ONDER
life ONDER DE LOEP
Voor het eerst landskampioen, met dank aan Willem II
Ajax is rijk aan historische verhalen. Wij
leggen ze onder de loep. Dit keer: hoe
Willem II Ajax aan zijn eerste landstitel
hielp.
maar mag dus niet terug naar de
Eerste Klasse. Het is nog maar
een voorproefje van wat Ajax te
wachten staat. In 1915/1916 kan
er weer gepromoveerd worden en
wordt Ajax wéér kampioen, maar
wordt de ploeg het slachtoffer van
een onnavolgbaar inconsequente
NVB-interpretatie van de regels
voor beslissingswedstrijden, te
ingewikkeld om hier tot in detail
uit te leggen.
Weer geen promotie dus en om
het nog gekker te maken laat de
NVB ook maar meteen weten dat
er ook in 1917 geen promovendus
zal zijn, wegens inkrimping van
de Eerste Klasse.
Aanvalsmachine
Ajax voelt zich gegijzeld en is de
wanhoop nabij, vooral omdat heel
Nederland in 1916 en 1917 kan zien
dat Ajax misschien wel de sterk
ste ploeg van Nederland is. De
Engelse trainer Jack Reynolds
heeft van Ajax een spectacu
laire, getrainde aanvalsmachine
gemaakt, veel en veel te sterk voor
de Tweede Klasse, waarin Ajax ook
in 1917 weer afgetekend bovenaan
eindigt.
Ajax oefent tegen eerste
klassers en verslaat ze allemaal.
Landskampioen Go Ahead voelt
zich moreel verplicht Ajax uit te
dagen, om vast te stellen wie nou
écht de sterkste van het land is.
Ajax wint, maar wat heb je eraan?
Ajax zal in het seizoen 1917/1918
opnieuw tweedeklasser zijn.
Of toch niet? In de zomerstop
keren de kansen. De Eerste Klasse
kent vier afdelingen (Noord, Oost,
In het seizoen 1917/1918 pakt Ajax
door: de ploeg van Jack Reynolds
wordt afdelingskampioen in West
A. In de kampioenscompetitie
hapert de motor even, maar op
9 juni 1918 is het zover en kroont
de promovendus uit Amster
dam zich tot landskampi
oen door met 3-0 te winnen
van uitgerekend Willem II,
aan de Hoevenscheweg in Tilburg.
Pius Arts biedt de Amster
damse kampioenen een lauwer
krans aan en spreekt sportieve
woorden. Jan Grootmeijer spreekt
Ajax' dank uit aan 'de Willem II-
praeses, die in het voorgaande
seizoen zoo geijverd had om Ajax I
in de Eerste Klasse in te deelen.'
Dat is toch mooi om je te rea
liseren als Willem II en Ajax
elkaar binnenkort, ruim een eeuw
na dato, de hand schudden in
De Kuip.
Willem II speelt een sleutelrol in
de eredivisie-eindsprint en dan
hebben we het nog niet eens over
de bekerfinale gehad. Je zou kun
nen zeggen dat er een cirkel rond
is.
Toen Ajax ruim een eeuw gele
den, op 9 juni 1918, de allereerste
landstitel uit de clubgeschiede
nis veroverde, speelde Willem II
óók een sleutelrol. Tricolores met
historische feitenkennis zouden
kunnen betogen dat Ajax zon
der Willem II langer op het eer
ste kampioenschap had moeten
wachten.
Om te begrijpen hoe die vork in
de steel zit, moeten we nog verder
terug in de tijd. Ajax promoveert in
1911 naar het hoogste niveau van
Nederland, de Eerste Klasse, maar
heeft het daar zwaar en degradeert
na drie seizoenen, op 17 mei 1914,
weer naar de Tweede Klasse.
Die zomer vallen Duitse legers
België binnen en breekt de oorlog
uit die nu bekend staat als de Eer
ste Wereldoorlog. Nederland weet
afzijdig te blijven, maar mobili
seert wel het leger. Die mobilisatie
is ingrijpend, óók voor de voet
balcompetitie: alle clubs moe
ten gemobiliseerde spelers mis
sen. Daarom stelt de voetbalbond
(NVB) een noodcompetitie in: wel
voetbal, maar geen promotie en
degradatie.
Ajax wordt prompt kampi
oen van de Tweede Klasse (1915),
Zuid en West), maar omdat district
West véél meer inwoners en voet
balclubs telt dan de andere drie,
is de situatie ontstaan dat veel
tweedeklassers uit West eigenlijk
sterker zijn dan eersteklassers uit
andere regio's. De NVB overweegt
een tweede westelijke afdeling
tweedeklassers te spelen. West B
wordt smalend de 'margarine-af
deling' genoemd. West A is echte
boter, West B is margarine: goed
koop, een beetje nep.
Ajax stuurt op 15 juli 1917 maar
weer eens een verenigingsdele
gatie naar de NVB-vergadering
Nu gaat een juichkreet door de hoofdstad!
Wij zijn dankbaar gestemd! Ajax in de onversneden,
de echte, de natuurboter-eerste-klasse!'
te creëren: de bestaande Eerste
Klasse West wordt dan West A,
terwijl de nieuwe afdeling West B
gevuld zal worden met de sterkste
westelijke tweedeklassers.
Het nieuws maakt Ajax nau
welijks blij. Voetbal is eer. Ajax
vindt het niet eervol om straks in
een afdeling van omhooggevallen
in Utrecht. De smeekbeden lijken
tevergeefs, maar dan gebeurt iets
historisch. Een NVB-bestuurslid
staat op en steekt een vlammend
betoog af, dat hij besluit met een
oproep om akkoord te gaan met
'promotie bij keuze' voor Ajax naar
afdeling West A.
Mirakel
Die man is de 36-jarige Pius Arts,
NVB-bestuurslid maar vooral ook
voorzitter van topclub Willem II,
landskampioen van 1916. Arts is
een charismatische figuur. Over de
kwestie wordt gestemd en daar is
het mirakel: een overweldigende
meerderheid van de aanwezigen is
vóór.
In het Clubnieuws der AFC Ajax
doet Dirk Knegt haast ontroerd
verslag. Hij beschrijft hoe de moed
de Ajacieden in de schoenen zakt,
'totdat een krachtig betoog van
den Heer Arts, warm en sympa
thiek gesteld, de laatste beletselen
wegnam... en Ajax werd met bijna
algemeene stemmen in de 1 Klasse
A ingedeeld. Nu gaat een juich
kreet door de hoofdstad! Wij zijn
dankbaar gestemd! Ajax in de
onversneden, de echte, de natuur-
boter-eerste-klasse!'
Prijsvraag
26-04-2019
'Een krachtig betoog
van den Heer Arts'
Door Menno Pot
Het bestuur van Willem II in 1919, met in het midden voorzitter Pius Arts.
De Ajacieden en hun vrouwen vieren in Tilburg het net veroverde landskampioenschap van 1918.
©SPORT
■Si.*.. i -sSÉÊ
Het verhaal van Ajax' eerste
landskampioenschap wordt
door Menno Pot uitgebreid
gereconstrueerd in het boek
Kampioenen '14-'18. Voetbal in
neutraal Nederland. Wil jij als
lid van SV Ajax kans maken op
een gesigneerd exemplaar van
dit boek, ga dan naar ajaxlife.
nl/kampioenen1418 en doe
mee met de prijsvraag. Mee
doen kan tot vrijdag 10 mei.
