VIDEOBAND AJAX
m
90 JAAR TOPVOETBAL
i beeld
AJAX AMSTERDAM: Alle hoogte
punten van ruim 90 jaar topvoetbal
in beeld
NOS VHS 78512, samenstelling en
regie: Frits van Rijn, commentaar:
Evert ten Napel, productie en distri
butie: Strengholt Licensing BV. 85
min., f 39,95
Het werd hoog tijd, een videoband
met een overzicht van de geschiedenis
van wat we toch met een gerust hart de
meest befaamde club van Nederland
mogen noemen. Wat dat betreft zal de
ze video zeer welkom zijn op de planken
in de vaderlandse huiskamers. Wie nog
eens op zijn gemak de wonderbaarlijke
versnellingen van Johan Cruijff wil zien,
de dubbele schaar van Piet Keizer en
diens volgeling Tscheu-la Ling, de magi
strale doelpunten van Van Basten, kan
voor nog geen veertig gulden terecht in
de videowinkel in de buurt. Voor het be
drag hoefje het niet te laten, en wat het
voetbal betreft, heeft het in de loop der
jaren aan Ajax niet gelegen.
Wie echter voor dat geld een goed afge
wogen documentaire of een doorwrocht
journalistiek stukje vakwerk verwacht,
zal zich op een teleurstelling moeten
voorbereiden. Daarvoor is de band met
teveel haast en teveel zuinigheid aan
tijd, geld en moeite in elkaar gezet. De
ondertitel "ALLE hoogtepunten" dekt al
lerminst de inhoud: de vooroorlogse pe
riode (de helft van die negentig jaar) blijft
beperkt tot tweehonderd seconden Po
lygoonfilmpjes en verder moeten we het
doen met foto's en wat losse informatie.
Veel research is daaraan niet besteed;
de foto's zijn zonder uitzondering te vin
den in het in 1990 verschenen jubileum
boek, en ook voor de begeleidende
tekst en cijfermateriaal is daaruit dapper
geleend. Ondergetekende heeft zelf de
eer gehad dat boek te schrijven en her
kent zijn eigen werk feilloos. Juridisch
bedenkelijk (ook op het boek zit copy
right), temeer daar een fatsoenlijke
bronvermelding achterwege is geble
ven. Ik zal er nog eens een nachtje over
slapen.
Het typeert de gemakzucht waarvan de
gehele band doortrokken is. Allereerst
wat de selectie van de filmbeelden be
treft. Na een item over de jubileumvie
ring van 1950 worden de gehele jaren
vijftig gemakshalve overgeslagen, waar
mee een landstitel en mensen als Mi-
chels, Ouderland, Van Mourik en Bley-
enberg volslagen gene
geerd worden, en de
historische beslissings
wedstrijd tegen Feye-
noord in 1960 schittert
eveneens door afwezig
heid. Ik meen mij boven
dien scherp te herinneren
dat Ajax in de jaren zestig
en zeventig ook nog wel
eens een uitwedstrijd
speelde voor de Europa
Cup, maar op de band is
daarvan niets terug te vin
den: de 2-2 in Liverpool,
de ontgoocheling van
Dukla Praag, de zenuw
slopende slag in Trnava,
de Wereldbekerwedstrijd
in Buenos Aires, ze zijn al
lemaal afwezig. Het waar
om is ongetwijfeld gelegen
in de Hollandse koopmans
geest: de rechten van die
beelden liggen immers bij
buitenlandse zendgemach
tigden, kosten dus geld en
dat is niet de bedoeling. De
beelden komen derhalve
uitsluitend uit de NOB-ar-
chieven (waartoe ook de
Polygoon-opnamen sinds
enkele jaren behoren), en
ook naar particuliere opna
men is kennelijk niet ge
zocht.
Flink bespaard is er ook op
tekstschrijvers ('Ajax won ge
makkelijk, mede doordat AC
Milan met 6-0 verloor') en op
het checken van feiten, waar
door commentator Evert ten
Napel vlotjes Sjaak Swart met
Piet Keizer verwart en ADO met FC Den
Haag, Verlaat laat debuteren in de Euro
pa Cup ll-finale tegen Lok Leipzig waar
die enkele dagen daarvoor al present
was tegen FC Utrecht, gunt Ajax thuis
een 1 -0 overwinning op Olympique
Marseille in plaats van een pijnlijke 1 -2
nederlaag, en laat Ajax in 1934 haar
nieuwe stadion openen met een wed
strijd tegen Stade Reims in plaats van
het Parijse Stade Frangais. De beelden
sluiten daarop naadloos aan: na de ver
loren Europa Cup-finale tegen AC Milan
in 1969 wordt ons verteld dat Ajax een
jaar later weer kampioen wordt, mede
dankzij een zege op DWS, waarbij we
beelden uit 1965 krijgen voorgescho
teld. Bij het debuut van Johan Cruijff (in
1964 in Groningen) zien we het elftal uit
de spelerstunnel in De Meer komen (te
gen GVAV, dat wel, maar het betreft hier
een wedstrijd van het tweede elftal, eer
der dat jaar).
Nogmaals, de beelden blijven leuk om te
bekijken, en voor een habbekrats hebt u
een hoop leuks in huis, maar het blijft
jammer dat er niet met wat echte liefde
aan gewerkt is. Negentig jaar Ajax, daar
zit een prachtige documentaire in. Maar
dat is niet deze. Jammer van de gemiste
kans.
Evert Vermeer
