Honderd jaar
eenzaamheid
Het afwachten aan de rechterzijkant. Laag in de heupen, een beetje
dromerig. Hij beziet de activiteiten elders, ver weg hoe dichtbij
ook, met de blik van een schilder die wacht tot de inspiratie hem
bereikt heeft. Een man naast, voor of achter hem, in elk geval dicht
bij hem in de buurt, onhandig als een houten schaduw, kijkt ook.
Maar anders, gespannen, angstig dat de inspiratie inderdaad naar
die rechterzijkant waait en bezit zal nemen van de ander.
De inspiratie heeft de vorm van een ordinaire bal. Een rond ding
van leer of kunststof of een combinatie van die twee. Zo ver weg en
misschien toch dichtbij lijkt dat ronde ding banaal. Banaal en zo
gevaarlijk en vol geest.
Zij zijn een beetje eenzaam, zo met zijn tweetjes aan de rand van
het veld. De een is eenzaam in twijfel, de ander eenzaam in de
hoop en het geloken verlangen. Want de bal komt niet. Daar
verderop gaat het ding heen en weer, het lijkt voet-vijandig,
geladen met een anti-magneet. Niemand wil relatie. De man die op
inspiratie wacht, zakt nog iets verder door de heupen. Dan wandelt
hij een paar passen. Naar voren, naar achteren? Het maakt niet uit.
De man die met hem wacht in vrees, wandelt mee. Gaat er iets
gebeuren? Maar nee. Er gebeurt niets. Zonder zijn handen te
gebruiken krabt de man zich achter de oren. Je voelt het hem
doen. Waar blijft de bries die hem tot leven wekt? Moet hij de
drukte van chaos en zinloze bedrijvigheid gaan zoeken? Maar wat
heeft hij daar te zoeken. Het lost niets op. De afstanden worden te
groot, de inspiratie kan worden ondermijnd, wegvloeien in een
doodschop op de achillespezen. Hij weet dat zijn tegenstander
weet: de achillespees. Zwakke plek. Stukje dun barstrijp kristal dat
door tien zwachtels niet te beschermen is.
Opeens steekt er bij het balgewoel een stormpje op en de bal
belandt met een boogje aan de zijkant. De voeten voeden zich met
elektriciteit, zij ontvangen de bal die plotseling ordinair bijzonder
wordt. Er valt een blosje over het leer, hier voelt de bal zich
ingebed in genegenheid en begrip. Inspiratie licht op, verspreidt
zich over het kleine gebied van eenzaamheid en straalt. De man
met vrees voelt dat de adrenaline in zijn bloed vooral paniek
meestuwt. Wat gaat er gebeuren? En waar? En hoe?
Ook hij heeft het licht van inspiratie gezien en ook hij heeft de
elektriciteit in de voeten waargenomen. Het is te snel gegaan om
een schop op de zwakke plek te kunnen geven. En zou hij dat ook
moeten doen? Gewetensnood zaait nog meer onbalans in het lijf
van de houten schaduw. Afstand houden of contact zoeken?
Verbazingwekkend snel is de man met de lage heupen.
Onverwacht snel. Te snel. De bal is niet te raken, vlot volgt het
lichaam de impulsen die vol met schijn zitten. Schoudertje naar
rechts, voet-veegje naar links en dan weer andersom. Of toch weer
niet. Het gaat te snel. Voeten vol wonder, een geest die bliksemt
van de inspiratie die hem zojuist is aangereikt. Links-rechts,
rechts-links. Onzichtbaar zien, hoeken zoeken. Onmerkbaar
kijken, voeten zoeken. Delicaat is het afscheidsgebaar. Als wuiven
met zachtlederen handschoen. Vaarwel mijn vriend, ik stuur je
naar de heerlijke plaats van doelpunt, het paradijs van lijn-
overschrijding, naar een hollende negen, elf of dertien. De ogen
volgen. Glimlachend laat de bal zich door de lucht dragen,
nagenietend van het magische intelligentie-moment. Het duurde
niet te lang, lang genoeg, toch te kort.
De blos verdwijnt, de eenzaamheid trekt weer een ander kleurtje
aan.
Scharrelend aan de zijkant van een veld. Bewaakt door een man
vol vrees die ooit zijn gewetensnood en twijfel zal wegspuwen en
onbarmhartig respectloos het achilles-been al klieven.
Brian Laudrup speelde in het jubileumjaar voor Ajax. Een
ouderwetse voetballer. Hij was een eenzaam pareltje overlopend
van balgevoel ter rechterzijde van het veld. Clever Magic was mijn
bijnaam voor de Deense prins bij wie de bal zijn simplisme verliest
en promoveert tot inspiratie-drager. In het seizoen van
middelmaat en identiteitsverlies legde hij zo nu en dan, wanneer
de bal bij toeval in zijn voeten belandde, een blokje twinkelend
goud op het veld. Eenzame momenten die zorgden voor heimwee
en bitter genot. Zo kan het voetbal zijn. Zo volmaakt in alles wat
met de relatie met de bal van doen heeft. Ontvangen, kneden,
aaien, sturen, versturen. Luster spint zich om de bal in de
nabijheid van zijn voeten, luster die vervliegt tijdens zijn vlucht
naar ordinaire oorden.
Eenzame klasse in een jubileumjaar.
Schoppers schoppen, geblinddoekte rechters fluiten niet. De man
aan de zijkant van het veld zakt door zijn lage heupen en voelt de
barsten in zijn kristallen hiel.
Clever Magic wacht niet langer op inspiratie. De electriciteit, het
blosje, de luster, ze zijn weg. Eenzaamheid blijft leeg achter.
COLUMN
door David Endt
AJAX MAGAZINE JUNI 2000
