De buitenstaander door Rik Planting De schrijfster heeft een zoon. Pettersson. Volledig: Pettersson Wolf Landvreugd. Pettersson, bijna vier, is vernoemd naar Pettersson, Stefan; Zweedse voetballer die in de zomer van '88 naar Ajax kwam als duurste aankoop ooit en zes seizoenen later vertrok als sympathiekste aankoop ooit. Nee natuurlijk, Hermine Landvreugd (29) weet ook wel dat Pettersson de achternaam is. Maar als je je kind Stefan noemt, zegt ze, kan dat naar zoveel anderen verwijzen. 'Stefan Pettersson vond ik altijd een opvallende speler. Hij leek helemaal niet te passen in de voetbalwereld. Hij was niet hard of ruig. Eigenlijk heel beschaafd. In interviews alleen ter wille van een leuke foto wilde hij helaas niet het gelukkige gezinnetje uithangen.' Geen commentaar Hermine Landvreugd debuteerde in het voorjaar van '93 met de verhalenbundel Het zilveren theeëieen jaar geleden volgde haar tweede bundel, Margaretha bleef het langst liggen. De twee boeken maakten, op z'n minst, iets los. Grof, choquerend, amoreel, werden ze gevonden. Maar ook: haarscherp, belangrijk en energiek. En betiteld als een treffend beeld van 'de hedendaagse jeugd'. Goed, de personages in haar verhalen zijn over het algemeen de moeder van Pettersson perverse seks. Nederland dacht er mee vertrouwd te zijn. Hoe anders moet je verklaren dat Sonja Barend in haar programma de schrijfster na haar debuutbundel op de tv ter verantwoording riep. Als spreekbuis van keurig Nederland kreeg Barend ruggesteun van studiogast Hans Wiegel, die de hoop uitsprak dat zijn kinderen Landvreugds 'ongezonde' en 'deprimerende' verhalen nooit zouden lezen. Hermine Landvreugd: 'Sonja Barend had het idee dat ik een schokkend beeld van de hedendaagse jongeren had neergezet. Ze vond het een verschrikkelijk boek. In de paar minuten dat ik in haar programma was, heeft ze vijf keer gezegd vertelde hij over z'n gezinsleven, dat hij zo van barbecuen hield, dat hij graag iets wilde doen in de Derde Wereld. Wat een watje. Als ik Ajax op tv zag, leek het of hij altijd speelde tegen John de Wolf. De Wolf liep dan op een verschrikkelijke manier te schoppen. Naar mijn idee had hij het op Pettersson gemunt. Mijn broer, een Feyenoord-fan, noemt Pettersson consequent De Wolf. Op een bepaald moment heeft Stefan Pettersson te horen gekregen dat er een kind naar hem was vernoemd. Hij begreep er niets van; of ik wel wist dat Pettersson zijn achternaam was. Hij vond het in ieder geval zo leuk dat hij ons een keer heeft uitgenodigd naar een wedstrijd te komen. Ik wilde dolgraag, maar de vader van Pettersson niet. We hadden net besloten uit elkaar te gaan; jong. Maar daarmee houdt het 'jeugdige' ook wel op. Want 'fris', 'ambitieus', 'actief en alles wat jeugd nog meer verondersteld wordt te zijn, zijn de hoofdpersonen allerminst. Eerder zijn ze lui, onverschillig, verveeld en vervelend. Landvreugd beschrijft hun handelingen precies. Zonder daarbij ooit uitleg over of commentaar op die bezigheden te geven. Of het nu gaat om plasseks met jonge meisjes, een potje potenrammen in het park, het voeren van xtc-pillen aan een padvindertje of om het 'multifunctioneel' gebruik van theeëieren en shampooflessen. In Amerika raakten lezers door het werk van schrijvers als Norman Mailer, Bret Easton Ellis, Raymond Carver of William Burroughs enigszins vertrouwd met beschrijvingen van zinloos geweld en hoe geschokt ze wel niet was.' Een beschrijving geven van de hedendaagse jeugd was ongeveer het laatste wat de schrijfster beoogde. Ze heeft, zegt ze, 'gewoon' een aantal verhalen geschreven. Verhalen die niets zeggen over jongeren van nu. Met plezier had ze er een jaar of twee aan zitten sleutelen. En al die tijd had ze er nooit bij stilgestaan dat mensen wel eens geschokt konden zijn door de ongebruikelijke toon, door de 'hardheid' van de personages. 'Toen Het zilveren theeëi uitkwam, werden mij zulke rare dingen verweten. Omdat de personages in mijn boek dingen doen zonder na te denken, zou ik ook niet kunnen nadenken. Bull-shit. Nee, ik leg in mijn verhalen inderdaad niet zoveel uit. Ik psychologiseer niet, ik oordeel niet. Wat ik schrijf is niet AJAX MAGAZINE MAART 1997 1 93

AJAX ARCHIEF

Magazine (1987-2007) | 1997 | | pagina 191