Franse componist Edmond Audran (1842-1901)
een serie operettes. Een van de meest populaire
daarvan heette 'La Mascotte' (1880). Wie goed
oplette, kon ondanks het vele huppelen en zin
gen het mierzoete verhaal ontdekken over het
herderinnetje Bettina. Bettina bracht iedereen
die haar in dienst nam geluk, als en zolang zij
tenminste maagd bleef. Dit zorgde voor drie
aktes vol vrolijke lol en de operette was een
groot succes, ook buiten Frankrijk. Tussen 1880
en 1882 werd ze bijna duizend keer gespeeld en
in 1891 verschenen er vertalingen, onder meer
in het Engels. Ze wordt heden ten dage nog
altijd opgevoerd, zeer recent nog in l'Opéra
Comique de Paris.
De populariteit van de opera zorgde en/oor dat
het woord mascotte op ieders lip lag en zo
raakte het overal ingeburgerd. Er was daarmee
een nieuwe benaming gekomen voor een in
feite al heel oud fenomeen. Mensen hebben
namelijk altijd bewondering en ontzag gekoes
terd voor de wilde dieren waarop zij jaagden.
Leeuwen, tijgers, wolven en beren waren
geduchte en gevreesde tegenstanders en onze
vroege voorouders moeten behoorlijk wat moed
hebben gehad om zulke dieren bijna zonder
wapens te lijf te gaan.
Waarschijnlijk leidde het respect dat men voor
deze dieren had ertoe dat ze als het ware wer
den geadopteerd als symbool of totem van de
stam. Door delen of afbeeldingen van het dier
bij zich te dragen hoopte men diens krachten te
verkrijgen. Dus ging men zich kleden in de huid
van een dier en ook maakte men er beeldjes
van. Hiermee hoopte men op geluk in de strijd
tegen andere stammen, op een goede oogst, op
bescherming tegen ongelukken en genezing
voor de zieken, en op rampspoed voor de vijan
den. Een soort duizend-dingen-doekje voor het
bereiken van levensgeluk.
Waren de goden mascottes?
De oudst bekende getekende en gebeeld
houwde mascottes kennen we van grottekenin
gen en totempalen en natuurlijk waren ook de
eerste goden in feite mascottes. Maar ook tegen
woordig hebben we nog altijd - serieuze - mas
cottes, denk maar aan de Nederlandse leeuw,
de Duitse adelaar of de Amerikaanse arend. En
er zijn veel overeenkomsten tussen bijvoorbeeld
een medicijnman die met een masker en een
luipaardenhuid een vruchtbaarheidsdans uit
voert en de moderne mascottes die bij sporteve
nementen - of door bedrijven - worden gebruikt.
Militairen zijn traditioneel grootverbruikers van
mascottes, elk regiment heeft er wel een, en
meestal adopteert men dan leeuwen, tijgers en
beren, omdat dat toch de dieren zijn waarmee je
Om de sfeer in de
Arena wat op te
vrolijken kwam
er op een gege
ven moment een
'leuke' mascotte,
Champy
genaamd.
het best voor de dag komt. Ook scholen gebrui
ken vaak een mascotte, hoewel dat in het bui
tenland meer gebeurt dan hier in Nederland.
Sportclubs lijken bijna niet zonder te kunnen,
en vooral in de Verenigde Staten en Engeland
gaan ze daarin heel ver. Zo lopen er op de
Britse eilanden bij elke voetbalwedstrijd rond
het veld clowneske figuren als de leeuw Yorkie
the Lion (York City), het konijn Peter-Burrow
(Peterborough), de vogel Bartley the Bluebird
(Cardiff City), de wolf Wolfie (Wolverhampton
Wanderers), of de zwaan Cyril the Swan (Swan
sea City). Ook Ajax had - nog niet zo lang gele
den - zo'n mascotte rondlopen, in een poging
de sfeer in de Arena wat op te leuken. Gelukkig
werd, toen steeds meer mensen 'sfeer' gingen
uitspreken als 'zweer', die hint begrepen en ver
dween de wat gênante figuur even plotseling
als hij gekomen was.
Het was niet Ajax' eerste mascotte, want al in
de jaren zestig droeg een groep supporters naar
elke wedstrijd een zelfgemaakte pop mee. Deze
mascotte is ook in het museum te zien, maar ze
was geen officiële, door de club ingestelde. Het
is de vraag of de eerste mascotte die we ken
nen dat wel was. We hebben het dan over de
hier afgebeelde hond, die we tegenkomen op
twee foto's uit 1904. De foto's zijn al eens eer
der besproken in deze serie. Ze zijn waarschijn
lijk in de buurt van het Vondelpark genomen.
Erop staan Ajacieden bij een speeltuinschom
mel en op beide foto's figureert een hond. Op
de ene foto heeft hij een bolhoed op en op de
andere een Ajax-shirt met -petje. Hoe lang hij
als mascotte heeft dienstgedaan is niet bekend.
Het zal wel geen jaren geduurd hebben want
de hond op de foto is al volwassen en een hon
denleven duurt nu eenmaal niet lang.
Carel Berenschot
Een bezoek aan het Ajax Museum
maakt deel uit van de World of Ajax
Tour. U krijgt eerst iets te drinken
aangeboden en ziet daarna een
korte film. Dan volgt een rondlei
ding door de Arena en een bezoek
aan het museum. Voor kinderen zijn
er speciale kinderrondleidingen, met
spelletjes, een quiz en een cadeau
tje. De prijs van de 2 uur durende
World of Ajax Tour bedraagt 9,50
p.p. Kinderen t/m 12 jaar en 65+-
pashouders betalen 8,00 p.p. De
starter-tour (1 uur, reserveren niet
nodig) kost 8,00 p.p. en 7,00
voor kinderen t/m 12 jaar en 65+-
pashouders. Voor grote groepen gel
den speciale tarieven en NIEUW is er
voor groepen een speurtocht door
stadion en museum. Voor inlichtin
gen en reserveringen: 020-3li 1336.
U kunt ook alleen het museum
bezoeken. Toegang en kaartverkoop
lopen via de supportersbalie in de
Official Ajax Fanshop. De entree
bedraagt 3,50. Openingstijden:
1 apr-30 sep ma t/m vr 9.30-18.00,
za en zo 10.00-17.00 (niet tijdens
wedstrijden op zondag); 1 okt-
31 mrt ma t/m za 10.00-17.00, zo
alleen op koopzondagen (niet tij
dens wedstrijden op zondag).
Openingstijden Arena-tours: dage
lijks 10.00-17.00 (op wedstrijddagen
geldt een aangepast programma).
AJAX MAGAZINE FEBRUARI/MAART 2003
