Volkers schatte dat Ajax jaarlijks zo'n veertienduizend gulden huur ving van zijn Duitse 'huurders'. Naast de financiële meevaller had de Duitse inwoning in de Meer nog een voordeel. Van de aanwezige Duitse voorraad aardappelen en kolen belandden diverse porties op tafels en in kachels van de gezinnen van Ajax-leden. De Duitse militairen in de Meer hadden Ajax graag als tegenstander in oefenpartijtjes gewild. Het compagnieselftal stelde Ajax meerdere malen voor om een vriendschappelijke wedstrijd tegen hen te spelen. Het bestuur van Ajax heeft dat op principiële gronden altijd geweigerd. Ondanks het feit dat de Duitse militairen verschillende malen gebruik maakten van zijn faciliteiten, heeft Ajax in vergelijking met bijvoorbeeld het Feyenoord-stadion, dat algeheel gevorderd was en zelfs Het Ajax-elftal dat op 24 oktober 1943 in Den Haag met 2-2 gelijkspeelde tegen de latere kampioen VUC. Staand vanaf links: Dolf van Kol, Ko Loois, Jan Potharst, Gerrit Keizer, Wim Geerking, Steef Klein, Joop Keiler. Zittend: Gerrit Fischer, Gé van Dijk, Theo Brokmann, Gerrit Gischler, Guus Drager. Foto: Collectie G. van Dijk afgebroken dreigde te worden, relatief weinig last gehad van de Duitse inwoning. Andere bespelers van de Ajax-terreinen De Meer heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog niet alleen maar vijandelijke inwoners gehad. Ajax heeft ook vele malen onderdak geboden aan Amsterdamse sportverenigingen in nood. Van 1941 tot en met 1944 verhuurde Ajax diverse terreinen aan de voetbalverenigingen De Volewijckers en Zwaluwen en aan turnvereniging Zeeburg. De Volewijckers schakelden het hoofdveld van Ajax aan het einde van het eerste oorlogsseizoen in vanwege de grote capaciteit van De Meer. Het voetbalterrein van De Volewijckers kon de grote aantallen toeschouwers die op de promotiewedstrijden afkwamen, bij lange na niet verwerken. Rond het hoofdveld van Ajax was plaats voor 29.000 bezoekers. De reden dat De Volewijckers ook gedurende de volgende seizoenen gebruik moest maken van de Meer, was van een geheel andere aard. Het speelterrein van de club, het Mosveld, lag namelijk dicht bij de havens in Amsterdam-Noord. Toen de AJAX MAGAZINE OKTOBER 1998 oorlogssituatie grimmiger werd, verbood de bezetter het spelen op het Mosveld. Sindsdien bleef De Volewijckers tot aan het einde van de bezetting een vaste bespeler van de Meer. Extra werkzaamheden brachten ook de wedstrijden Amsterdam - Rotterdam en Amsterdam - Zwaluwen met zich mee, die Ajax in het eerste oorlogsseizoen van de NVB kreeg toegewezen. De terreinknechten en de lokettisten die de entreebewijzen verkochten, maakten overuren om ook deze wedstrijden in goede banen te leiden. Deze speciale 'Amsterdam'-wedstrijden leverden de penningmeester echter ook de nodige gelden op. Mede hierdoor waren de financiële resultaten van Ajax in 1942 zo gunstig, dat het bestuur besloot het onderhoudswerk aan het clubhuis uit te besteden aan een schilder. De heren bestuurders zagen de toekomst zeer optimistisch tegemoet. Ze hoopten 'binnen afzienbare tijd weer vrij (te) zijn' en verwachtten dan ook niet dat alles kon worden afgeschilderd in de oorlog. Het zou zoals bekend echter nog bijna drie jaar duren voordat Ajax en alle andere voetbalclubs in Nederland weer in vrijheid konden voetballen. Het bleef Ajax tijdens de bezetting financieel gezien voor de wind gaan. In 1943 dacht de club zelfs aan een uitbreiding van de terreinen, en het bestuur voerde onderhandelingen met de gemeente Amsterdam over het kopen van grond. In een bespreking met burgemeester Voute werd Ajax echter te kennen gegeven dat het gemeentebeleid dit niet toeliet. De pro-Duitse Voute was de opvolger van burgemeester De Vlugt, die na de Februaristaking door de bezetter was ontslagen. Populariteit Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam de belangstelling voor sport aanzienlijk toe. In 1940 werden ruim vier miljoen plaatsbewijzen voor sportevenementen verkocht, terwijl dit aantal al in 1943 vrijwel verdubbeld was. In de Meer heerste voor aanvang van de thuiswedstrijden van Ajax vaak een enorme drukte bij de loketten. In 1941 deed Ajax een beroep op vrijwilligers die in konden springen bij de 179

AJAX ARCHIEF

Magazine (1987-2007) | 1998 | | pagina 185