Een trofee als troostprijs
De Gouden Meerbeker
In het compleet vernieuwde Ajax Museum heeft hij een tamelijk prominente
plaats gekregen: de prijs die ooit werd ingesteld door Ajax-voorzitter Egeman om
de pijn van een gemiste promotie te verzachten. De Gouden Meerbeker - want
daarover hebben we het - verdween even snel als ze gekomen was. Maar nu,
ruim 85 jaar later is hij een van de mooiste objecten in het museum.
In het seizoen 1915-1916 bezat Ajax een
eerste elftal dat - niet alleen volgens de
eigen fans - behoorde tot de beste op de
Nederlandse voetbalvelden. Toch kwam
het 'maar' uit in de Tweede Klasse West C.
Maar daar zou snel een eind aan komen, zo
dacht men. Met spelers als jan de Natris,
de gebroeders Fons en joop Pelser, Frits
Terwee en Wim Hordijk, en onder de
krachtige leiding van de aan het begin van
het seizoen aangetrokken Engelse trainer
jack Reynolds, werd men eerst
afdelingskampioen en vervolgens
kampioen van de gehele Tweede Klasse.
Doorgaans gaf zoiets recht op promotie
naar de Eerste Klasse, maar omdat de
Nationale Voetbalbond (NVB) het
competitiesysteem wilde omgooien,
besloot men dat er nog een nacompetitie
moest worden gespeeld. Knarsetandend
deed Ajax daaraan mee. In een van de
wedstrijden van die nacompetitie, tegen
Blauw Wit, werd Ajax een 'raszuiver'
doelpunt onthouden zodat de eindstand
1-1 werd. Ajax diende een officieel protest
in. Inmiddels was de nacompetitie ten
einde, met Blauw Wit bovenaan en Ajax op
één punt daarachter. Als Ajax' protest zou
worden gehonoreerd, zouden beide clubs
bovenaan eindigen, met een
beslissingswedstrijd tot resultaat. Maar de
bond zag daar geen brood in en besloot
pardoes de reglementen te veranderen
zodat het er niet meer toe deed of Ajax een
punt meer of minder kreeg. Blauw Wit
mocht promoveren en Ajax moest op een
MMSEMMSrUKKBN
door Carel Berenschot
foto's Louis van de Vuurst
houtje bijten. En om het nog erger te
maken besloot de bond ook nog eens dat
de kampioen van het jaar daarop niet zou
promoveren omdat men de Eerste Klasse
wilde terugbrengen naar maar tien clubs.
Nogmaals, niet alleen Ajax-fans vonden
dat er aan de Middenweg het beste voetbal
van Nederland werd gespeeld, en juist dat
elftal moest nu door machinaties van de
bond twee jaar achtereen genoegen nemen
met een plaats in een lagere klasse.
Een gulle voorzitter
Gelukkig kwam er vrij snel een
mogelijkheid zich toch te meten met de
beste clubs van het land. Die mogelijkheid
werd geschapen door de voorzitter van
Ajax, W.F. Egeman. Egeman was een
voorzitter zoals we die tegenwoordig
eigenlijk alleen in Spanje en Italië kennen.
De man had veel geld en als het nodig was,
stak hij een deel daarvan in Ajax. Zo heeft
hij, toen op een gegeven moment het
huurcontract van het Ajax-terrein aan de
Middenweg afliep, de zaak gered door de
grond gewoon zelf te kopen. Ajax
profiteerde daar als eerste van, maar
natuurlijk werd Egeman er ook niet
slechter van: later is de grond met
woningen bebouwd. Egeman was in 1913
voorzitter geworden en een van de eerste
goede daden van 'zijn' bestuur was het
aantrekken van jack Reynolds.
Toen de stemming bij Ajax door de dwaze
acties van het bondsbestuur tot een
absoluut nulpunt was gedaald, besloot
Egeman met een sportieve oplossing te
komen. Hij nodigde voor het Paastoernooi
van 1917 de landskampioenen van het
vorige seizoen uit voor een krachtmeting
met het Ajax-elftal. En hij stelde daarvoor
een bijzondere prijs beschikbaar: de
Gouden Meerbeker, genoemd naar de
Watergraafsmeer waar Ajax sinds 1907
huisde. Er werd bepaald dat de club die vijf
maal deze kostbare wisselbeker zou
winnen, of drie maal achtereen, hem zou
mogen behouden. Bovendien kreeg elke
winnende vereniging een gouden medaille
en elk der spelers 'een gouden bekertje dat
als hanger aan een horloge of iets dergelijks
gedragen kon worden'. In het museum is
ook een exemplaar van de gouden medaille
te zien; van de bekertjes is er tot op heden
nog nooit een opgespoord.
De Gouden Meerbeker is een fraaie, ranke,
ongeveer 25 centimeter hoge gouden beker
en behoort onbetwist tot de fraaiste
sporttrofeeën die er bestaan. De beker
heeft een sober versierde kraag en
daaronder staan de woorden 'Gouden
Meer Beker' en 'Ajax'. Daartussen een
wapenschild met twee lauwerkransen.
De eerste keer dat er om de Gouden
AJAX MAGAZINE FEBRUARI 2002
