is, is menselijk heel tragisch voor de speler, maar ook voor de coach. Ik houd altijd zo lang mogelijk vast aan een bepaalde opstelling. Totdat het niet anders meer kan. Toen we in Eindhoven binnen een half uur met 3-0 achter stonden wist ik dat er geen redden meer aan was. Dat Oulida er toen in kwam had meer met de volgende wedstrijd te maken, tegen Helmond Sport voor de beker. Daar was ik toen al mee bezig. PSV-Ajax was na een half uur al afgelopen. En dat kwam doordat wij drie persoonlijke fouten maakten die PSV alledrie genadeloos afstrafte en niet doordat PSV nou zo goed speelde. Wij deden het tactisch verkeerd, doordat Litmanen en Van den Brom beiden te diep speelden, tegen de van tevoren gemaakte afspraken in. En het team als geheel was niet in staat die fouten goed te maken. Ajax is structureel kwetsbaar. We spelen met risico door zover mogelijk van ons eigen doel te verdedigen, maar dat is nu eenmaal onze stijl. En die stijl is succesvol gebleken. Maar dat wil niet zeggen dat je iedere wedstrijd ermee wint. Het is de moeilijkste speelstijl die je kunt spelen en als er te veel dingen niet kloppen gaat het fout. Maar de Ajax-stijl wordt door iedereen geëist. Daarom is Ajax zo populair. Zo moeten we toch spelen?! Nou, zo kunnen we ook spelen. Ik vind dat Ajax tactisch een van de sterkste ploegen van Europa heeft. Tactisch, want anders denken mensen weer dat ik hard sta te roepen dat wij de beste zijn. Technisch/tactisch behoren we tot de top. En dit jaar hebben we de modus gevonden, althans tot op dit moment (Helmond Sport, RB), dat we daarbij ook nog redelijk constant spelen. Laat men dan Ajax niet gaan afzeiken als het een keertje niet lukt. Laten we dan juichen aan de kant. Natuurlijk niet op het moment dat we 4-1 verliezen van PSV, maar de neiging om bij 4-1 verlies dan maar direct de club af te branden vind ik niet terecht. We hebben onszelf veroordeeld tot die attractieve stijl. Als je die wilt veranderen moet het hele scoutingsbeleid en de jeugdopleiding worden gesaneerd, want heel Ajax is juist ingericht op aanvallend en creatief voetbal. Maar ik ben het niet eens met de stelling dat Ajax te star zou zijn in de tactische mogelijkheden, te weinig flexibel, juist doordat in de hele opleiding volgens een vaste tactiek wordt gespeeld. De tactiek is wel overal hetzelfde, maar altijd met individuele en collectieve nuanceringen. Met ieder team wordt als de situatie dat vraagt bijvoorbeeld soms 4-4-2 gespeeld in plaats van het heilige 4-3-3. Dat hoort ook bij de opleiding en dat is ook bij het eerste mogelijk. Er is altijd ruimte voor nuancering. Maar het is inderdaad wel iets waaraan we hard werken. Want het is niet goed om te star te zijn in het concept. Dat betekent ook dat we, ook in de jeugd, vooral ook streng moeten selecteren op tactisch vermogen. Dat valt onder de I van Intelligentie. Om een speler te beoordelen hanteren wij de term TIPS: Techniek, Intelligentie, Persoonlijkheid en Snelheid. Dat zijn communicerende vaten: wat je in het ene vat tekort komt kun je compenseren met een surplus in een ander vat." De kleine marge "Vroeger dacht ik dat je als trainer bij spelers tactisch vermogen kon aanleren. Nu denk ik dat een speler het in zich moet hebben. Als het er niet is, valt het niet aan te leren. Daar heb ik me op verkeken en heb ik mijn eigen vermogen overschat. Ik dacht vroeger, omdat ik ook leraar was geweest, dat ik dat wel even zou kunnen. Maar dat bleek toch anders te werken. Het is net zo ondoenlijk om bij iemand snelheid aan te kweken. En persoonlijkheid moet ook al aanwezig zijn. Alleen op jonge leeftijd kun je daar misschien nog iets aan doen. Techniek is trainbaar, daar kun je een hoop aan doen, maar de andere drie eigenschappen zijn voor het grootste deel aangeboren. Als je dan naar het team als geheel kijkt kun je zeggen dat het Ajax vorig jaar aan de P van Persoonlijkheid heeft ontbroken. Daarom is Rijkaard gekomen, daarom is Van Vossen gekomen, daarom is George gekomen en daarom is Van den Brom gekomen. En daarom is Romario niet naar Ajax gekomen. Hij is ons aangeboden. En in verhouding tot zijn technische kwaliteiten was hij niet duur. Maar zijn P, om het zo maar te noemen, is ook iets minder ontwikkeld en daarom leek het mij niet zo'n goed idee. Bij Ajax moet iedereen namelijk ook dingen doen die niet leuk zijn. Maar dat moet Jan de Arbeider toch ook? Je kunt moeilijk verwachten dat je in je werk alleen maar leuke dingen hoeft te doen. Daar leent voetbal zich tegenwoordig ook niet meer voor. Het gaat erom dat je altijd in ieder geval je taak uitvoert. En dat kan ook altijd, ook als je een keer een mindere dag hebt. Geen mens is namelijk iedere dag honderd procent. Dan zou je een computer zijn, of God... Daarom hebben we ook zo'n brede selectie. Als jij het niet doet, komt er een ander voor jou in de plaats. En de coach moet daar scherp op zijn. Al die spelers weten zelf precies of ze aan de minimale eisen hebben voldaan. Dat weten ze zelf al, en als ze het nog niet weten dan vertel ik het ze in de nabespreking. Daar krijgen ze precies te horen wat er fout ging. Maar ook wat er goed ging, want het gaat er niet om iemand alleen maar op de fouten te wijzen. Dus op het moment dat ik iemand wissel, of voor de wedstrijd al buiten de basis zet of zelfs, zoals in het geval van Van den Brom bij Helmond Sport, buiten de selectie, weet de betreffende speler al lang wat er aan de hand is. Volgens mij is er nog geen speler geweest die totaal verrast was toen hij ernaast kwam te staan. Maar daarbij is het voor de trainer altijd de vraag op welk moment je tot actie kunt overgaan. Het is een kwestie van timing. Je moet zorgen dat een speler niet zijn zelfvertrouwen kwijtraakt. Als je te laat ingrijpt, waarbij een speler te lang tegen zichzelf loopt te voetballen, dan gaat dat

AJAX ARCHIEF

Magazine (1987-2007) | 1994 | | pagina 23