'Een fatsoenlijk
mensch'
Twee
diploma's uit de geschiedenis van Ajax
In de rubriek 'Museumstukken' wordt telkens één voorwerp uit het Ajax Museum belicht. Deze
keer zijn dat er echter twee: het oudste, uit 1894 stammende diploma van Ajax, én het diploma
dat een van Ajax' grootste sterren, Dennis Bergkamp, in 1983 als lid ontving. Tussen die twee
documenten zit een tijdspanne van negentig jaar, waarin heel veel, maar toch niet alles is
veranderd.
door Carel Berenschot foto's Jasper Wiedeman
Vandaag de dag denk je bij het woord
'diploma jéïiereerst aan iets wat je krijgt als
je slaagt voor een examen. Dat is niet altijd
zo geweest; bij de Romeinen was een
diploma een uit twee bladen bestaand
'schrijftafeltje'. Vanaf de Middeleeuwen
veranderde de betekenis en was een
diploma een oorkonde die men ontving als
bewijs van een verkregen privilege. Die
oude betekenis bleef lang hangen en het is
daarom geen wonder dat in 1894 ook de
leden van het vriendenclubje Ajax hun
lidmaatschapsbewijs een diploma
noemden.
Het was trouwens ook écht 'een verkregen
recht' wanneer iemand zich Ajacied mocht
noemen; vanaf het prille begin moest een
speler niet alleen proefwedstrijden spelen
voordat hij als lid werd toegelaten, maar
moest hij ook goede manieren hebben.
Voetbal werd in die tijd vooral door 'de
betere stand' beoefend en daarom
verscheen een aankomend Ajax-lid eerst
voor een zogeheten enquête-commissie.
Deze uit drie leden bestaande commissie
keek naar het beroep van de vader, maar
lette ook op de schoolprestaties en iemands
gedrag. Je moest niet alleen goed kunnen
voetballen, maar je moest ook 'een
fatsoenlijk mensch' zijn.
Het belang van het rood-witte diploma uit
1894 is groter dan het kleine stukje karton
misschien doet vermoeden. Op het papier
staat immers onder de naam Footh Ball
Club "Ajax" en de naam van het lid J. van
Asperen, ook de datum van 3 juni 1894.
Daarmee is het diploma het oudste stukje
papier waarop de naam Ajax voorkomt.
Bovendien weten we hierdoor zeker dat zes
jaar voordat het huidige Ajax officieel werd
opgericht - op 18 maart 1900 - er ook al
een Ajax bestond. Dat Ajax heeft ongeveer
een jaar bestaan voordat het door ruzie
uiteenviel.
64
