Toen de velden nog zwart-wit leken De voetbalplaatjes van Miss Blanche In de rubriek 'Museumstukken' worden voorwerpen belicht uit het Ajax Museum en deze keer zijn dat de voetbalplaatjes en plaatjesalbums die het sigarettenmerk Miss Blanche in de jaren dertig uitbracht. Zowel de albums als de losse plaatjes in hun verschillende uitvoeringen worden in het museum getoond, en dat is niet zonder reden. In het Ajax Museum wordt natuurlijk aandacht geschonken aan een brok vaderlands voetballeven, maar er wordt ook stilgestaan bij belangrijke of opmerkelijke ontwikkelingen die zich 'aan de zijlijn' afspeelden. Om een voorbeeld te noemen: vóór de komst van de radio was iemand voor de voetbaluitslagen aangewezen op de telegraaf of de telefoon en kon men het verslag later pas in de krant lezen. Vanaf eind jaren twintig bleef men dankzij de radio rechtstreeks op de hoogte van de verrichtingen van de favorieten. Daarom is er in het museum ook een oude radio te zien en hoor je een voetbalverslag door de legendarische Han Hollander. Ook de komst van de kleurenfotografie heeft invloed gehad op de beleving van het voetbal. Lange tijd, eigenlijk tot diep in de jaren vijftig, bestond er alleen zwartwitfotografie. Eerst in de jaren zestig werd kleurenfotografie enigszins gemeengoed en gingen tijdschriften voetbalfoto's in kleur plaatsen (de kranten volgden pas begin jaren negentig). Kon vóór die tijd een voetbalfan uit pakweg Vlagtwedde niet weten dat Ajax in MMSEMMSrMKKBN door Carel Berenschot rood-witte tenues speelde? Jawel, want gelukkig waren er de voetbalplaatjes. Vooral in de jaren twintig en dertig werden door vele bedrijven reclameplaatjes verstrekt ter promotie van hun artikelen. Voetbalplaatjes waren verreweg het populairst, maar ook de overige sporten, ja zelfs filmsterrenplaatjes en dierenplaatjes waren bijzonder gewild. Anders dan bij bijvoorbeeld de tegenwoordige Panini-plaatjes het geval is, die je immers 'los' kunt krijgen, kon je vroeger de reclameplaatjes alleen verwerven door artikelen van de fabrikant aan te schaffen. Het is opvallend dat deze manier van productpromotie vooral werd aangewend voor sigarettenmerken. Vandaag de dag is dit ondenkbaar, omdat er in de reclame geen relatie tussen sport en tabak mag worden gelegd, maar vóór de oorlog bracht nagenoeg iedere tabaksfabrikant van betekenis plaatjes - en natuurlijk de daarbij horende albums - voor de verzamelaar. Groote kunstfoto's Het bestaan van de voetbalplaatjes was ook voor de makers van het museum een zegen. Immers, omdat al het oude fotomateriaal zwart-wit is, zouden de vitrines die over de oudste geschiedenis gaan kleurloos gebleven zijn. Alsof er alleen zwart-witte voetbalvelden bestonden. Gelukkig zorgen nu de plaatjes van Miss Blanche voor de broodnodige kleur. Aan de kop van het kabinet dat de jaren dertig behandelt, is het meteen raak, met een bijna levensgrote vergroting van een Miss Blanche-Spelmoment. Dit waren ingekleurde foto's - groote kunstfoto's geheten - van een wedstrijdfragment. De schitterende platen waren ongeveer 16 bij 22 centimeter groot, hadden mooie felle kleuren en waren gevat in een goudkleurige 'schilderijlijst'. Je kreeg ze samen met een kleine strook met daarop de namen en piepkleine foto's van de spelers van de afgebeelde clubs. 204 AJAX MAGAZINE JANUARI 1999

AJAX ARCHIEF

Magazine (1987-2007) | 1999 | | pagina 204