Het Olymia-stadion
tijdens de toespraak
van Hitier bij de
opening van de
Olympische spelen in
1936
van 80.000, maar tijdens de Spelen zaten er
meestal zo'n 110.000 mensen.
Nazigroet
Op 1 augustus 1936, om vier uur
's middags, opende de Führer de
Olympische spelen. De speciaal gemaakte
olympische klok, 10.000 kilo zwaar met
daarop de spreuk Ich rufe die Jugend der
Welt (Ik roep de jeugd van de wereld),
sloeg voor de eerste keer. Eén voor één
marcheerden de landen het stadion
binnen. De Franse ploeg bracht voor de
tribune met autoriteiten de olympische
groet, ondanks de sterke overeenkomst
ervan met de nazigroet. De Duitsers in het
stadion overlaadden de Fransen met een
donderend applaus. De Amerikanen
daarentegen brachten hun strohoeden
voor hun hart. Nu reageerde het publiek
met een fluitconcert. De Duitse ploeg kreeg
een hysterische ontvangst. Het hele stadion
riep 'SiegHeü'.
Het weer tijdens de Spelen was slecht (en
het stadion open), maar desondanks
verkocht men zo'n 4.500.000
entreekaarten, destijds een record. Het
Duitse volk bezocht massaal de spelen;
onder het publiek waren duizenden leden
van de nazi-organisatie Kraft durch Freude.
De Duitse olympische ploeg won een
recordaantal medailles (46, waarbij de
Duitse vrouwen op elk onderdeel behalve
het zwemmen beter presteerden dan hun
mannelijke landgenoten!) en dit paste
perfect bij de propaganda van de nazi's. De
Duitse atleten viel een uitbundige
huldiging door publiek en Hitler ten deel.
Ondanks de Duitse successen zouden de
spelen van 1936 sportief gezien toch vooral
de herinnering ingaan als de spelen van
Jesse Owens. De zwarte Amerikaanse atleet
brak een aantal olympische records en won
gouden medailles op onder andere de 100
meter, bij het verspringen en met de
estafette. De nazi's hadden dit niet
'gepland': toen Owens na een overwinning
de tribunes besteeg, was Hitier juist
vertrokken. Begrijpelijk misschien vanwege
een plotselinge stortbui, maar menige niet-
Duitser beweerde dat de Führer niet oog in
oog durfde te staan met de succesvolle,
gekleurde buitenlander.
Het voetbaltoernooi (dat ook nog in drie
andere stadions werd verspeeld) werd
gewonnen door Italië. De voetballers
kwamen er overigens in het Olympia-
stadion tot hun grote schrik achter dat er
zich tussen de kleedkamers en het veld
maar liefst zes trappen bevonden. Er was
zelfs een rustkamertje gebouwd voor de
spelers die de lange klim niet in één keer
aankonden!
Nederland kende enige successen: Rie
Mastenbroek (zwemmen), Arie van Vliet
(wielrennen), Daan Kachelland (zeilen) en
de atleten Marinus Osendarp en Fanny
Blankers-Koen behaalden gouden
medailles.
Vals gevoel van veiligheid
Na de spelen overheerste bij de
buitenlanders over het algemeen de
mening dat de Duitsers hun zaakjes goed
voor elkaar hadden gehad. Niet alleen op
sportief, maar ook op organisatorisch
gebied. Zo was het luxueuze olympisch
dorp een succes. Cynisch genoeg zorgden
(ook) de buitenlanders voor het financiële
succes van de spelen (en dus de staat) en
lieten velen zich misleiden door de nazi-
propaganda. Zij kregen daardoor een
verkeerd beeld van Duitsland en dus een
vals gevoel van veiligheid in de jaren na de
spelen.
Het Olympia-stadion van Berlijn zal voor
altijd vooral met de gebeurtenissen van
1936 geassocieerd worden. Het WK 1974
vond er plaats, er werd gerestaureerd, er
kwamen lichtmasten en een nieuwe en
Foto: Spaarnestad Fotoarchief
AJAX MAGAZINE MEI 1998 189