Foto: Gerild Hoberman
Fasten your seatbelts.
Onder ons ligt Kaapstad en we loeren door de 875 vierkante
centimeter ruitruimte naar beneden. Dan is er een oceaan te zien,
het water botst tegen rotskusten. Dan is er groen golvend land te
zien, mooier dan de fijnste glooiingen van de Franse Dordogne of
het Italiaanse Toscane. En een berg, reusachtig, plat als een tafel.
CGLMMN
door David Endt
Dan zien wij zonbefonkelde wolkenkrabbers die omzoomd zijn
door heldere villa's, huizenblokken, rechtgehoekte straatpatronen,
een haven. Een vliegbuiging verder zien we hoe een lappendeken
zich uitstrekt, soms stukgescheurd door een toegangsweg. Daken,
daakjes, afdakjes. Een wirwar van hutjes, woninkjes. We dalen
dichterbij de lappendeken en ontdekken leven tussen de
woninkjes, hutjes. Mensjes krioelen tussen de scheve wanden, over
de stoffige straatjes. Dan is daar de landingsbaan. Kaapstad in
Zuid-Afrika, doel van onze reis. Er wordt weer een ander
continent ontdekt, al was Ajax hier in 1958 al eens. Maar 1958 is
een eeuwen van ons weggedreven jaar. Een halfslachtig gevoel is
niet te onderdrukken wanneer ik de vliegtuigtrap afdaal en voet zet
op de zinderende Zuid-Afrikaanse betonbodem. Hebben anderen
dat gevoel ook? Nederland en dit verre Afrikaanse land hebbep iets
met elkaar. Fantastisch tropische tak van Holland. Of: 'Apartheid',
een Afrikaans, een Nederlands woord dat term is geworden. Waar
kies je voor, wat kun je wegwerken, wat kun je vergroten? Strekt
het tot trots dat ooit een Nederlander hier voet aan wal zette om
een kweektuin aan te leggen - een kweektuin waaruit, beschermd
door witte handen, een afschuwelijk uitwas tussen de gezonde
gewassen zich omoogwoekerde?
'Houd je vast.'
Je kunt je onmogelijk niet een beetje thuis voelen in een ver, ver
land waar de bewegwijzering je naar Waterkant, Muizenberg,
Bloubergstrand en Oudekraal lokt. Een ver, ver land waar de
munteenheid, Randgenoemd is naar de bergrug Witwatersrand,
daar waar de uitgestrekte goudvelden van Zuid-Afrika liggen.
Dat ver, ver land waar Ajax met open armen wordt ontvangen. Wij
zijn BBP, Baaie Belangrijk Persoon, vip dus, wanneer wij het
westerse Planét Hollywood binnenstappen om daar het Ajax-logo
met de toevoeging Cape Town te onthullen. Ja, houd je vast, Ajax
presenteert in Kaapstad een wereldprimeur. Een volle dochter is
geboren op de rand van de wereld, op de plaats waar de
Atlantische en de Indische Oceaan elkaar in de golven vliegen!
Ajax injecteert het Zuid-Afrikaans voetbal met hoop en inspiratie.
Ajax ontgint in Kaapstad een kweekvijver waarvan de gewassen,
zonder uitwas, in volle kleurmengeling ten goede moet komen aan
zowel de vruchtbare bodem als aan die verre, verre stad aan de
andere kant van de wereld. Die vijver gaat Ikamva heten,
Toekomst.
'Hou me vast.'
Ik sla het portier van een luxueuze auto achter mij dicht. Ik sta op
de stoffige weg, midden in een township. Jerome McCarthy is de
broer van Benni. Benni van Ajax. Omdat zijn huid donker is, en
zijn boer van Ajax, is hij mijn paspoort in een wereld waar de
kansarmheid je naar de strot vliegt. De bevrolijkende zon verlicht
de wurggreep niet. Bikkelhard, meedogenloos, snijdend word je
geconfronteerd met de ellendige uitzichtloosheid van miljoenen.
Het zijn miljoenen scherpe splinters die in je weelderige huid
steken, die je beschaamd en verdrietig en machteloos maken. Deze
wereld omrandt het Kaapstad, het Zuid-Afrika dat zo paradijselijk
mooi en rijk is. Ik loop door de lappendeken, ben mij bewust van
mijn kleur en van waar men hier die kleur mee associeert. Ik denk
aan dat woord dat wij liever een Afrikaans dan een Nederlands
woord vinden. De politieke apartheid behoort tot het verleden. Op
de banken in het park bestaat de tekst Slegs voor blankes niet meer.
Maar de sociale gelijkheid is nog generaties ver weg. Houd je mond
over Barcelona-miljoenen. Hou me vast in dit land van
overweldigende dromerige schoonheid en van bloedstollend,
schaamteloos onrecht.
'Fasten your seatbelts.
Na elf dagen tilt de zilveren vogel mij omhoog zodat ik nog van
boven kan kijken naar Kaapstad, het mooiste stukje Zuid-Afrika.
Een rugzak vol van ervaringen, indrukken, gevoelens drukt op
mijn schouders. Het was onmogelijk niet verliefd te worden op de
pracht, op het klimaat, de rijkheid van kleur. Onmogelijk niet te
voelen welke inspiratie er ademt uit dit vruchtbare, talentvolle
land. Onmogelijk niet geraakt te worden door de fascinatie van
contrasten. Ik zie Bloubergstrand, de Tafelberg, Robbeneiland, de
wolkenkrabbers. Daar: het stadion! Ik zie de lappendeken die de
stad omrandt. Kaap De Goede Hoop, waar de Atlantische Oceaan
en de Indische Oceaan elkaar in de golvende armen vallen. En ik
hoop mijn hoop dat er door Ajax niet alleen goud wordt gedolven
in de townships maar dat er voor al die jochies die scharrelen,
rennen, voetballen, slenteren, dromen in de lappendeken ook iets
groeit dat heet De Toekomst. Ikamva.
AJAX MAGAZINE FEBRUARI 1999