schermpersoonlijkheden. Zoals Mies
Bouwman, Koos Postema of Berend
Boudewijn dat vroeger waren, en zoals
Sonja Barend, Paul de Leeuw en Paul
Witteman dat nu zijn.
Stom spel
Toch: de filosoof die zei Tk denk dus ik
besta' is ingehaald door de mediakundige
die zegt Tk ben op tv dus ik besta'.
Televisie is heilig, wie op televisie
verschijnt zalig. Nee, zegt Spijkerman. De
heiligverklaring van het medium is het
gevolg van kijkcijferneurosen waaraan de
commerciële omroepen lijden. Bij 'zijn'
publieke VARA valt het allemaal nogal
mee. 'De kijkcijferdwang bij de publieke
omroep is wat minder knellend. Toen Paul
de Leeuw voor het eerst op tv kwam, keken
er nauwelijks mensen. Bij een commerciële
omroep was hij onmiddellijk afgevoerd.
Toen ik vier jaar terug met Spijkers begon,
had ik ook niet veel kijkers. We konden
rustig werken aan verbeteringen. Bij de
commerciëlen krijg je die kans niet. Er
moet gescoord worden.'
Als hij een nieuw programma bedenkt, wil
Spijkerman niet stilstaan bij de vraag hoe
hij zoveel mogelijk luisteraars of kijkers
kan binden. 'Ik maak programma's die ik
leuk vind om te maken.' Opeens, zegt hij,
was De Steen- Beenshow populair op de
radio, net als Spijkers met Koppen. Op tv
werden Spijkers en Kopspijkers hits.
Zomaar. En nu is Spijkertijd het best
bekeken en hoogst gewaardeerde
programma van de VARA. 'Een stommer,
simpeler spel kun je niet bedenken. Twee
hamers, twee spijkers en een blok hout.
Geen zoemers, bellen, lichteffecten en
moeilijke regels. En er valt niet eens wat te
winnen. Tegelijkertijd zendt SBS6 Weekend
Miljonairs uit. Ik heb drie keer zoveel
kijkers. Het bewijs dat mensen niet zijn
geïnteresseerd in grote prijzen, maar in een
aardig programma. Wat Spijkertijd leuk
maakt zijn de gasten en de presentator. Ik
weet dat niet iedere presentator dit
programma kan doen. Ik zit er als
cabaretier, ik zorg ervoor dat er grappen
worden gemaakt.'
Een witte raaf boven een troosteloze hoop
bagger? Nou goed, zegt Spijkerman, een
broedplaats van nieuwe, verfrissende
ideeën is Hilversum inderdaad niet. De ene
omroep plagieert schaamteloos een
schijnbaar succesje van de ander. En anders
valt er altijd nog wel in het buitenland een
aardig ideetje op te pikken. 'Misschien is
dat wel kenmerkend voor Paul de Leeuw of
mijzelf. Wij zullen altijd onze eigen
programma's en formules bedenken. Mijn
theaterachtergrond helpt me daarbij; in het
theater was ik niet anders gewend.'
Zonder voetbal geen tv. Maar ook: zonder
tv geen voetbal. Dankzij de tv, zegt
Spijkerman, verdienen de clubs nog wat
geld, waardoor niet alle Nederlandse spelers
in het buitenland voetballen. Neemt niet
weg dat de tv daarvoor veel heeft gevraagd.
'Ik word er gek van dat de tv bepaalt dat er
op dinsdag of donderdag wordt gespeeld.
Kletskoek dat burgemeesters daar iets mee
te maken hebben.'
SBS6 heeft zijn zegen als het Excelsior tegen
Veendam uitzendt. Voor zijn part brengen
ze live de training van Kozakken Boys.
Maar: 'Je brengt toch alleen het beste op tv?
Het is te veel, veel en veel te veel. In
Nederland hebben we acht netten. Acht
netten! We herbergen niet eens genoeg
talent voor twee zenders.' Tegen de
overdaad waarschuwen of protesteren heeft
geen zin, zegt hij. 'Je houdt het niet tegen.
Het is niet meer terug te draaien. Zodra
iemand beslist dat het anders moet, staat
een ander op die roept: dan doe ik het wel.
Het moet zijn natuurlijke verloop hebben.
Sanex, Spaarselect en weet ik wie beginnen
met commerciële schaatsploegen. Over
twee jaar komen die bedrijven erachter dat
er, behalve door een verdwaalde Japanner
en een hobbyist uit Canada, alleen in
Nederland wordt geschaatst. Die ploegen
worden opgeheven en de schaatsers komen
weer terug bij de bond. Klaar is Kees. Zulke
dingen moet je niet van bovenaf regelen en
vastleggen.'
Not amused
Vanuit zijn vroege jeugd naar zijn
cabarettijd en nu de voormalige
arbeidersomroep loopt een lijn. Een rode.
Onlangs nog, bij de recente stakings- en
stiptheidsacties van de Hilversumse
omroepmedewerkers, besefte hij te
behoren tot de 'verworpenen der aarde'.
Spijkerman, opgenomen in het groepje
welgestelden met een contract buiten de
omroep-CAO om, toonde zich solidair met
de actievoerders. Door het beeld binnen de
zendtijd van zijn programma op zwart te
draaien, wilde hij steun betuigen. De
directie van de VARA was not amused en
knipte het zwart er, buiten zijn medeweten,
weer uit.
Op die momenten wil Spijkerman ('Zijn ze
nu helemaal belazerd!?') nog wel eens
buiten zichzelf treden. Voor de rest zijn de
allerscherpste randjes van zijn linkse
levensgevoel er ook wel af. 'Ik vind nog
steeds dat ik het moet opnemen voor de
zwakkeren in de samenleving, ik vind nog
steeds dat er solidariteit moet bestaan. In
die zin voel ik me aangetrokken tot de
linkerkant van de samenleving. Meer
Groen Links dan de WD zeg maar. Op de
PvdA ben ik vier jaar terug totaal
afgeknapt. Schandelijk zoals die partij haar
sociale gezicht te grabbel heeft gegooid.
Maar de strijd tussen links en rechts, zo
typerend voor de jaren zeventig, is voorbij.
Links en rechts zijn samengekomen in
paars. Een lelijker kleur bestaat niet. Er
klopt niets van. Als je het rood van de
PvdA mengt met het blauw van de WD en
het groen van D66, krijg je geen paars. Het
geeft een nare bruine kleur. Alles bij paars
is afgestemd op compromissen. Voor ons
cabaretiers is er geen lol aan paars te
beleven. Welke politici vallen nu op?
Hooguit nog een paar WD'ers. Erica
AJAX MAGAZINE MEI 1999
227