het doelpunt in de halve finale van het wereldkampioenschap te West-
Duitsland tegen Brazilië (pass kwam van Ruud Krol) en de fabelachtige tref
fer tegen Beigië in een kwalificatie wedstrijd voor de Europese titelstrijd van
1976. Helaas greep het nationale team en dus ook Cruyff steeds naast de
grote prijzen. Het WK eindigde desastreus (laten we over de eindstrijd tegen
de ploeg van gastheer West-Duitsland maar geen woord meer vuil maken)
en het EK leverde alleen conflicten op.
In clubverband was er voor Cruyff meer te vieren, vooral bij de club waar hij
zijn carrière begon. "Ik heb Cruyff als jeugdtrainer een beetje begeleid, toen
hij als tienjarig jeugdtalent bij Ajax kwam. Van het begin af aan was hij al de
leider, die continu met zijn armen stond te zwaaien en aanwijzingen gaf. Het
enige waar ik vooral op lette, was hem met de beide benen op de grond te
houden. Zijn eerste senioren-wedstrijd is me het meeste bij gebleven. Hij
was net veertien jaar en stond zondagochtend zoals altijd voor dag en dauw
langs het veld. Op die bewuste dag had het zesde elftal maar tien man en
ik heb Johan toen gevraagd of hij thuis zijn koffer wilde halen. Het zesde
stond op dat moment met nul punten onderaan, maar met Johan erbij werd
het dus vijf-nul. Hij was drie koppen kleiner en twee keer zo mager als zijn
tegenstanders, maar hij maakte ze alle vijf...", verhaalt 'ontdekker' Jannie
van der Veen. Hoe het komt dat Cruyff ook in de jaren waarin hij furore maak
te in binnen- en buitenland, ondanks zijn op het oog geringe lichamelijke
kracht, zo veel beter voetbalt dan ieder ander? "Ik weet niet hoe het komt,
ik denk niet zo veel over me zelf na, althans niet op voetbalgebied", aldus
Cruyff zelf.
Beste speler
Hoe dan ook, als spits en aanvoerder van Ajax groeide Cruyff uit tot beste
speler van Nederland, Europa en misschien wel ter wereld. Het zal altijd een
discussiepunt blijven wie beter was: Cruyff of Pele. In ieder geval maakte
Ajax, onder aanvoering van Cruyff, de grote sprong voorwaarts: naar de
Europese- en wereldtop. Na een mislukte coup in 1969 (AC Milan won de Eu
ropacup voor landskampioenen), werd de aardbol in beginjaren zeventig ge
teisterd door de rood-witte tornade uit Amsterdam. Tal van hoofdprijzen
(landskampioenschappen, KNVB-bekers, Europacups, een wereldbeker en
een Super Europacup) werden een prooi van de hoofdstedelijke ploeg.
Toeval of niet, vanaf het moment dat Cruyff vertrok (augustus 1973) ging het
een tijd bergafwaarts met Ajax. Zelf gaf hij ondertussen de toon aan bij het
Spaanse Barcelona, toendertijd getraind door Rinus Michels. In 1974 gelukte
het duo het om de titel te pakken. Spanje werd zijn tweede vaderland. Cruyff:
"Ik leefde er in de wolken". In 1978 verliet hij het ware zuiden en vertrok naar
het met grootse plannen schermende Amerika. Los Angeles Aztecs (dat toen
onder leiding stond van Michels) werd zijn derde club. In datzelfde jaar
draafde hij nog één keer op voor Ajax. De afscheidswedstrijd tegen Bayern
München werd echter een blamage. De eerzuchtige Westduitsers wonnen
met 0-8 en Cruyff stond in zijn hemd. Na de Washington Diplomats kwam hij
nog uit voor het Spaanse Levante en AC Milan.
11
