Louis
Foto: Louis van de Vuurst
door David Endt
Column
Louis van Gaal nam mij in september 1991 apart en vroeg of hij op
mij kon rekenen. Hij was net aangesteld als directeur betaald
voetbal, opvolger van Leo Beenhakker.
Vanaf die septemberdag volgde ik het werk van Louis van Gaal op
de voet. Ik zat naast hem tijdens zijn maidenspeech en ik zag de
reactie van de aanwezige journalisten toen hij het over zijn
eigenschappen had. Recht door zee deelde hij die mee. Het werd
vertaald als arrogantie, misschien meer door de intonatie en de
lichaamstaal die de woorden ondersteunden, de blik in zijn ogen,
dan door de werkelijke inhoud van hetgeen hij zei. Een natuurlijke
weerstand was voelbaar. Ze vreesden dat deze jonge man die zo
zelfbewust en eigenzinnig (eigenwijs, werd er gedacht) uit de hoek
kwam, hun werkterrein zou beperken. Er waren journalisten die de
eerlijke kans niet eens afwachtten, maar meteen hun pennen
doopten in venijn om daarmee het beeld van 'de schoolmeester
Van Gaal' te tekenen. Elke misstap zou hij dubbel voelen.
De relatie met de media was interessant, soms amusant, soms
gênant. In de loop der jaren werden de persconferenties bij Ajax
een beziens- en beluisterenswaardigheid, alleen al omdat er
mogelijk een scherpe reactie van Louis kon worden geregistreerd.
Dat was heel erg 'buitenkant', optredens, rollenspelen. Reactie op
reactie die af en toe door emotie werden gevoed en dan weer door
politiek inzicht.
Ik bewaar dierbaarder herinneringen aan intieme momenten. De
wedstrijdbespreking in Amsterdam, Madrid, Lubljana, Turijn,
Athene of waar dan ook. Waarin Louis perfect de juiste woorden
beklemtoonde om duidelijk te maken waar het zwaartepunt van
zijn uiteenzetting lag. De dikke wedstrijdrapporten van zijn
assistenten verwerkte hij tot een kernachtig verhaal dat niets aan
duidelijkheid te wensen over liet. Hij kan op een indringende
manier de tactische en mentale eisen overbrengen. Bij de
belangrijkste wedstrijden was het dan doodstil in de kleine groep
die rond de flip-over zat. Er werd geluisterd naar de duidelijke
woorden, er werd gekeken naar de duidelijke gebaren, de felle
oogopslag. We lazen duidelijke letters, duidelijke woorden,
duidelijke opdrachten op de papierrol die aan het eind van de
bespreking door Bobby Haarms bijna ritueel werd opgerold en
bewaard.
Intiem waren ook de nabesprekingen in de kleedkamer. Daarin
vroeg Louis om participatie, om een dialoog. En dat leverde een
enkele keer heel mooie, open en eerlijke gesprekken op.
Gesprekken waarin de passie van de voetballers voelbaar was en
waarin de sterke mannen van het veld, de godenzonen, zich
kwetsbaar durfden te maken, kritiek en zelfkritiek konden uiten,
hun persoonlijke belang ondergeschikt wisten te maken aan het
algemeen belang. Louis genoot daarvan, dan had zijn ideaalbeeld
even de werkelijkheid geraakt want zijn spelers hadden zich
mondige, intelligente mensen getoond. Momenten die voor de
grote roerganger waardevoller waren dan de grote overwinningen,
de glorie-koppen in de krant of de loftuitingen over zijn vernuft.
Prachtig van eenvoud waren ook de teamvergaderingen, op
donderdagmiddag. Zeven man staf rond de tafel, op zoek naar
oplossingen voor kleine en grote problemen. Samensmelting van
meningen die werd gevoed door de karakters van de zeven,
verschillende, elementen van de vergadergroep. Het waren zeer
dierbare vergaderingen, waarin wij elkaar uitstekend leerden
kennen en respecteren.
Onvergetelijk was de ochtend waarop Louis van Gaal in de
familiaire beslotenheid van de kleedkamer de mannen om hem
heen vertelde dat hij de club zou gaan verlaten. Weer was het stil.
Een andere stilte dan de stilte voor een wedstrijd. We hoorden de
emotie in zijn stem, die een beetje kraakte en we zagen de tranen
in de ogen van Louis. En allemaal voelden we een brok in ons keel
en het vocht dat vocht naar een uitweg in onze ogen. Hoewel er
nog dik een half seizoen voor de boeg lag, deed het afscheid toen
het meest pijn. Nadat hij was uitgesproken, bleef het stil. Het
begrip voor zijn gevoelens, de uiting van onze gevoelens werd in
lichaamstaal uitgesproken. Een hand, een halve omhelzing, een
schouderklop of een blik in de ogen.
Het werk van de afgelopen zes jaar was zijn werk. Al zal hij meteen
wijzen naar de voetballers en de naaste medewerkers, het was zijn
werk. Want hij wist uit die voetballers en helpers het beste van hun
diverse kwaliteiten naar boven te brengen.
Omdat diplomatie vaak niet samengaat met oprechtheid en
directheid, wordt Louis niet altijd sympathiek gevonden. Wie
voorbij het vooroordeel en voorbij de opgeroepen weerstand
komt, ziet de menselijkheid, de wijsheid, de intelligentie, de
gedrevenheid en de hartelijkheid van Louis van Gaal.
Vanaf september 1991 tot aan juni 1997 was elke dag bijzonder.
Louis, het ga je goed.
