AJAX GEBOEKSTAAFD
door Hans Janssen
HET OFFICIËLE AJAX JAARBOEK 1998-1999
e benefietwedstrijd van en voor Johan Cruijff. De bekerwinst op Fortuna Sit-
tard, met dank aan Jesper Grönkjaer. Het emotionele afscheid van Danny
Blind en Jari Litmanen. Dat waren de meest gedenkwaardige Ajax-feiten van
het afgelopen seizoen. En die worden uitstekend in beeld gebracht op de
kaft van Het officiële Ajax jaarboek 1998-1999. Maar auteur David Endt sluit zijn ogen
niet voor alle kommer en kwel, waardoor het voorbije voetbaljaar vooral werd ge
kenmerkt. Het boek is het beste tot nu toe in een serie van vijf en wordt - in tegen
stelling tot het Feyenoord-jaarboek - niet gehinderd door (vaak paginagrote) adver
tenties. Het nieuwstejaarboekademtkleedkamergeur, want soms overduidelijk, soms
tussen de regels door lees je hoe dicht Endt bij de spelers staat. Hij beschrijft de emo
ties van Jari Litmanen, Edwin van der Sar en Dean Gorré en weet, nauwelijks gehin
derd door clubliefde (zo worden kanttekeningen geplaatst bij het feit dat er voor Lit
manen en Blind wel en voor Mario Melchiot geen afscheidsspeech en dito cadeau is
en krijgen Sunday Oliseh en de gebroeders De Boer verwijten), een realistisch beeld
te schetsen. Maar clubman Endt benadrukt net als voorzitter Michael van Praag de
hoeveelheid ellende, maar stelt ook vast dat 'wie de club goed kent, weet dat de toe
komst vlakbij ligt. Een toekomst waarin plaats is voor vertrouwen, succes en vrolijk
glanzend eremetaal'. Maar nogmaals: we mogen onze ogen niet sluiten voor de bar
re prestaties. Daarom nog eens een citaat (in het verslag van Cambuur - Ajax): 'De te
rugreis naar Amsterdam is een martelgang, de Afsluitdijk oneindig lang. De volgen
de dag is de begrafenis-stemming allerminst voorbij. Ademhalen is zuchten, praten
is grommen, de oogopslag draagt de woede van een donderwolk, glimlachen wordt
bestraft. Niet alleen bij de spelers, bij de trainers of de begeleiders. Bij iedereen'.
HARD GRAS, NUMMER 19
Eén van de personages die in het jaarboek worden genoemd, is Jan Mulder. Hij was
één van de vele voormalige vedetten die op die gedenkwaardige 6 april in actie kwa
men tijdens de erewedstrijd van en voor Cruijff. Nou ja, in actie, Mulder hield het -
o ironie door een blessure - elf minuten vol, waardoor het publiek amper een idee
kon krijgen van de speler, de topper die de ex-Ajacied ooit is geweest. En dat is jam
mer, want Mulder was een bijzondere voetballer. Zijn carrière bloedde dood toen hij
die na een succesvolle tijd bij het Belgische Anderlecht wilde voortzetten bij Ajax.
Mulder was een betere voetballer dan de kenners denken en velen weten. Zijn top lag
een beetje bij Oranje, maar vooral in België, in de tweede helft van de jaren zestig.
In Nederland was van de Belgische competitie toentertijd weinig op tv te zien: Hard
gras vult dit hiaat in zijn jongste nummer op redelijke wijze op. Topsporters, jour
nalisten en andere schrijvers en Mulder zelf komen aan het woord om zijn sportieve
loopbaan te belichten. Zonder te relativeren, want de geboren Groninger was in zijn
tijd gewoon één van de beste spitsen in Europa. En relativeren? Ach, wie Mulder de
laatste jaren op tv en in al zijn andere optredens en columns heeft gevolgd, weet dat
Mulder als geen ander van relativeren een kunst heeft gemaakt. Of is het een pose?
Hard gras heeft de voetballer Muller tot leven gewekt en het doet pijn te moeten le
zen dat hij 'door dokters is vermoord', zo zegt de acteur nu. 'Eerst de verkeerde diag
nose, dan de verkeerde techniek tijdens de operatie en dan ook nog de verkeerde na
zorg. Elke voetballer heeft een eigen ritme. Nooit meer teruggekregen'.
JONG GRAS, NUMMER 2
Gelukkig is er ook Jong gras, anders zou Peter Hoekstra helemaal vergeten worden.
