ROOD EN WIT: OUDER DAN AJAX ZELF
Het Ajax-tenue door de jaren heen
'Union'
JfSllI!
Nieuw tenue
10
In 1918 werd het Ajax-
kampioenschap opgedragen aan 'ons
dierbaar rood en wit', een duidelijk
bewijs van de betekenis die de
clubkleuren voor de Ajax-aanhang
hadden gekregen. Die betekenis is
ook vandaag de dag nog volop aan
wezig: het witte shirt met de rode ver
ticale baan heeft, zo lijkt het, bijna
hypnotische krachten, zowel voor
Ajax zelf als voor de tegenstander. Er
zijn spelers van eredivisie-elftallen die
hebben toegegeven dat bij het zien
van het Ajax-tenue de moed hen al
bijna bij voorbaat in de schoenen
zonk, en Ajacieden die het dragen
van het shirt op zichzelf al bijna als
de hoogst bereikbare eer beschouw
den. Dat geldt voor menige topclub in
Europa. Laten we niet al te lyrisch
worden, maar in de meeste gevallen
betreft het heel 'eigen' kleurcombina
ties: het paars-wit van Anderlecht, het
blauw-zwart van Inter en het rood
zwart van Milan hebben evenzeer een
psychologische invloed op de man
nen die het shirt met die kleuren
dragen.
Rood met wit echter is nauwelijks een
originele kleurencombinatie te noe
men. Feyenoord, Sparta, PSV, Twente,
Utrecht, MW, AZ hebben allemaal
hun tenue op een of andere wijze in
de kleuren rood en wit uitgevoerd, en
dan zwijgen we nog maar over Benfi-
ca, Arsenal of Manchester United.
Voor wie er wat op los wil filosoferen:
in Nederland is de laatste dertig jaar
de landstitel welgeteld een keer te
rechtgekomen bij een club die geen
rood-wit shirt droeg (DWS in 1964).
Misschien kan daar eens een
psychologie-student op promoveren.
In zekere zin is het rood-wit van Ajax
zelfs ouder dan Ajax zelf. Voordat
Ajax officieel op 18 maart 1900 werd
opgericht, had er al een clubje jon
gens in het Willemspark (thans een
onderdeel van het Vondelpark) ge
voetbald, aanvankelijk met de naam
Union en enkele maanden later onder
die van Ajax. Onder elkaar, en zuiver
vriendschappelijk, maar wel al met de
kleuren rood en wit. Een foto uit het
eind van de vorige eeuw toont Ajax'
oprichter Han Dade samen met zijn
broer Johan, manhaftig poseren in
clubtenue: rood-witte shirts in vertika-
le strepen, ongeveer zoals Sparta
vandaag de dag. De broeken en kou-
Een foto uit de jaren veertig waarop de fraaie bekraagde Ajax-shirts met knoopjes, de lange broeken en
de zwarte kousen naar voren komen. Voor de liefhebbers vermelden we nog even de namen van de Aja
cieden. Staand van links naar rechts: Van der Linden, Fischer, Keizer, Potharst, Klein, Van Veen, Stoffe-
len. Gehurkt: Beumer, Brockmann en twee Ajacieden waarvan de naam onbekend is.
sen waren nog facultatief; gezien de
enorme lengte van de pijpen zouden
voorgeschreven broeken de jongens
waarschijnlijk ook wel erg op kosten
gejaagd hebben. Ook diploma's van
deze prehistorische 'Foothball Club
Ajax' (de spelfout hoorde er officieel
bij) zijn in rood en wit uitgevoerd.
Diezelfde shirts zouden ook de tor
so's van de Ajacieden na 1900 gaan
sieren. Weliswaar geeft de oudst be
kende elftalfoto van een Ajax-team
een ander beeld. Omdat de foto, uit
1900 (uiteraard) in zwart-wit is uitge
voerd, is het niet helemaal duidelijk of
de kloffies nu geheel zwart waren of
een donkere kleur als rood of blauw
hadden, maar in ieder geval is het wit
ver te zoeken. Een foto uit 1901 ech
ter toont wel degelijk weer de
streepjes-shirts, en enkele spelers
dragen zelfs een pet in de clubkleu
ren. Niets ongebruikelijks overigens,
zo'n pet, want bij menige club hoorde
deze bij het wedstrijdtenue en moest,
alvorens een kopduel aan te gaan,
een spelers eerst even de pet
afzetten.
Oude voetbal maniakken van de Ne-
derlandsche Voetbal Bond waren zo
vriendelijk de tenues zorgvuldig te
vermelden. Dat van Ajax wordt om
schreven als een rood/wit verticaal
gestreept shirt, donkere broek en
zwarte kousen. Het woord 'donker'
wordt niet verder gespecificeerd, en
de juiste kleur werd kennelijk aan het
initiatief van de afzonderlijke spelers
overgelaten. De bond kon er ook nog
niet zo mee zitten destijds; elftalfoto's
laten regelmatig spelers zien die een
andere kleur broek aanhebben dan
hun collega's; soms is zelfs het shirt
niet geheel gelijkluidend. In 1908
werd de broek officieel zwart ge
maakt, en in het aldus ontstane rood-
wit-zwarte tenue zou Ajax drie seizoe
nen lang blijven acteren.
Sjakie Swart scoort. Let op de zwarte kousen
en de, in vergelijking met het hedendaagse
shirt, opmerkelijk smalle rode baan.
Bij de promotie naar de Eerste klasse
in 1911 veranderde er veel bij Ajax: er
