moet niet aan de actualiteit komen, want
iedereen kent de uitslag al.'
Artistiekerig
Het maken van een film, of het nu gaat om
drama of documentaire, lijkt wel wat op
voetbal, zegt Haanstra. Het team van
acteurs en crew waaraan hij als regisseur
vorm en leiding moet geven, gelijk de
trainer. De draaiperiodes waarin een
filmcrew is opgesloten, gelijk een
trainingskamp. De spanning tijdens de
voorbereiding, gelijk de druk op het elftal
dat toewerkt naar een grote wedstrijd.
'Maar als de camera eenmaal draait ben ik
die spanning totaal kwijt. Je probeert
iedere scène zo goed mogelijk te doen. Ik
ben dan alleen bezig met wat ik voor ogen
heb, met wat ik wil bereiken. Voel me niet
onder druk staan van opdrachtgevers,
producenten of wat de kijker er van zal
vinden. Voor Wij Alexander hebben we
acht maanden gedraaid. Ik zou totaal
gesloopt zijn als ik iedere dag aan kijk- en
waarderingscijfers zou moeten denken. Ik
kan me niet voorstellen dat een trainer
tijdens de wedstrijd wel aan zulke dingen
denkt.'
Het team, de samenwerking binnen het
team: bij film is het even belangrijk als bij
voetbal. Crew en cast zijn soms
maandenlang tot elkaar veroordeeld. Het
liefst is Haanstra dan ook veroordeeld tot
wat leuke mensen. Werken aan een film
moet, net als hij ooit zag bij zijn vader, wel
in een goede sfeer plaatsvinden. 'Een
acteur kan nog zo goed zijn, maar als ik er
niet mee overweg kan houdt het op. Ik ben
niet dol op artistiekerige, gewichtig
doenerige types. In een grote productie heb
je een aantal belangrijke rollen. Maar een
groot deel van de acteurs heb je één, twee
of drie dagen nodig. Het komt voor dat
acteurs zich daar te goed voor voelen. Ik
ben maar wat blij als ze dat meteen zeggen.
Er zijn geen kleine rollen, wel kleine
acteurs. Ik las laatst dat Frits Flinkeveugel
indertijd bij DWS moppentappend het
veld op kwam. Maar als er werd afgetrapt
was het over met de pret. Dat is de manier
waarop ik het liefst werk. Veel lachen,
maar bloedserieus en geconcentreerd aan
de slag zodra de klap voor de camera heeft
geklonken.'
Haanstra is trouw aan hen met wie de
'Logisch dat er wordt gefloten
als het slecht gaatr maar
individuen eruit halen en die
aanpakken, nee'
samenwerking goed verloopt. Met
cameraman Dirk Teenstra vormt hij al
tijden een vast koppel. Ze voelen elkaar
aan, delen dezelfde ideeën over film.
Vervelend alleen dat de regisseur het nooit
met z'n cameraman over voetbal kan
hebben: Teenstra heeft er niets mee. 'Klein
gebrek, geen bezwaar.' Met geduld heeft
Haanstra de handicap van zijn cameraman
weggemasseerd. Veel praten, daarna
Voetbalkoorts, het klaag- én loflied over
Arsenal van Nick Hornby laten lezen. 'Hij
heeft het licht gezien toen we bezig waren
met de film over de jeugdopleiding van
Ajax. Onderdeel daarvan was het draaien
van een verhaal over spelposities dat
jeugdtrainer Patrick Ladru afstak tegen de
F-junioren. Door de lens van zijn camera
heeft Dirk gezien dat het spel iets meer
inhoudt dan alleen achter een bal
aanhollen. De volgende zondag heb ik 'm
meegenomen naar Ajax. Tot z'n stomme
verbazing zag hij op het veld allemaal
patronen terug die hij eerder had gefilmd.
Dirk heeft intussen een seizoenkaart voor
Ajax.'
Dromen
Haanstra is een supporter. Een
voetbalcarrière zat er niet in, hoe hij zijn
best er ook voor heeft gedaan. Voetballen
op straat tot het donker was, iedere dag
weer. Op z'n achtste was hij oprichter,
trainer én speler van zijn eigen voetbalclub:
KMD, Klein Maar Dapper. Het uitbrengen
van een maandelijks magazine behoorde
niet tot de minste taken van de dappere
clubvoorzitter. 'Aan enthousiasme ontbrak
het me niet. Aan dromen ook niet. Door
de week had ik KMD, op zaterdag speelde
ik bij LFC in Laren. Stond er iemand langs
de kant, dan stelde ik me onmiddellijk
voor dat ik werd gescout door Ajax. Ik
speelde op de plaats van Henk Groot,
rechtsbinnen. Een tijd lang heb ik een
vrouw als elftalleider gehad. Mevrouw
Bartels. Zoiets was in die tijd vrij bijzonder.
Ook bijzonder was dat zij in die
mannenwereld van het voetbal veel respect
genoot. Tja, mevrouw Bartels... het kon
niet uitblijven dat ze een relatie aanging
met een leider van een ander elftalletje. Tot
m'n zestiende heb ik het volgehouden bij
LFC. Eén keer zijn we kampioen geworden.
Een gelukzalig moment. We kregen
allemaal een exemplaar van het prachtboek
Het voetballeven van Faas Wilkes
Vanaf z'n zestiende kijkt hij toe vanaf de
zijlijn. Thuiswedstrijden van Ajax worden
niet overgeslagen. Draaiperiodes worden
geleid door het programma van Ajax.
Speelt Ajax thuis, dan wordt er uit principe
niet gefilmd. 'Eind mei 1996 zaten we
midden in de opnames van Wij Alexander.
In de planning van de draaidagen had ik er
rekening mee gehouden dat Ajax zich wel
eens voor de finale van de Champions
League kon plaatsen. Niet geheel toevallig
had de hele crew ten tijde van de finale
twee dagen vrij. Een aantal van ons is toen
naar Rome gegaan om Ajax tegen AC
Milan te zien. Enfin, dat heb ik fijntjes van
mijn vader afgekeken. Die deed dat ook
altijd.'
Boe-geroep
Hij is niet het type supporter dat met een
wit zakdoekje gaat zwaaien om duidelijk te
maken dat trainers op de slachtbank
moeten als de prestaties op het veld
tegenvallen. Het wegsturen van Morten
Olsen was volgens Haanstra
onvermijdelijk; de uitkomst van een intern
conflict tussen spelers en trainer. Wie een
beetje op de hoogte is van de gang van
AJAX MAGAZINE FEBRUARI 1999
237