
Champions League, is toch het idee ontstaan dat er veel meer inzit. Op zich was dat ook
wel terecht, maar je mag het niet als uitgangspunt nemen en alles wat minder is als falen
uitleggen. Er is niks mis mee om de lat hoog te leggen. Als we naar het EK gaan moeten
we ook streven naar de eerste plaats. Maar je moet dat niet tot norm maken. Vooraf moet
JUNI 2004 11
