WERK
elftal te zijn. We houden van voetbal zoals
we van ballet houden. Voetbal is voor ons
een soort theater.'
Het verband tussen Achilles en Cruijff
'Ik heb in de Griekse mythologie een grote
voorkeur voor de held Odysseus. Nadat ik
de Odyssee had vertaald, begon ik het
ritme van het werk te missen. Nooit meer
denken, nooit meer schaven aan zinnen.
Toen ben ik begonnen aan de Ilias, maar
dat werk beviel me niet. Het is een echt
oorlogsboek, met het accent op strijd. Over
Odysseus had ik intussen met plezier een
jeugdboek geschreven Odysseuseen man
van verhalen), hij was voor mij een
boeiende, grillige en ongrijpbare held
geworden. Achilles, de hoofdrolspeler in de
Ilias, is een ander soort held. Een echte
krijgsman. Omdat Achilles mijn held niet
was, zocht ik voor mezelf naar een
bestaand iemand die mij inspireerde en
boeide. Zo kwam ik bij Cruijff. Een
ongrijpbare held in wat hij doet. De jonge
Cruijff was ongrijpbaar, hij stond altijd op
de goede plek. Net als de oorlogsheld
Achilles. Odysseus was slim en Achilles was
een echte winnaar. Met Cruijff als held in
mijn belevingswereld heb ik het verhaal
van de Ilias kunnen opschrijven. De keuze
voor Cruijff is zowel bewust als spontaan
geweest. Een voetballer als Van Basten was
minder snel. Dat is de kracht van het
ongrijpbare: hoe kan iemand zo snel zijn,
hoe kan iemand zo snel combineren en
deduceren. In Cruijff zag ik de perfecte
eenheid tussen lichaam en geest.
'Ook in de rol van analyticus vind ik
Cruijff schitteren. Hij geniet van taal, dat
zie je direct. Hij is snel in taal, net zoals hij
dat in voetbal was. Je moet niet op zijn
grammatica letten, maar daar gaat het ook
helemaal niet om. Het gaat juist om het
flitsende en het directe. Als analyticus
speelt hij opnieuw een wedstrijd. Hij ziet
iedere vraag als een uitdaging. Voordat de
vragensteller op zijn papiertje heeft kunnen
kijken, is Cruijff er al op zijn bekende wijze
overheen gewalst, zodat de geplande vraag
niet meer gesteld kan worden. Ook daar is
hij je te vlug af. Fabelachtig vind ik dat. Hij
voetbah niet meer, hij coacht niet meer,
maar in taal vindt Cruijff een soort
merkwaardige energie om toch te blijven
scoren. Hij zei ooit: "Als ik nadenk, ben ik
te laat." Dit betekent niet dat hij niet
denkt, maar hij is juist al bezig terwijl hij
denkt. Bij hem is het observeren
tegelijkertijd denken. Ik zag iemand eens
een fantastische, met veel effect geschoten
pass geven, maar Cruijff vond dat niets en
zei: "Zulke ballen zijn moeilijk aan te
nemen." Hij had uiteraard gelijk.'
Het Ajax van de Grieken: Aias
Ajacieden noemen zich graag godenzonen.
In hoeverre is dit volgens de oude Grieken
eigenlijk terecht? Met andere woorden:
mag het wel? Dros: 'Ajax is de Latijnse
'De jonge Cruijff was
ongrijpbaar, hij stond altijd op
de goede plek. Net als de
oorlogsheld Achilles'
vorm van de Griekse naam Aias. Maar alles
is in Nederland nu eenmaal door de
Latijnse molen gehaald, vandaar de naam
Ajax. Ajax was het bolwerk van de Grieken.
Dat stond voor groot, sterk en een
geweldige krijgsmacht. Na Achilles was
Aias de beste. Toen Achilles was gedood,
werd zijn wapenuitrusting gegeven aan de
beste krijgsman. Een jury onder leiding van
Pallas Athene, de godin van de wijsheid,
besloot dat die uitrusting Odysseus
toekwam en dat heeft Aias nooit kunnen
verkroppen. Van razernij is hij krankzinnig
geworden en uiteindelijk heeft hij zich in
het zwaard gestort.
'Aias stamt af van Zeus. Als iemand beter,
sterker of mooier dan een ander was, werd
hij al snel beschouwd als de zoon van god.
Voor mij is Cruijff de enige echte
godenzoon. Dat ongrijpbare maakte hem
als het ware onsterfelijk. Ik heb bij mijn
research gelezen dat een journalist in
oorlogsgebied zich ooit heeft gered door
het noemen van de naam Cruijff. "Maar ik
kom uit het land van Cruijff," zei hij in
opperste nood, en daarmee is hij
uiteindelijk weggekomen.'
Het Ajax van nu
'Ajax is voor mij nog steeds het rare
rotcluppie dat altijd voor spanning zorgt.
De club zal dan ook uit de as herrijzen. Ik
ben een trouw mens, dus ik zal Ajax niet
snel inruilen voor een andere club. Dat het
de laatste jaren wat minder is gegaan met
Ajax, zegt mij niet zoveel. Dat gezeur over
de beursgang en het nieuwe stadion
evenmin. Ik let op de resultaten en ach, een
paar mindere jaren kan iedereen
overkomen. Van der Vaart is een
schitterend talent, maar we moeten hem
voorzichtig brengen. Laten we hem
alsjeblieft niet meteen met Cruijff
vergelijken. Van het huidige Ajax heb ik
misschien wel het meest met Grim. Mooie
naam hè. Als ik de naam Grim hoor, veer
ik meteen op.'
Dros zegt zich niet precies te kunnen
herinneren wanneer haar liefde voor de
Griekse mythologie is ontstaan. Ze was er
wel heel snel. Dros: 'Op het gymnasium
153
