Het ontstaan van Ademloos Ajax
5o
Boeken
gedenkwaardige
wedstrijden
k
Een boek over de meest gedenkwaardige wedstrijden uit de Ajax-geschiedenis. Het was
een simpel idee waarmee de uitgever kwam aanzetten, en geen onlogisch idee ook.
ledereen die Ajax een tijdje volgt of heeft gevolgd, weet er wel een paar op te noemen,
dus zal er - voor een uitgever niet onbelangrijk - ook wel een markt voor zijn. Clubliefde,
historische interesse, nostalgie misschien, dus waarom niet.
De opdracht leek dan ook geen al te ingewikkelde, maar bij het opstellen van de eerste
groslijst van op te nemen wedstrijden bleken er toch nog wel wat haken en ogen aan te
zitten. De eerste vraag was: over hoeveel wedstrijden praten we hier?
Met een heel natte vinger berekend heeft Ajax er in zijn
bestaan een dikke vijfduizend gespeeld, dus in dat aanbod
zal flink gesneden moeten worden, wil het te behappen blij
ven: het boek moet immers voor iedereen een beetje
betaalbaar blijven, dus meer dan honderd moeten het er
niet worden. En liever nog wat minder, willen we iedere
wedstrijd een beetje uitgebreid kunnen behandelen.
Vijftig leek vervolgens een goed compromis: een mooi
rond getal, en voor een schrijver die net die leeftijd heeft
behaald, bovendien een te mooi omen om te negeren. Ik
besloot geen Europa-Cupwedstrijden op te nemen,
omdat ik daar al eens eerder een boek aan gewijd had,
en niet voor de zoveelste keer Liverpool, Benfica en
Austria Wien, hoe fraai of gedenkwaardig ook, te moe
ten behandelen.
Dat gaf wat ruimte, maar hoe rangschikken we de
overgebleven wedstrijden? Maken we er een top-vijftig
van, met de mooiste en gedenkwaardigste wedstrijd
aan het eind? Ik moest onmiddellijk denken aan
de top-honderd van voetballers die Henk Spaan
een jaar of wat geleden samenstelde, en werd
bij voorbaat al moe van de oeverloze discussies
die te verwachten waren: of de 6-6 tegen VUC
uit 1941 nu gedenkwaardiger was dan de 0-1
tegen GVAV uit 1967, en hoe ik erbij kwam de 5-5
tegen FC Groningen 'maar' op nummer dertien
te zetten en niet 'minstens' op nummer zes...
i Gedenkwaardig is een nogal rekbaar begrip.
Beter voor de bloeddruk dus om iedereen maar
zijn eigen volgorde te laten bepalen: wordt het
boek nog een beetje interactief ook. Bovendien,
als de historische volgorde werd aangehouden, zouden de wedstrijden niet te veel als
losse gebeurtenissen worden gepresenteerd.
Hiermee waren niet alle vragen beantwoord. Welke wedstrijden waren gedenkwaardig
genoeg om te worden opgenomen? En: wat is gedenkwaardig? Is dat een wedstrijd van
historisch belang, een wedstrijd die qua belang misschien de kwalifictatie van dertien-in-
een-dozijn verdient maar een dusdanig absurd verloop heeft dat je hem je leven lang niet
meer vergeet? Of de eerste wedstrijd waar je bij bent geweest, en alleen daarom een
enorme indruk maakte? Ik besloot te kiezen voor een combinatie van dat alles en maakte
een voorlopige lijst van wedstrijden die bij mij zijn blijven hangen, aangevuld met wed
strijd uit de tijd voor de mijne, die ik via andermans herinneringen in mijn geheugen heb
opgeslagen. Weliswaar zou de selectie geheel de mijne worden - er moet een beslissing
genomen worden, en wie het er niet mee eens is, moet zelf maar een boek schrijven, zo
hOUTEKIFT
redeneerde ik - maar om te voorkomen dat ik al te zeer mijn persoonlijke blik op de
wereld zou laten overheersen, hield ik een kleine bliksemenquête onder habitués op de
perstribune bij Ajax. Ik vroeg deze kenners om de eerste wedstrijden te noemen die hun
te binnen schoot bij het woord 'gedenkwaardig'. Dat bleken niet zelden dezelfde wedstrij
den te zijn die ik ook al op mijn lijstje had staan: de terugkeer van Cruijff tegen Haarlem,
de 8-2 tegen het Feyenoord van diezelfde Cruijff, de 3-6 afgang in eigen huis tegen MVV
en nog zo het een en ander. Voor een goede balans besloot ik de regel in te stellen dat er
niet te veel wedstrijden tegen dezelfde club in moesten komen. Feyenoord mocht iets
vaker, maar ook niet al te vaak, want ook daarmee zou ik ten dele een eerder boek moe
ten herkauwen. Na wat gestreep bleven er
toch enkele onverwachte wedstrijden over: de
eerste wedstrijd in het nog rammelende semi-
profoetbal, de eerste wedstrijd in de Eredivisie,
de heldenrol van middenvelder Piet Kraak, die
in de Meer als doelman moest fungeren. Maar er
moesten er ook een paar sneuvelen: de vijf doel
punten die Ruud Geels scoorde tegen zijn oude
club Feyenoord, de 6-2 vernedering bij PSV, de
afgang tegen FC Twente bij het eeuwfeest, ze
hadden er eigenlijk wel in gemoeten, maar in de
beperking toont zich de meester, hield ik mij flink.
Van de penalty van Cruijff tegen Helmond Sport en
het debuut van Marco van Basten, die op het laat
ste moment sneuvelden, bleef alleen per ongeluk
een verwijzing op de achterkant van het omslag
over. Nou ja, zijn ze toch niet helemaal vergeten en
doe je sommige recensenten alvast een plezier.
Is het vijftigtal dat overbleef een representatieve
selectie? Ja en nee. Nee omdat het er natuurlijk te
weinig zijn voor een club met een rijke geschiedenis
als Ajax. Ja, omdat het voldoende is om een indruk te
geven van hoe iets eenvoudigs als een voetbalwed
strijd zijn sporen kan nalaten in het collectieve geheu
gen van duizenden mensen.
En die 'eerste wedstrijd waar je bij was', heb ik die van
mijzelf ook opgenomen? Nee, omdat dat een Europa-
Cupwedstrijd was. Wel de allereerste wedstrijd die ik me
herinner. Het was in het voorjaar van 1960, ik was zes en
woonde niet ver van het Olympisch Stadion. Thuis gingen
we nooit naar voetbal, maar gingen we op zon- en feest
dagen fietsen, zodat de kinderen wat konden rondhollen in de frisse lucht en 's avonds
hun bord zouden leegeten. Regelmatig gingen we naar het oude Schiphol, waar je echte
vliegtuigen kon bekijken en waar een speeltuin was; vaak ook naar het Bosplan, zoals
mijn ouders het, ouder gewoonte, bleven noemen. Die Hemelvaartsdag was dat laatste
reisdoel gekozen. Langs het Stadion komend zag ik het hele plein vol staan met reisbus-
sen, voorzien van spandoeken die schreeuwden 'Feijenoord kampioen' en woorden van
die strekking. Toen we een paar uur laten op de terugweg weer langs dezelfde plek kwa
men, liep het Stadion net uit. De bussen stonden er nog, maar de spandoeken waren weg.
Over het waarom van deze en andere kwesties gaat Ademloos Ajax.
Evert Vermeer
111
Evert Vermeer: Ademloos Ajax, 50 historische competitiewedstrijden. Uitgeverij Houtekiet, €19,95
