f i n u s
ichels
r
wist dat die moeilijk was. Ik wist dat ik een groep individualisten,
een groep koninkrijken, voor een teamkar moest binden. En dan
moet je die mensen ook duidelijk maken waarom! Ik heb inder
daad nogal wat geëist, vooral in de beginjaren omdat de teamdis
cipline toen onder de maat was. De weg van semi-prof naar full-
prof is een harde weg geweest en als ik er nu over nadenk dan denk
ik 'dat was af en toe niet mis'. Het was niet altijd even prettig voor
de spelers en voor mij, maar gegeven de context zou ik het nu weer
zo doen. Omdat het niet anders kan".
Niet alleen bij Ajax, ook in de periodes dat
hij actief was als bondscoach, ging Michels
conflicten niet uit de weg. Ronald Koeman,
Marco van Basten en Ruud Gullit kunnen er
over meepraten. "Ik ben niet een coach die
pas vreugde aan het geheel beleeft als die
dit soort conflicten kan creëeren. Slechts
een heel enkele keer heb ik die zelf
gecreëerd. Maar steeds heb ik het belang
van de club en het belang van het team voor
de club voorop gesteld. Bij het Nederlands
elftal was het niet anders. Als er zich vanuit
de praktijk dingen aandienen die een
bepaalde disciplinaire aanpak vereisen, dan
heb ik geen andere keus. Koeman heb ik
inderdaad een keer voor een wedstrijd
geschorst. Dat gebeurde in een fase dat de
teamdiscipline na het Europees kampioen
schap van 1990 een ramp was. Ik heb toen
toch het heft weer in handen genomen en
heb toen ook enkele basisregels opgesteld.
En nadat Koeman zich nota bene als aan
voerder in de media negatief had uitgelaten
over de tactiek, moest ik wel optreden.
Anders verlies je je geloofwaardigheid.
Regels zijn er voor iedereen en moeten ook
door iedereen worden nageleefd". Michels
eiste veel, zo niet alles van zijn spelers. Al in
zijn eerste Ajax-periode waren spelers voor
hem nummers. Sentimenten telden niet
voor de coach. Michels vond het jaren later
ook maar niks dat John van 't Schip bij de
geboorte van zijn eerste kind wilde zijn en
dat Ronald Koeman een huldigingswed
strijd van Barcelona wilde meemaken.
Ondanks de haat-liefde-verhouding die
Michels met vedetten als Cruijff, Keizer,
Koeman, Van Basten en Gullit had, was er
altijd weer succes. Bij Ajax en bij het
Nederlands elftal, al had de zilveren medail
le op het WK van '74 natuurlijk een gouden
moeten zijn. Veertien jaar later lukte het
Michels wel de titel te behalen. In zijn derde
periode als bondscoach werd Oranje
Europees kampioen en dat de selectie hem
een horloge gaf als dank, werd door Michels
erg hoog gewaardeerd. Hij had het immers allemaal goed gezien en
de spelers waren hem er dankbaar voor geweest.
Heeft Michels ooit ergens spijt van gehad? (Na een diepe zucht)
"Dat niet, nee, ik kan me dat niet herinneren. Ook niet bij spelers
die bij mij weggingen of wegmoesten en die elders best goed tot
hun recht kwam. Ik kende hen immers door en door en wist waar
om hij bij mij niet in die basispositie kwam en dan eventueel op de
bank terecht kwam. Dat spelers zoiets niet begrijpen of accepteren,
dat is hun goed recht. Nee, ik ben weliswaar meedogenloos
geweest, als je dat woord al mag gebruiken, maar spijt, nee".
WEER AJAX
In 1975 keerde Rinus Michels voor één jaar terug bij Ajax, als ver
vanger van de weggestuurde Hans Kraay. "Nee, dat was geen ver
gissing. Ik wilde om een aantal redenen niet terug. Ten eerste was
het verwachtingspatroon ten opzichte van mijn persoon groot en
dat was logisch gezien wat ik bij Ajax gedaan heb. Maar er werden
dingen van me verwacht die je niet kunt realiseren, omdat je het
materiaal daarvoor eenvoudig niet had. Ten tweede wist ik dat ik
weer in aanvaring zou komen met de disciplinaire aspecten van
een team en dat ik weer een team moest
doorlichten dat niet echt lekker draaide en
dat ik dus op zoek moest naar versterkin
gen. Daar had ik niet zoveel zin meer in,
omdat ik eerder bij Ajax en daarna bij
Barcelona een zelfde situatie had meege
maakt. Maar goed, men bleef dus op me in
praten en uiteindelijk liet ik me vermur
wen, omdat het toch je club is. Zij het op
voorwaarde dat de club moest blijven zoe
ken naar een andere trainer en dat ik
direct zou vertrekken wanneer iemand
anders zou worden aangesteld. Maar ja, in
de praktijk dachten ze natuurlijk: 'Fijn, we
hebben hem, laat hij zich maar waarma
ken'. Dat heb ik dus ik weer op mijn
manier geprobeerd. Ik heb in ieder geval
een paar spelers binnen gehaald die
belangrijk waren voor de ontwikkeling van
Ajax (Michels doelt op Frank Arnesen en
Sören Lerby, HJ). Verder heb ik meegehol
pen bij het zoeken naar een nieuwe trainer,
Ivic, en tijd en energie gestoken in elemen
ten die niet in de selectie pasten. Het ging
om twee spelers. Nee, geen namen, die
doen er niet toe". Eén van die twee was in
ieder geval Willy Brokamp, een
Bourgondiër die natuurlijk niet paste in de
zakelijke, onpersoonlijke aanpak van
Michels. Van de Limburger gaat het verhaal
dat ooit - in de rust van een wedstrijd -
Michels riep 'dat het altijd dezelfde twee
zijn die de boel verzieken'. Brokamp zou
daarop gevraagd hebben naar de naam van
die andere speler. Tscheu La Ling mis
schien, een individualist pur sang toch?
Michels gaat er niet op in.
BOEJ<
Na zijn tweede ambtstermijn bij Ajax, ging
Michels voor een periode van twee jaar
terug naar zijn tweede liefde, Barcelona.
Daarna was hij actief bij Los Angeles Aztecs
('78-'80), FC Köln ('80-'83), de KNVB (van '84
tot media '88: eerst als technisch directeur,
vervolgens als bondscoach), Bayer Leverkusen ('88-'89) en de KNVB
(bondscoach van '90-'92). Een lijstje om u tegen te zeggen en rede
nen genoeg om er een boek over te schrijven wat er nog steeds niet
is. En dat zal er ook nooit komen, zo geeft Michels aan. "Ik wil geen
boek over mezelf. Het is me al vele malen aangeboden, maar ik voel
er niets voor, omdat ik dan mijn carriere moet belichten op een
manier die me niet ligt. Ook de makers van de film over honderd
jaar Ajax wilden net als u namen horen, maar daar heb ik geen
trek in. Als je een autobiografisch boek wil maken, dan moet dat
felgekleurd worden, want anders is de verkoopwaarde niet groot
A j a c i e d -