Historische grond NOVEMBER 2003 59 Schorsing Landskampioen Ajax wist in 1970 vrijwel niets van de tegen stander, en 17. Nendori Tirana zou de enige club onder het bewind van Rinus Michels zijn, die niet vooraf bekeken was. Opzien baarde wel de wetenschap dat Albanese clubs zelf wel uitmaken of ze ook daadwerkelijk voetballen tegen 'andersdenkende' landen. Dat ondervond het West-Duitse Eintracht Braunschweig in het seizoen 1967-1968. Het stadion in Braunschweig was uitverkocht, maar Dinamo Tirana kwam niet opdagen. Een seizoen later zag 17. Nendori Tirana op zijn beurt af van cupwedstrijden, omdat het weinig 'binnenlands heil' zag in een duel met de onbetekenende Noorse club Lyn Oslo. De UEFA legde de Albanese clubs een schorsing van twee jaar op, maar bracht die straf in 1969 terug tot één jaar nadat 17. Nendori Tirana plechtig had beloofd om bij de uit Het waren de jaren van het strenge marxistisch-leninistische regime van dictator Enver Hoxha. Alles wat maar enigszins als 'westerse decadentie' kon worden bestempeld, ging in de ban. Dat lot leek ook de weelderige haardossen en (bakke)baardgroei van enkele Ajacieden 'beschoren'. De Albanese autoriteiten weigerden de Ajax-spelers de beno digde visa te verstrekken. De UEFA moest er, getipt door Ajax-voorzitter Jaap van Praag, aan te pas komen om Ajax toch naar Tirana te krijgen voor de eerste Europa-Cupwed strijd van het seizoen 1970-1971, tegen 17. Nendori Tirana. Zoals wel vaker gebeurt in dictatoriaal geregeerde landen, veranderde de club nogal eens van naam, afhankelijk van de politieke wind die er waaide. Sinds de val van het commu nisme in 1991 heet de club SK Tirana. Onder de naam Agami Sports Association werd SK Tirana in 1920 opgericht. Meteen na de bevrijding van de fascisten en nazi's, in 1944, en de stichting van de Volksrepubliek Albanië veranderde de naam in 17. Nendori Tirana, wat 17 november betekent, de datum van de bevrijding. Internationale wedstrijden speelden Alba nese clubs en het nationale team slechts tegen Oostbloklan den; later zelfs alleen nog maar tegen China. In 1963 kreeg Albanië wat meer aansluiting bij Europa doordat Hoxha ruzie gekregen had met partijvoorzitter Chroesjtsjov van de Sov jet-Unie. Het nationale elftal schreef zich in voor het Euro pees kampioenschap, clubs deden dat voor de Europese bekertoernooien. SK Tirana speelt al zijn wedstrijden in het nationale stadion Oemal Stafa, dat anno 2003 vernoemd is naar oud-speler Selman Stermasi. De schrijver Qemal Stafa was oprichter van de communistische partij. In 1942 werd hij gedood door troe pen van Mussolini. Het in 1946 geopende stadion dat zijn naam kreeg, ligt midden in het stadscentrum en was lange tijd, tot 1991, sober van opzet: het had geen lichtinstallatie, was vrijwel onoverdekt en bestond voornamelijk uit grote blokken beton. Propagandistische slogans sierden de muren. Het stadion had officieel een capaciteit van 20.000 toe schouwers, maar vaak bevatte het er 30.000, die één opval lende eigenschap deelden: in de laatste minuten van iedere wedstrijd, ongeacht stand of spanning, gingen ze allemaal staan. In de jaren tachtig bleek dat het Albanese voetbal een curieus record in handen heeft: in geen land ter wereld gaan, afgezet naar het aantal inwoners, zoveel mensen naar voet balwedstrijden als in Albanië. Kazanxhi bleken afgevijld en werden afgekeurd door de alerte scheidsrechter Paul Schiller. De arme Kazanxhi had geen reservepaar en nam mokkend op de reservebank plaats, terwijl een official elders in de stad op zoek ging naar een maatje 47. Zo'n 18.000 toeschouwers (een kwart van de stadspopula- tie!) zagen Ajax door twee doelpunten van Wim Suurbier op een comfortabele 2-0 voorsprong komen. Daarna sloop ech ter nonchalance in het Ajax-spel en via de na rust met een nieuw paar schoenen in het veld gekomen Kazanxhi kwam de thuisclub terug tot 1-2. Trainer Muslin Allah rook nog een kans en wilde, naast een nieuwe doelman en Kazanxhi, een derde wisselspeler in het veld brengen. De scheidsrechter én Ajax-voorzitter Jaap van Praag, die grijnzend op de tribune twee vingers opstak, herinnerden Allah eraan dat er anno 1970 twee wissels toegestaan waren. Toch kwam Tirana vlak wedstrijd tegen Standard Luik écht, maar dan ook écht te komen opdagen, ongeacht de uitslag van de eerste wed strijd. In één vliegtuig vertrokken op 14 september 1970 het Ajax- team, de staf, de pers en een handvol supporters naar Ti rana. De aan enige luxe gewende Ajacieden keken in Tirana hun ogen uit. Wat vooral opviel in het straatbeeld was dat er vrijwel geen auto's rondreden. Privé-bezit van een auto was in Albanië niet toegestaan. Ook de voetballers van 17. Nen dori Tirana kwamen op de fiets naar hun wedstrijden. Het was op de dag van de wedstrijd ontzettend heet, en aan gezien er 's middags gespeeld werd, zag Ajax, zonder de aan zijn lies geblesseerde Johan Cruijff, behoorlijk tegen het duel op. Vlak voor de aanvang van de wedstrijd kreeg de ploeg van Rinus Michels een meevaller in de schoot gewor pen: de noppen van de schoenen van sterspeler Josif iniiiit n

AJAX ARCHIEF

Magazine (1987-2007) | 2003 | | pagina 59