Het eeuwige talent mag in nummer 2 van het voetballiteraire blad voor jonge lezers
één van zijn vele trucs demonstreren. Trucs die tijdens de afgelopen vakantieperio
de ongetwijfeld zijn uitgeprobeerd door jeugdige voetballiefhebbers. Leuk, bijna te
mooi om waar te zijn is het verhaal, of zeg maar het sprookje van Romano Denne-
boom. Als jongen van 13 gek van Dean Gorré en enkele jaren later tegenstander van
de Ajacied tijdens een wedstrijd die Denneboom met Heerenveen speelt. Ontnuch
terend is de reportage over Tim de Cler, die het - als we Jong gras moeten geloven -
moet doen met een bescheiden salaris. Ook het meisjesvoetbal krijgt, terecht, weer
aandacht en alles is in begrijpelijke taal geschreven. En soms lijkt het alsof de schrij
vers er nog meer plezier aan beleven dan de lezer voor wie de verhalen zijn bedoeld.
OVER HET WATER
H.M. van den Brink is ook zo'n auteur die met het juiste gevoel de pen hanteert. Het
is weliswaar geen voetbalboek dat we van hem hebben gelezen, maar de jongens
droom die hij beschrijft in 'Over het water' had net zo goed die van een jongen kun
nen zijn die de beste voetballer wil worden. Van den Brinks publicatie geeft Amster
dam weer aan de vooravond van de jaren veertig. Twee jongens, maar vooral hoofd
persoon Anton, dromen dat er geen eind komt aan de beste zomer van hun leven
zolang ze samen blijven roeien. Daar hebben ze alles voor over en daarom is dit boek
voor elke topsporter in spe een aanrader.
VAN VIJAND TOT BONDGENOOT
'Van vijand tot bondgenoot' is geen sportboek, al doet de titel anders vermoeden. Het
boek beschrijft in bijna vijfhonderd pagina's de relatie tussen Nederland en Duits
land na 1945. Friso Wielenga is het op een populair wetenschappelijke wijze gelukt
de vele politieke kwesties uit de doeken te doen. Opvallend is het dat uit de vele opi
niepeilingen waarvan hij melding maakt, naar voren komt dat Nederlanders over het
algemeen vrij positief denken over Duitsers. Herinneringen aan de oorlog zullen al
tijd blijven, maar Nederland is en blijft toch ook afhankelijk van de grote broer. En
die relatie, die gevoelige relatie, zie je ook enigszins terug in de sport (lees: voetbal),
waar Wielenga enkele pagina's bij stil staat. Hij neemt de lezer mee naar de eind
ronden van het Europees kampioenschap in 1988, inderdaad het toernooi waarin het
Nederlands elftal de 'Mannschaft' met 1-2 weet te kloppen. Een zege, die nog be
langrijker was dan de winst in de finale op de Sovjet-Unie. 'De uitgelatenheid na af
loop was veel meer dan vreugde over de 'verdiende' revanche na de 'vernedering' van
1974. Nederland was - voor korte tijd - bevrijd van een fundamenteel probleem in
de bilaterale relatie: van het steeds sluimerende gevoel door Duitsland overvleugeld
te worden. David had Goliath overtroefd.' Volgens Wielenga speelden 'oorlogs
herinneringen in deze eruptie van chauvinisme een ondergeschikte rol', gaat het
'niet om diepzittende anti-Duitse gevoelens' en is er 'geen reden tot bezorgdheid over
de Nederlands-Duitse betrekkingen'. Gelukkig maar.
HET OFFICIËLE AJAX
90 204 5657 1
JAARBOEK 1998-1999
Prijs 14,90 gulden
David Endt/Evert Vermeer
Uitgeverij Luitingh-Sij thoff
OVER HET WATER
ISBN 90 245 3444 5
H.M. van den Brink
Prijs 45,00 gulden
Uitgeverij J.M. Meulenhoff bv
ISBN 90 290 5672 X
HARD GRAS. NUMMER 19
Jan Mulder, de speler
VAN VIJAND TOT
Diverse auteurs
BONDGENOOT
Uitgeverij L.J. Veen
Nederland en Duitsland na 1945
90 204 5636 9
Friso Wielenga
Prijs 16,90 gulden
Uitgeverij Boom
ISBN 90 5352 386 3
JONG GRAS, NUMMER 2
Prijs 57,50 gulden
Diverse auteurs
Uitgeverij L.J. Veen