Insulinde Cup
De prijzenkast
door Evert Vermeer
De naam zegt 't al: de fraaie,
kelkvormige beker die een
mooi plaatsje heeft in Ajax'
prijzenkast, heeft een
koloniale binding met de
Gordel van Smaragd. Daar
waar wij Nederlanders destijds
iets Groots verrichtten en
waarvan menigeen nog steeds
vindt dat we het nooit weg
hadden moeten doen.
De connectie lijkt niet direct voor de hand
te liggen, maar is er wel degelijk. De beker
is in 1940 aangeboden door negen
Ajacieden die zich om uiteenlopende
redenen in "Ons Indië" hadden gevestigd.
De gift gebeurde ter gelegenheid van het
veertigjarig bestaan van Ajax en de
bedoeling was dat er in een jeugdtoernooi
om de beker zou worden gespeeld. De
Duitse bezetting, nog geen twee weken na
het jubileum, trok een ferme streep door
dat plan.. Maar nadat de Hun verjaagd
was, kon er alsnog een toernooi om de
Insulinde Cup plaatsvinden.
Het eerste toernooi, op 2 en 9 september
1945, verliep niet zonder problemen. In
het door oorlog geteisterde land was reizen
nog een probleem, zodat RCH, 't Gooi en
EDO het moesten laten afweten en er met
negen elftaliën werd gespeeld in drie
poules. DWS, De Volewijckers en Ajax
plaatsten zich als groepswinnaar voor de
halve finale, met Stormvogels als beste
tweede. De finale ging tenslotte tussen Ajax
en De Volewijckers. Krist gaf Ajax de
leiding, maar de eindstand was onbeslist:
1-1. Na twee series strafschoppen won De
Volewijckers (5-4). De beker kregen ze niet
mee naar huis want die bleef reglementair
eigendom van Ajax, maar de naam van de
over-IJ-ers werd in de beker geraveerd als
eerste winnaar.
Een jaar later kreeg Ajax zijn revanche. Na
een eendaags toernooi met twaalf clubs
won het, met onder meer Rinus Michels in
de ploeg, in de finale met 6-2 van het
Tilburgse LONGA.
Tot 1960 werd in principe jaarlijks om de
Insulinde Cup gespeeld, al werd in
sommige jaren door tijdgebrek van het
toernooi afgezien. In 1957 deden er voor
het eerst buitenlandse clubs mee.
Anderlecht, Chelsea, Fortuna Düsseldorf
en Schalke 04 streden met Ajax, ADO,
Blauw Wit en PSV om de beker. Chelsea,
met een jeugdige Jimmy Greaves in de
gelederen, won in de finale van Anderlecht.
In 1960 werd er voor de elfde en laatste
maal om de Insulinde Cup gespeeld, met
Ajax als winnaar. Inmiddels was de
belangstelling voor jeugdvoetbal groter
geworden en waren de competities
intensiever. Bovendien was de
toernooikalender goed gevuld met bij
voorbeeld het Pinkstertoernooi van Blauw
Wit en het ADO-toernooi, daarbij kwam
dat de organisatie kostbaar en
arbeidsintensief was.
Toch zou de beker nog een keer uit de kast
worden gehaald. Dat was op 2 en 3 mei
1970, toen het zeventigjarig jubileum werd
gevierd met een eenmalige herleving van
het Insulinde Cup-toernooi. Ajax plaatste
zich in éen poule met Blauw Wit,
Anderlecht en Liverpool als eerste en
ontmoette daardoor in de finale ADO, dat
Go Ahead, Bayern München en Glasgow
Rangers achter zich gelaten had.
Ajax speelde in de finale met de volgende
ploeg: Hoogenboom; Ten Bosch, Visser,
Van Bockel, Donkers; Ombre, Rep,
Westerink, Ruiter (Man), Kleton en
Vredenbregt. George van Bockel kroonde
zich tot matchwinner door in de tweede
helft het enige doelpunt te maken. Na
afloop was er een beatavond.
Na het toernooi ging de beker definitief de
kast in. En daat staat het zilveren
pronkstuk met wat
eerbiedwaardigeslijtplekjes te wachten of er
ooit nog een vervolg komt.
Wellicht bij deopening van het nieuwe
stadion of bij het eeuwfeest?
Foto: Louis van de Vuurst
Finales om de Insulinde Cup
9-9-1945
De Volewijckers* -
Ajax 1-1
30-5-1954
Ajax - Volendam
1-0
8-9-1946
Ajax - LONGA
6-2
26-5-1957
Chelsea - Anderlecht
2- 1
30-5-1948
DWS - Ajax
2-1
8-6-1958
Chelsea - Blauw Wit
2-0
4-6-1950
Ajax - 't Gooi
3- 1
31-5-1959
Chelsea - Wiener SC
4-2
10-6-1951
MW - Ajax
2-1
22-5-1960
Ajax - ADO
6-2
8-6-1952
Ajax - WW
3-0
3-5-1970
Ajax - ADO
1-0
31-5-1953
Ajax - Feyenoord
1 -0
-winnaar na strafschoppen
AJAX MAGAZINE SEPTEMBER 1994
77
