de versie van De Boer had bevestigd,
schoot Swartenbroeks de strafschop
met opzet... naast! (In de allereerste
Feijenoord - Ajax, op 9 oktober 1921,
stopte De Boer een strafschop van Bertus
Bul, dus zullen we Jan de Boer maar tot
Ajax' eerste echte strafschopstopper
uitroepen.)
Tot in de jaren vijftig speelden strafschop
pen een relatief summiere rol in het voet
bal. De krachtsverschillen tussen de
ploegen waren groter en dat werd weer
spiegeld in de uitslagen, waardoor het
belang van een penalty minder zwaar
woog. Bovendien maakten voetballers
beduidend minder overtredingen; een
doorgebroken speler liet men ook vaker
doorbreken in plaats van hem de bénen te
breken. Wel speelde de strafschop tot 1959
een aparte rol in de eredivisie: het was
mogelijk er eentje na afloop van de wed
strijd te nemen. Dat zat zo: een club kon
officieel protest aantekenen tegen een
beslissing van de scheidsrechter. Dat
moest wel binnen vijf minuten na de wed
strijd gebeuren. Op 13 oktober 1957 bij
voorbeeld, maakte Kees Rijvers tijdens
Ajax - Feijenoord volgens de thuisclub
hands in het strafschopgebied. Scheids
rechter Bronkhorst had het niet gezien en
liet doorspelen. Na afloop (uitslag: 1-2)
diende Ajax een protest in tegen de
beslissing van de scheidsrechter. In
afwachting van het vonnis van de protest
commissie van de KNVB mocht Ajax
'alvast' de strafschop nemen. Ger van
Mourik schoot raak, maar de treffer bleek
geen betekenis te hebben: de protestcom
missie gaf, na getuigenverhoor, Ajax niet
alsnog een penalty (die dus al genomen
was). De uitslag bleef 1-2.
Loterij
'Penalty's zijn een loterij' is de laatste
dertig jaar een veel gehoorde opinie als
wedstrijden uiteindelijk beslist moeten
worden vanaf elf meter. Diegenen die
deze mening zijn toegedaan weten mis
schien niet dat in de jaren vijftig en zestig
dergelijke beslissingen daadwerkelijk een
loterij waren. Toernooi- en cupwedstrijden
die na twee duels nog geen winnaar ken
den, werden beslist door het opgooien
van een muntje. In 1968 bereikte Italië op
die manier ten koste van de Sovjet-Unie
zelfs de finale van het EK, om die vervol
gens te winnen. Twee Nederlandse clubs
kregen met het lot te maken: het Amster
damse DWS bekerde via het opgooien van
een muntstuk in 1968 verder ten koste van
Chelsea, maar voor PSV, deelnemend aan
de Europa Cup 2, viel in 1969 na twee
duels tegen AS Roma het muntstuk ver
keerd. Misschien wel op het hoofd van
Roma-trainer Helenio Herrera, want die
zei: 'De gerechtigheid maakt geen fouten.'
Ajax ontsnapte in 1969 tegen Benfica aan
een loterij omdat dat seizoen de regel
gold dat vanaf de kwartfinale in het
Europa-Cup-1-toernooi een replay de
beslissing moest brengen. Een jaar later
werden de penalty's ingevoerd als scherp
rechter in alle ronden.
Inmiddels was het tijdperk van de 'straf
schopspecialisten' aangebroken. De eer
ste die zich bij Ajax zo mocht noemen was
Henk Groot. Groot nam in zijn Ajax-tijd
zo'n 25 penalty's en miste er slechts
twee: in 1963 voor de Intertoto bij IFK
Norrköping en in 1968 thuis tegen Fener-
bahge. Na afloop van zijn loopbaan keek
Groot terug op zijn specialisme. 'Ik heb er
nooit speciaal op getraind. Na afloop van
de training nam ik altijd een stuk of tien
Henk Groot legt de bal op de stip om tegen Fenerbahqe een (ten onrechte toegekende)
strafschop te nemen. Groot, die vanaf elf meter vrijwel nooit faalde, schoot dit keer naast.
AJAX MAGAZINE
