Kortingsbon
2-5ü korting
Boek
Tegen inlevering van deze bon
ontvangen lezers van Ajax Magazine
Verkeerde
been
Olaf ontmoette haar bij Tante Tilly. Ze zat
aan de bar. Ze was aan de potige kant. Olaf
hield wel van grote, forse vrouwen. Tot zijn
genoegen droeg ze een witte polo met heel
ingetogen op de linkerborst het Ajaxlogo.
Haar favoriete Ajacied aller tijden was Nikos
Machlas. Eenmaal in haar appartement
beland, na anderhalf uur en per persoon een
biertje of twaalf, zei ze dat Olaf op Nikos
leek. Ze liet er vervolgens geen gras over
groeien, knielde voor hem neer en Olaf sloot
zijn ogen... Even later blijkt waarom dit titel
verhaal van Chris Willemsens gebundelde
voetbalverhalen 'Verkeerde been' heet.
In Willemsens voetbalverhalen, deels eerder
gepubliceerd in onder andere Ajax
Magazine, lopen feit en fictie door elkaar.
Onalledaagse verhalen zijn het, waarin voet
bal steeds een rol speelt, meestal een pro
minente. Zoals in het openingsverhaal van
de bundel, 'Het mooiste niet-gescoorde
doelpunt van Frank Rijkaard', dat een leven
dige beschrijving geeft van de Champions-
Leaguefinale tussen Ajax en AC Milan. De
lezer is erbij in Wenen, en ziet vanaf de tri
bune hoe een surrealistisch duel zich ont
rolt op het veld van het Ernst Happel Sta
dion. In het 'wedstrijdverslag' poogt
Desailly de adamsappel van Litmanen te
schillen, rinkelt plotseling de collectiviteits
wekker van Van Gaal door het stadion en
wordt de oude eik Baresi verzaagd tot open
haardhout. Als het verhaal eindigt met wat
in de titel is aangekondigd, weet de lezende
toeschouwer: zo had het moeten zijn.
Chris Willemsen toonde eerder aan dat een
literaire benadering van voetbalonderwer-
pen heel wel mogelijk is. Zijn voetbalgedich
ten verschenen in bundels met titels als
'Dood op de schoen', 'Kat in 't bakkie' en
'Eeuwig buitenspel'. Is in zijn poëzie de
dood een belangrijk thema, in het voetbal-
proza is muziek een van de leidmotieven. In
sommige stukken gaat het zelfs vrijwel
geheel over muziek, en komt het voetbal
slechts even om de hoek kijken (in 'Bevrij
ding Wezelrade' eindigt een gewone jon
gensmiddag van huiswerk maken en buiten
voetballen met het beluisteren van een
plaatje van de Kinks waarvan de tekst de
auteur een niet eerder gekend zelfinzicht
oplevert), in veel andere zijn verwijzingen
naar popmuziek en fragmenten van song
teksten functioneel verweven in het voet-
balverhaal. In 'De hoogste noot van Henk
Groot' ontwaart de auteur tijdens een con
cert van Pavarotti in de Amsterdam ArenA
zijn jeugdidool Henk Groot in het publiek. De
twee ogenschijnlijk losstaande gegevens
vloeien geleidelijk in elkaar over. Wat de
lezer leert: Pavarotti kan niet zingen, Groot
kon wel voetballen. Willemsen houdt
sowieso niet van klassieke muziek en deinst
er niet voor terug stevige meningen te ven
tileren en boude stellingen te poneren. Hij
bezigt vaak gespierde taal, en dat past
eigenlijk wel bij voetbalproza.
Het literaire woord kan een nuttig hulpmid
del zijn bij het opstellen van een requisitor,
zeker als het gebruikt wordt om te verhullen
dat de zaak misschien niet al te sterk is. Wil
lemsen maakt er handig gebruik van in 'De
moeder aller nederlagen'. Dat is de verloren
WK-finale van Nederland tegen Duitsland in
1974. Willemsen betoogt dat verdriet er is in
twee smaken: eeuwig en tijdelijk. Alle voet-
balverdriet is tijdelijk. Behalve dat van 7 juli
1974. Dat gaat maar niet over en de aan
stichter van dit nationale voetballamento
gaat tot op de dag van vandaag vrijuit. De
veroorzaker van de nederlaag was natuurlijk
Gerd Müller, die de 2-1 er voor Duitsland
inschoot. Maar het 'varkentje' Müller kan
onmogelijk aangemerkt worden als de zon
debok die wij nodig hebben. Müller deed wat
hij moest doen, daartoe in staat gesteld
door Bonhof, die van Van Hanegem zomaar
het gapende gat van de rechtsbuitenplaats
mocht inlopen. Ook de 'Kromme' is niet de
aangewezen zondebok. Willemsens zonde
bok zwalkt door niets of niemand gehinderd
door paleistuinen en heet Pieter van Vollen
hoven. Wat deze op zijn kerfstok heeft
wordt onthuld nadat 'we' het hele WK '74
nog eens dunnetjes hebben overgespeeld.
Uruguay (2-0), Zweden (0-0), Bulgarije (4-
1), Argentinië (2-0), Brazilië (4-0)... en dan
die finale tegen het gast- en buurland, met
als afsluiting die pijnlijke prijsuitreiking. Pie
ter van Vollenhoven stond er met zijn neus
bovenop toen Kaiser Franz Beckenbauer de
gouden trofee in ontvangst nam. En beging,
toen het stadion explodeerde en klonk als
'het tussenstuk van A day in the life, maar
dan vierenzeventig maal zo atonaal', een
euveldaad die Chris Willemsen, en met hem
de rest van Nederland, een stekende pijn in
de borst bezorgde. Wat Van Vollenhoven
deed, twee maal zelfs, was inderdaad schok
kend. Maar zal nu werkelijk, als 'dit individu
eindelijk officieel in staat van beschulding
wordt gesteld en zonder pardon wordt ver
oordeeld', onze pijn verzacht worden en ons
eeuwige verdriet worden teruggebracht tot
de proporties van het tijdelijke? Het is
onwaarschijnlijk, maar je weet nooit, dus
het proberen waard.
Michel Sleutelberg
Chris Willemsen:
Verkeerde been, Voetbalverhalen.
Uitgeverij L.J. Veen, 192 pagina's, 14,50
op 'Verkeerde been' van Chris Willemsen
Normale prijs: 14,50 Actieprijs: 12,00 Uitgeverij L.J. Veen, ISBN 90 204 0704 X
Looptijd: 6 februari tot 19 maart 2004 Actienummer: 50100453
L
FEBRUARI 2004
111
