Voetballettrie
Bij zoveel pech past geen nuance, leedvermaak of afweging van gerechtigheid. Daar
weegt geen hoogtepunt of genoegdoening tegen op. En, wie zal het zeggen, misschien
was Robbie niet zo zorgeloos en onverschillig als hij leek. Uiterlijk absurd ontspannen
onder maximale druk.
Landsbelang (West-Duitsland, EK 1988)
Wat als? Wat als het niet gebeurd was? Stel nou dat het noodlot Robbie niet getroffen zou
hebben, hoe zou zijn carrière er dan uitgezien hebben, en vooral: wat zouden de conse
quenties geweest zijn voor Oranje? Robbie zal het zich duizenden malen afgevraagd heb
ben, waarschijnlijk vooral het eerste. Interessanter voor het Nederlandse publiek is ech
ter het tweede.
De carrière van Robbie laat zich vrij gemakkelijk uittekenen. Als 21-jarige linksbuiten van
Ajax debuteren in het Nederlands elftal in dezelfde periode als Van Basten, Rijkaard, Gul-
lit, de Koemannen, Vanenburg, Kieft, Wouters, Blind, Silooy en Van 't Schip betekent hoe
dan ook een jaar of drie later een vet contract bij een buitenlandse club, mogelijk met
PSV als tussenstation. Ik schat Robbie in op een Zuid-Franse club a la Nice of Monaco:
geen echte top, maar wel een lekker leven. Misschien dat er eerst nog een avontuurtje
voor hem is weggelegd in de middenmoot van Italië of Spanje (Torino, Verona, Zaragoza,
Sevilla, desnoods zelfs AS Roma als dat naast de pot piest bij Vanenburg), maar dat zal
niet erg succesvol zijn: te weinig begrip voor de brille van Robbie en een te groot beroep
op zijn inzet. De tijd is nog niet aangebroken dat Barcelona - al of niet via AC Milan - alle
enigszins courante Nederlanders opkoopt, ongeacht hun rendement, en dat Inter fiducie
toont in een modale speler als Andy van der Meyde. En Glasgow Rangers, daar had Rob
zelf uiteraard hartelijk om moeten lachen.
Goed, Robbie hobbelt dus lekker mee in Nice, legt af en toe een kaartje met Dick van Dijk
en Robbie Witschge - wiens komst naar Saint-Etienne overigens wel vertraging heeft
opgelopen door de verlengde bloeiperiode van De Wit bij Ajax - en geniet. In zijn nadagen
doet hij Utrecht nog even aan, maar al spoedig verkiest hij een voetballoos leven in de
Franse zon. In Oranje behoort hij uiteraard tot de groep voor wie op het EK '88 een promi
nente rol beoogd wordt. Sterker nog, hij is een vaste waarde, een steunpilaar. Hij heeft de
linkervleugel vast in handen. En Rinus Michels kan gewoon het 4-3-3 systeem als uit
gangspunt nemen. Niks operationele gebieden, permanent bezetten die vleugels. Robbie
op links, Schippie op rechts, breed houden dat veld en uitspelen die tegenstanders: met
korte combinaties en individuele acties de achterlijn halen, de bal terugleggen of voor de
pot gooien en afmaken.
De eerste wedstrijd, tegen de Sovjet-Unie, begint wat stroef. Wouters ondersteunt als
rechtshalf Van 't Schip, Mühren steunt Robbie in de rug en Gullit loopt zich als centrale
middenvelder het apelazarus om naast Bosman in de spits op te duiken en tevens op tijd
weer terug te zijn om snelle uitbraken van de Sovjets in de kiem te smoren. Dat lukt niet
altijd, en in het begin van de tweede helft komt Oranje zelfs op achterstand door een lui
zige counter. Gelukkig krijgt Robbie pal daarop de geest en uit zijn voorzet kan Bosman
de gelijkmaker inkoppen. Vlak voor tijd legt Robbie zelfs nog een bal panklaar voor Gullit,
zodat de eerste wedstrijd met winst afgesloten wordt. Van Basten wordt door Michels de
hele wedstrijd op de bank gehouden: zijn blessure is nog niet helemaal genezen en Bos
man laat ook in deze wedstrijd weer zien op dit moment een basisplaats te verdienen.
Wel wordt Van 't Schip halverwege de tweede helft vervangen door Vanenburg en maakt
De Wit in de laatste minuut onder ovationeel applaus plaats voor Erwin Koeman.
De wedstrijd tegen Engeland wordt uiteraard gestart met hetzelfde basiselftal. Maar na
het eerste succes is er ongewild toch sprake van enige gemakzucht. Doordat Van Basten
niet verder komt dan een invalbeurt, scoort hij geen van zijn drie goals en, ondanks het
engeltje op de paal van Van Breukelen, scoort Robson wel voor Engeland. Robbie ploe
tert, maar kan niet de verbetenheid opbrengen die nodig is om het Engelse verzet te bre
ken.
De wedstrijd tegen Ierland moet daarom gewonnen worden. Dit keer is Bosman vervan
gen door Van Basten. De rest van het elftal is intact gebleven, omdat aanvallend spel ver
eist is. Helaas blokkeert Robbie de Wit de deelname van Erwin Koeman, zodat Kieft die
niet kan vervangen en niet aan zijn toevalstreffer toekomt.
De Sovjet-Unie wint zijn overige groepswedstrijden en gaat, samen met Ierland, door
naar de halve finale. Nederland is uitgeschakeld. Het heeft weliswaar evenveel punten als
de andere twee, maar als enige geen positief doelsaldo. In de finale wordt de Sovjet-Unie
geklopt door West-Duitsland. Ons worden een Europees kampioenschap, vijf goals van Van
Basten, waaronder het doelpunt van de eeuw en de ultieme wraak op West-Duitsland ont
houden.
Na het mislukte EK wordt Van Basten, mede vanwege zijn blessuregevoeligheid, door AC
Milan doorgesluisd naar Barcelona, waar hij gelukkig alsnog tot grote bloei komt, tot zijn
verruïneerde enkel hem noodzaakt zijn carrière voortijdig te beëindigen.
Ik wil niet veel zeggen, maar in het landsbelang ben ik niet zo treurig over de werkelijke
loop der gebeurtenissen.
Mik Schots Jan Luitzen
Begin april verschijnt bij A.W. Bruna
Uitgevers het boek Tovenaars in
Oranje. Daarin hebben Mik Schots
Jan Luitzen hun hartstocht voor het
voetbalspel en hun balsturige menin
gen over de 30 meest magische spe
lers in het Oranje van toen en nu
vastgelegd. Tamelijk uit het collec
tieve geheugen gewiste tovenaars
als Jan de Natris en Mick Clavan,
maar ook onvergetelijke en actuele
als Wilkes, Cruijff, Van Basten en Van
der Vaart.
Verder verschijnt van Mik Schots
Jan Luitzen in september 2004 de
Mannen in Oranje-scheurkalender
2005.
Mik Schots Jan Luitzen
Tovenaars in Oranje
ISBN 90 229 8813 9
€14,95
