VIDEOBAND AJAX m 90 JAAR TOPVOETBAL i beeld AJAX AMSTERDAM: Alle hoogte punten van ruim 90 jaar topvoetbal in beeld NOS VHS 78512, samenstelling en regie: Frits van Rijn, commentaar: Evert ten Napel, productie en distri butie: Strengholt Licensing BV. 85 min., f 39,95 Het werd hoog tijd, een videoband met een overzicht van de geschiedenis van wat we toch met een gerust hart de meest befaamde club van Nederland mogen noemen. Wat dat betreft zal de ze video zeer welkom zijn op de planken in de vaderlandse huiskamers. Wie nog eens op zijn gemak de wonderbaarlijke versnellingen van Johan Cruijff wil zien, de dubbele schaar van Piet Keizer en diens volgeling Tscheu-la Ling, de magi strale doelpunten van Van Basten, kan voor nog geen veertig gulden terecht in de videowinkel in de buurt. Voor het be drag hoefje het niet te laten, en wat het voetbal betreft, heeft het in de loop der jaren aan Ajax niet gelegen. Wie echter voor dat geld een goed afge wogen documentaire of een doorwrocht journalistiek stukje vakwerk verwacht, zal zich op een teleurstelling moeten voorbereiden. Daarvoor is de band met teveel haast en teveel zuinigheid aan tijd, geld en moeite in elkaar gezet. De ondertitel "ALLE hoogtepunten" dekt al lerminst de inhoud: de vooroorlogse pe riode (de helft van die negentig jaar) blijft beperkt tot tweehonderd seconden Po lygoonfilmpjes en verder moeten we het doen met foto's en wat losse informatie. Veel research is daaraan niet besteed; de foto's zijn zonder uitzondering te vin den in het in 1990 verschenen jubileum boek, en ook voor de begeleidende tekst en cijfermateriaal is daaruit dapper geleend. Ondergetekende heeft zelf de eer gehad dat boek te schrijven en her kent zijn eigen werk feilloos. Juridisch bedenkelijk (ook op het boek zit copy right), temeer daar een fatsoenlijke bronvermelding achterwege is geble ven. Ik zal er nog eens een nachtje over slapen. Het typeert de gemakzucht waarvan de gehele band doortrokken is. Allereerst wat de selectie van de filmbeelden be treft. Na een item over de jubileumvie ring van 1950 worden de gehele jaren vijftig gemakshalve overgeslagen, waar mee een landstitel en mensen als Mi- chels, Ouderland, Van Mourik en Bley- enberg volslagen gene geerd worden, en de historische beslissings wedstrijd tegen Feye- noord in 1960 schittert eveneens door afwezig heid. Ik meen mij boven dien scherp te herinneren dat Ajax in de jaren zestig en zeventig ook nog wel eens een uitwedstrijd speelde voor de Europa Cup, maar op de band is daarvan niets terug te vin den: de 2-2 in Liverpool, de ontgoocheling van Dukla Praag, de zenuw slopende slag in Trnava, de Wereldbekerwedstrijd in Buenos Aires, ze zijn al lemaal afwezig. Het waar om is ongetwijfeld gelegen in de Hollandse koopmans geest: de rechten van die beelden liggen immers bij buitenlandse zendgemach tigden, kosten dus geld en dat is niet de bedoeling. De beelden komen derhalve uitsluitend uit de NOB-ar- chieven (waartoe ook de Polygoon-opnamen sinds enkele jaren behoren), en ook naar particuliere opna men is kennelijk niet ge zocht. Flink bespaard is er ook op tekstschrijvers ('Ajax won ge makkelijk, mede doordat AC Milan met 6-0 verloor') en op het checken van feiten, waar door commentator Evert ten Napel vlotjes Sjaak Swart met Piet Keizer verwart en ADO met FC Den Haag, Verlaat laat debuteren in de Euro pa Cup ll-finale tegen Lok Leipzig waar die enkele dagen daarvoor al present was tegen FC Utrecht, gunt Ajax thuis een 1 -0 overwinning op Olympique Marseille in plaats van een pijnlijke 1 -2 nederlaag, en laat Ajax in 1934 haar nieuwe stadion openen met een wed strijd tegen Stade Reims in plaats van het Parijse Stade Frangais. De beelden sluiten daarop naadloos aan: na de ver loren Europa Cup-finale tegen AC Milan in 1969 wordt ons verteld dat Ajax een jaar later weer kampioen wordt, mede dankzij een zege op DWS, waarbij we beelden uit 1965 krijgen voorgescho teld. Bij het debuut van Johan Cruijff (in 1964 in Groningen) zien we het elftal uit de spelerstunnel in De Meer komen (te gen GVAV, dat wel, maar het betreft hier een wedstrijd van het tweede elftal, eer der dat jaar). Nogmaals, de beelden blijven leuk om te bekijken, en voor een habbekrats hebt u een hoop leuks in huis, maar het blijft jammer dat er niet met wat echte liefde aan gewerkt is. Negentig jaar Ajax, daar zit een prachtige documentaire in. Maar dat is niet deze. Jammer van de gemiste kans. Evert Vermeer

AJAX ARCHIEF

Magazine (1987-2007) | 1992 | | pagina 39