'Mijn broertje leefde om te voetballen. Alle plezier en
creativiteit wordt nu bij voorbaat gesmoord in pakken geld,
dikke auto's, sponsorverplichtingen, interviews en groupies'
speler spleten tussen zijn tanden heeft.'
Mooier dan hoofden zijn, is de loop, het
bewegen. 'Jari Litmanen! Prachtig, zoals hij
over het veld ging. Een karakteristieke tred.
Frank Rijkaard ook mooi. Net als Gerald
Vanenburg, Sunday Oliseh, Tijani
Babangida, Richard Witschge. Wamberto
weer niet. Wamberto doet me denken aan
een sprintende rolmops. Echt
verschrikkelijk waren René en Willy van de
Kerkhof. Logge harken. En Wim Kieft: heel
erg. Zo sloom. Ik had de neiging het veld
op te lopen en hem te slaan.'
Zwembadpas
De cultuurschok voor jonge voetballers die
van ver naar Nederland komen, is enorm.
Ze weet wat het is die schok mee te maken.
Als 'veldwerk' voor Nframa verbleef ze in
1998 vier weken in Ghana. Ze wist wel iets
van voetbal, maar niets van de manier
waarop voetbal wordt gespeeld en beleefd
in Afrika. Pas toen ze er midden tussen
stond, besefte ze haar eigen, beperkte en
cultuurgekleurde denkkader. 'In
Nederland kopen ouders een paar kicksen
en maken ze hun kinderen lid van een
club. In Afrika is dat onmogelijk. Clubs
kiezen, tot op het allerlaagste niveau, de
spelertjes. Voetbal vindt plaats op basis van
liefdadigheid. Wie nét iets meer te verteren
heeft dan hij opeet, richt een voetbalclub
op. Zo'n figuur is voorzitter, leider, trainer
en verzorger tegelijk.'
'Voetbal is bij ons bloedserieus. Doelmatig
ook. In Afrika staan plezier, blijdschap en
enthousiasme voorop. De salto's en dansjes
van Afrikaanse spelers na een doelpunt
gaan in Europa door voor vertederende,
exotische folklore. In Afrika hoort die
blijdschap erbij. Het publiek in Afrika staat
op de banken als een speler bezig is aan een
solo, ook als je van tevoren ziet dat al die
trucs in eindeloosheid zullen sterven. Het
gaat de toeschouwers erom dat ze
prachtige passeerbewegingen zien. Het
innige geluk is van hun gezicht af te
scheppen. Blijdschap, enthousiasme: de
essentie van voetbal. Waar kom je het nog
tegen? Morten Olsen heeft vergeefs die
elementen weer terug proberen te brengen
in het spel van Ajax.'
In Afrika is voetbal een hulpmiddel naar
roem en rijkdom. Niettemin is voetbal er
nog een spel. Die naam mag voetbal in
233
