Hakbal
Column
De Witte Socrates noemden ze hem en dat had ongetwijfeld een
schertsende ondertoon. Het jonge, witgelokte talent van FC Den
Bosch was net zo lang en dun als de Braziliaanse ster Socrates. En
de Bosschenaar speelde op techniek. Maar daarmee hield de
overeenkomst wel op.
De Braziliaan maakte naam op het WK van 1982 in Spanje toen hij
aanvoerder van de carioca's was. Het publiek verbaasde zich over
en genoot van zijn hakballen. Die hakballen had Socrates in alle
soorten en maten. Hard, zacht, met of zonder effect, soms nam hij
de bal zelfs met de achterkant van zijn voet aan. In elk geval steeds
verrassend, hoezeer er ook op het technische hoogstandje werd
gerekend. Deze Socrates had het met de hak spelen tot een manier
van leven verheven. Zonder hakballetje was de wedstrijd van
Socrates niet compleet.
Ik vond dat aardig om te zien, al vond ik het ook overdreven en
gekunsteld. Socrates hakte vaak om het hakken en niet omdat het
op dat moment de beste of meest voor de hand liggende oplossing
was.
door David Endt
Toen Socrates een mondiale voetbalheld was, stond de loopbaan
van de witgelokte middenvelder van FC Den Bosch nog in de
kinderschoenen. Hij zal ongetwijfeld hebben gebloosd toen zijn
elftalgenoot Gerard Aichorn hem een keer De Witte Socrates
noemde. Er zal zijn gelachen in de kleedkamer van FC Den Bosch.
Een mooie grap, De Witte Socrates, die in de Vliert voetbalde. Het
contrasteerde ook zo mooi. Het oer-eenvoudige van de naam
Scholten, voornaam Arnold, met het verwachtingwekkende
'Socrates'.
Vaak zijn dergelijke vondsten een kort leven beschoren, maar De
Witte Socrates bleef bestaan.
Arnold Scholten werd erkend als een beloftevolle voetballer. Toch
keek men ervan op toen Johan Cruijf hem in 1986 naar de Meer
haalde. In de mislukte race naar het kampioenschap en tijdens de
gelukte race naar de Europa Cup voor bekerwinnaars was Arnold
meestal een betrouwbare stand-in. Pas in zijn derde Ajax-seizoen
toonde hij zijn klasse en betrouwbaarheid, zonder dat hij de harten
van de supporters kon veroveren. Arnold Scholten voetbalde in
dienst van het elftal en maakte zijn individuele kwaliteiten
ondergeschikt aan het elftalbelang. Altijd bleef de vleug van scherts
om de bijnaam Witte Socrates hangen.
Als Feyenoord-voetballer was Scholten vooral degelijk. Zeker geen
verpersoonlijking van de voetbalfilosoof binnen de lijnen. Arnold
speelde functioneel en nuttig. Stoïcijns kon hij een meedogenloos
blok zetten zonder het aureool van een 'harde speler' te verwerven.
Want zo kon men de bescheiden en buiten het veld zo
zachtmoedige Scholten niet zien. Bij Feyenoord kreeg de
winnaarsmentaliteit van Scholten de gelegenheid zich te
openbaren. Niet alleen techniek, inzicht en opofferingsgezindheid,
maar ook het karakter dat hoort bij het niet willen verliezen.
De verbeten blik in de ogen die er bij FC Den Bosch en bij Ajax
natuurlijk al was, werd in Rotterdam zichtbaar en daardoor leek
hij een andere voetballer te zijn geworden. Weinig frivool, minder
een genieter en meer een vertolker van het realisme.
De Feyenoord-Scholten draafde ook bij Ajax door bij zijn rentree.
Hij vertolkte een nuttig-anonieme rol.
Er is nu iets anders met Arnold Scholten aan de hand. Hij wordt
weer De Witte Socrates. Het is een ongrijpbaar fenomeen, vorm.
Een paar weken geleden openbaarde het zich. Er was cadans in zijn
bewegen en gretigheid in zijn spel. Hij heeft greep op zijn
omgeving. Zo zou je tot in de eeuwigheid willen doorvoetballen, je
wordt toch niet moe. Het is alsof de techniek herboren is. Heerlijk
is de strakke pass op de buitenspeler. Je volgt de baan van de bal en
geniet van het kunstwerkje, terwijl je benen je alweer naar de
volgende ontmoetingsplaats brengen. En het schot is zo soepel -
direct nadat de bal pijnloos is geraakt een 'los' voetje- dat de kracht
uit de techniek komt en de bal onhoudbaar en accuraat naar de
hoek vliegt.
De blik reikt verder dan de dichtstbijzijnde medespeler; omdat de
techniek voor een logische bal-aanname zorgt, is er tijd om de
situatie te overzien, de voeten handelen sneller dan de hersenen.
Het strafschopgebied is bekend terrein. Een hakbal naar Veldman.
Niet om de hakbal, maar als de beste oplossing. De 'oude' Arnold
Scholten van het gave spel en de 'nieuwe' Arnold Scholten van de
routine en het inzicht smelten samen: De Witte Socrates.
AJAX MAGAZINE NOVEMBER 1996
