c
N i on
Sc]
RVIJF
'ohanr
nc
^eepiiiake;
V I
/%r% 7 j
utvit
t
twaalf hoofdstukken. Cruijff up to date.
Hier een ander Scheepmaker
analysemodel, een andere specialiteit: het
turven. Hij noemde het 'een soort
interviewen, maar dan met lange
afstandsbediening.' Scheepmaker turfde
zoveel omdat 'er altijd wel weer iets nieuws
in zijn spel te ontdekken viel. Als je één
speler gedurende tweemaal drie kwartier
volgt, dan isoleer je hem van de rest, en
ontdek je meer details.' En details, daar was
Scheepmaker dol op.
Een leegte in het Cruijff-leven van Nico
Scheepmaker was de buitenlandse periode
van de Verlosser. Omdat die periode in
zijn boek niet kon ontbreken, ruimde hij er
toch een hoofdstuk voor in. Scheepmaker
geeft al zijn hoofdstukken een kopje met
een korte inhoud ervan. Al die kopjes
beginnen met 'waarin'. Volgt nu de korte
inhoud van hoofdstuk negenendertig:
'Hoofdstuk negenendertig, waarin de
schrijver afziet van een verhandeling over
Johan Cruijffs wedervaren als "Verlosser"
in Spanje, hoewel hij daar toch van naar
schatting 15 miljoen gulden verlost werd
door een foutief gekozen compagnon, via
handel in flats, export van
sinaasappelboompjes naar Saoedi-Arabië,
een varkensfokkerij, een kunsthandel en al
dat soort transacties die je als
voetbalvedette met andere dingen aan je
hoofd maar beter kunt nalaten, kortom
een interessante periode die in de
definitieve biografie van Johan Cruijff te
zijner tijd uitvoerig uitgespit zal dienen te
worden omdat er voor de psyche en
gemoedsrust van iemand die door de
buitenwacht als geldwolf wordt
afgeschilderd en in eigen ogen toch
minimaal een geldlam zal zijn, niets
verschrikkelijkers kan wezen dan het
verlies van een zo immens fortuin, terwijl
hij daar in tegenstelling tot wat je zou
verwachten tegenover buitenstaanders
nauwelijks over gemekkerd heeft, er ook in
"Cruijffs leven" in De Telegraaf het
nagenoeg absolute stilzwijgen over
bewaart, en na die catastrofe al zijn moed
en voetbalschoenen weer bij elkaar heeft
geraapt om in die verloren positie toch
weer te pogen het peloton te achterhalen
en opnieuw koploper te worden, wat
allemaal hoogst interessant is, maar voor
iemand die deze hele Spaanse periode,
evenals trouwens de Amerikaanse periode,
niet heeft meegemaakt waardoor die zeven
jaar een groot duister gat hebben geslagen
in zijn persoonlijke ervaringen met de
voetballer Johan Cruijff, een onbegonnen
zaak is om er in een persoonlijk getinte
"biografie" iets zinnings over mede te
delen...'
Het mag geen verbazing wekken dat dit
tevens het einde van het hoofdstuk is.
Volgen nog hoofdstukken over de
terugkeer van Cruijff, het conflict
Harmsen-Cruijff (door Cruijff overtuigend
gewonnen) en de Feyenoord-periode.
Scheepmaker ziet de laatste wedstrijd van
Cruijff als actieve voetballer, Feyenoord -
PEC Zwolle. Als Cruijff het veld verlaat
staat Scheepmaker op en applaudisseert
voor de man die voor een vergroting van
zijn levensvreugde heeft gezorgd. Cruijff
heeft later zelf in een radiointerview zijn
weigering de dummy van Cruijff, Hendrik
Johannes, fenomeen aan te nemen, laten
omslaan in waardering. Scheepmaker haalt
dat interview aan in zijn boek. Cruijff: 'Ik
eh... ben het dus eigenlijk, zo is het denk ik
met alles, erg gaan waarderen naarmate ik
ouder werd. Later, hem beter
kennende lerende, is-ie eh, was het dus een
ander type, en dan ga je dus waarderen wat
een ander schrijft, en wat dus ook leuk
voor hem is, als er iets over me geschreven
wordt, waar dan ook in de wereld, of eh, in
eh, encyclopedieën en dat soort dingen,
dan eh wordt altijd dit boek aangehaald.'
Mystiek
'Zonder Cruijff verarmt mijn leven.' Zo
sluit Scheepmaker zijn heruitgave uit 1984
af. Het heeft schitterend proza over Cruijff
opgeleverd. De verdienste van
Scheepmaker. En de verdienste van Cruijff?
Die heeft Scheepmaker schitterend laten
schrijven. Dus het boek had ook door
Johan Cruijff geschreven kunnen zijn, met
als titel Scheepmaker, Nico, fenomeen.
Volgt nog deel drie, met verspreide
stukken van Scheepmaker over Cruijff,
waaronder een, waarin de twintig
stellingen van Cruijff door zijn profeet
Scheepmaker op de hemelpoort worden
gespijkerd, en deel vier, 'waarin
buitenstaander Erik van Muiswinkel - die
evenzogoed Johan Cruijff én Nico
Scheepmaker ooit de hand schudde - de
twee fenomenen alsmede het fenomeen
'roem' aan een laatste beschouwing
onderwerpt, en de laatste zeven Cruijff-
jaren voor arbeiders verklaart.'
Tot slot nog wat mystiek, of kabbala, wat u
wilt. Scheepmaker behandelde in
hoofdstuk zevenentwintig het getal 14, dat
een heel bijzondere plaats inneemt in het
leven van Johan Cruijff. Johan Cruijff, en
dus ook het nummer 14, nam een
bijzondere plaats in in het leven van de
schrijver.
Nico Scheepmaker stierf toen Johan Cruijff
42 jaar oud was. Inderdaad, 42=3x14.
Nico Scheepmaker deed dat op 5-4-1990.
Tel op en het getal 28 verschijnt; 2x14.
Nico Scheepmaker werd 59. 5+9=...
Nico Scheepmaker: Cruijff, Hendrik
Johannes, fenomeen. Uitgeverij Nijgh Van
Ditmar, Amsterdam. 376 blz, 39,90.
AJAX MAGAZINE JUNI 1997
