'Een feestavond ter viering
van het 20-jarig bestaan'
BALBOEKJE
VAN DEN FEESTAVOND
ter viering van het
20-jarig bestaan van
Een aandoenlijk hlein balboekje
Uw museale chroniqueur belandde onlangs in een hoofdste
delijke disco. Op de dansvloer krioelde een mierenheuvel
van mensen en bij de bar, waar ik probeerde te staan, was
het nog voller. Opeens kreeg ik een ferme schouderduw. Een
jongedame aan de rand van de dansvloer keek mij met een
woeste blik aan en trok mij aan mijn arm met haar mee. Ik
werd ten dans gevraagd. Op mijn 52ste werd ik door een
wicht van misschien 18 jaar ten dans gevraagd via een
bodycheck! En temidden van al het lawaai, de lichtflitsen en
de rook zag ik opeens een stille, serene vitrine in het Ajax
Museum, met daarin een simpel en schattig balboekje uit
1920.
Wie ruim een eeuw geleden wilde dansen,
moest dat kenbaar maken via een bal
boekje. Elk meisje, iedere dame kreeg op dans
feesten zo'n balboekje. Had je jouw oog laten
vallen op een schone waarmee je wel een
walsje wilde wagen, dan vroeg je of je haar
boekje even mocht vasthouden. In dat boekje
stond een opsomming van dansen die er die
avond zouden worden uitgevoerd en vervolgens
had je het voor het uitkiezen. Althans, als er nog
dansen over waren want als het goed was (voor
het meisje) waren er volop kapers op de kust.
Later kreeg het balboekje ook een minder for
mele functie, en werd het alleen maar gebruikt
om te noteren met wie je had gedanst. Zo had
je meteen een mooie herinnering aan het bal.
Tegenwoordig wordt de term balboekje trou
wens ook overdrachtelijk gebruikt: een soort
wensenlijst met namen van mensen die je de
komende tijd wilt zien of spreken.
Het verschijnsel balboekje komt uit Oostenrijk
Het balboekje
van de viering
van Ajax'
20-jarige jubi
leum.
en dateert uit ongeveer 1830. In die tijd was
dansen en het bezoeken van bals razend popu
lair: in een stad als Wenen werden in één jaar
ongeveer achthonderd bals gehouden en pak
weg de helft van de bevolking van vierhonderd
duizend zielen ging daar ook naar toe.
In de jaren zestig van die eeuw, toen Johann
Strauss zijn nu vermaarde Blauwe-Donau-wals
componeerde, was Wenen het culturele cen
trum van het Hongaars-Oostenrijkse rijk. Een
deel van het sociale leven bestond uit het
bezoeken van een 'Ball' of 'Fete'. Bals werden
gesponsord door verschillende organisaties; zo
waren er bals voor doktoren, architecten, berg
beklimmers, politieagenten en noem maar op.
ledereen die dat kon, organiseerde bals en voor
menige club of vereniging was het eigen bal hét
hoogtepunt van het jaar.
In die tijd moet ook het balboekje zijn ontstaan.
Hat y.8.1 l,bt atgfe jaar o»s
18 MAART iqpo
'êflÊÊlïm n firth
AJAX MAGAZINE APRIL/MEI 2003
