In memoriam
Tien jaar voorzitter van Ajax
VIJF LANDSTITELS. SHIRTRECLAME. VIER KNVB-BEKERS.
SKY-BOXEN EN BUSINESS-SEATS.
DE EUROPACUP VOOR BEKERWINNAARS. ZWART GELD.
ION HARMSEN
Door Hans Janssen
Ton Harmsen. Tien jaar was hij voorzitter van Ajax. Tien turbulen
te jaren, want Harmsen maakte van zijn hart geen moordkuil. De
nationale titel interesseerde hem 'geen moer'. Die was voor de sup
porters. Journalisten waren ratten, schorem en lijkenpikkers, Leo Been
hakker was een zoon, maar ook een ordinaire schreeuwer en Johan
Cruijff was behalve een zoon een dictator. Beenhakker en Cruijff wa
ren twee van de acht trainers die onder Harmsen bij Ajax actief zijn
geweest.
Harmsen was een interessante, maar dwingende persoonlijkheid. Een
man ook die alles deed uit liefde voor zijn club, waarvan hij sinds 1944
lid was. Hij hield van Ajax, hij was een echte Ajacied. "Jij komt nog aan
de beurt", pleegde hij zijn belagers meer dan eens toe te roepen. Felix
Meurders bijvoorbeeld, hij werd door
Harmsen op zijn nummer gezet toen hij
hem voor de radio wat kritische vragen
wilde stellen. Of Johan Derksen. De ad
junct-hoofdredacteur van Voetbal Inter
national kwam er zelfs op terug in zijn
wekelijkse 'reactie'-rubriek. 'Ton Harm
sen kreeg voortdurend woede-aanvallen,
maar deed vervolgens ontzettend zijn
best om zo'n incident weer op te lossen.
'Jij komt aan de beurt', bulderde hij dan,
maar uiteindelij k kreeg j e bij het afscheid
een goede sigaar mee voor onderweg', al
dus Johan Derksen. Hij en al die andere
journalisten die met Harmsen in aanra
king kwamen, hadden allen een haat-liefdeverhouding met de Ajax-
voorzitter. Harmsen was eigenlijk een volleyballer en als zakenman al
snel geslaagd. Op 23-jarige leeftijd zette hij Monarch Nederland BV
op en dat verwarmingsbedrijf bestaat, vijftig jaar later, nog steeds. Als
een betrekkelijke onbekende volgde hij in 1978 de legendarische Jaap
van Praag op, maar binnen de kortste keren kon niemand meer
om hem heen. Letterlijk en figuurlijk. Alle negatieve verhalen
over Harmsen ten spijt: zijn 'regeerperiode' leverde Ajax ook
de nodige successen op. Beenhakker, Aad de Mos, ja zelfs Louis
van Gaal mochten op het allerhoogste niveau ervaring opdoen. Zij het
niet allemaal met evenveel succes. Onder Harmsen maakte Johan
Cruijff zijn rentree in De Meer. Eerst als speler, enkele jaren later als
trainer. Beide keren gingen de partijen bekvechtend uiteen.
Eind september 1988 gooide Harmsen de handdoek in de ring. 'Ik wijk
voor terreur. Kogels houd je niet tegen'. Of dat de waren reden was?
Immers, enige tijd later meldde Nieuwe Revu dat Harmsen was opge
stapt omdat hij lucht had gekregen van de resultaten van een justi
tieel onderzoek naar zwart geld bij Ajax. Twee jaar nadat de FIOD de
affaire aan het licht had gebracht, werd de ex-Ajax-voorzitter schuldig
bevonden. Net als zijn toenmalige rechterhand Arie van Eijden. Harm
sen werd veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf en
150.000 gulden boete. Even later werd hij ge
troffen door een herseninfarct. Nu, weer tien
jaar later, zou het normaal zijn geweest wan
neer Harmsen - enige dagen na zijn overlijden
- vóór de thuiswedstrijd van Ajax tegen AZ zou
zijn herdacht. Er kon echter geen minuut stil
te van af. "Het zou afbreuk hebben gedaan aan
de ambiance in het stadion", meende Hennie
Henrichs. De vice-voorzitter van Ajax was na
mens zijn club wèl bij de uitvaart, maar, zo
schreef de Volkskrant, 'in de ogen van Ajax was
Harmsen allang dood'. Harmsen was wegens
zijn aandeel in de zwartgeldaffaire geroyeerd
als lid van Ajax, net als Van Eijden.
Harmsen, die ook enkele jaren sectiebestuurslid betaald voetbal was
van de KNVB, is 73 jaar geworden. Hij was getrouwd (met Vera) en had
een dochter (Ingeborg) en een zoon (de voormalige ruiter Sven Harm
sen).
'Een eik buigt niet, een eik breekt'.