ONDERi
ajaxlife ONDER DE LOEP 1 *3
Benfica-Ajax zorgde voor een wisseling van de wacht aan de top
Ajax is rijk aan historische verhalen. Wij
leggen ze onder de loep. Dit keer: Ajax
treft en verslaat Eusébio, de Parel van
Mozambique.
slag zit vol emotie. Het gebaar van
Eusébio is bewonderenswaardig:
respect van de ene topsporter naar
de andere, meteen na een duel dat
voor de ene sporter pijnlijk en voor
de andere glorieus is afgelopen.
Prachtig.
Symbool
Eusébio da Silva Ferreira, arties
tennaam kortweg Eusébio, was in
de jaren zestig meer dan een groot
voetballer: hij was een symbool van
het Portugese voetbal dat in Ben-
fica de grote vaandeldrager had.
In 1962 won Benfica in Amster
dam de Europacup door in de finale
Real Madrid te verslaan: 5-3, na bij
rust met 3-0 te hebben achterge
staan. De laatste twee goals wer
den gemaakt door Eusébio, die als
twintigjarige werd gezien als het
nieuwe voetbalwonderkind, het
Europese antwoord op de legenda
rische Braziliaan Pelé. De Parel van
Mozambique werd hij genoemd, een
verwijzing naar zijn geboortegrond,
de voormalige Portugese kolonie
Mozambique.
Aan Eusébio's hand bereikte
Benfica in zowel 1963, 1965 als 1968
opnieuw de finale, maar steeds ging
die verloren. Tussendoor speelde
Eusébio een hoofdrol tijdens het WK
in Engeland waar Portugal een his
torische derde plaats bereikte en de
middenvoor geschiedenis schreef.
In de kwartfinalewedstrijd tegen
Noord-Korea scoorde hij vier keer
en hielp daarmee Portugal aan de
winst, na een 3-0 achterstand. Niet
een Engelse wereldkampioen werd
dat jaar tot Europees voetballer van
het jaar gekozen, maar hij: Eusébio
da Silva Ferreira.
Eusébio was voor Benfica en
Portugal wat een generatie later
Johan Cruijff voor Ajax en Neder
land was. Beide spelers waren aan
vallers, doelpuntmakers. Zowel
Eusébio als Cruijff was technisch
begaafd, gezegend met een soepel
lijf, en bezat de natuurlijke esthe
tiek van het bewegen. Cruijff was
als virtuoos genialer, terwijl Eusé-
bio een onwaarschijnlijke schot
kracht als wapen had. Beide voet
ballers startten hun loopbaan als
pure centrumspits en verlegden
met het klimmen van de jaren hun
terrein wat naar achter de front
linie. Zonder het scorend aspect te
negeren.
Fascinatie
Dat Ajax en Benfica elkaar in
het prille voorjaar van 1969 in
de kwartfinales troffen, bezat
door de confrontatie van de twee
supersterren bij voorbaat een
extra fascinatie en schoonheid:
een wedstrijd in de wedstrijd,
twee topvoetballers die de degens
met elkaar kruisten. In Amster
dam beet Ajax tussen de sneeuw
hopen in het Olympisch Stadion
de tanden stuk op Benfica. In Lis
sabon speelde Ajax met een uiterst
geïnspireerde Cruijff een perfecte
wedstrijd. Die werd overigens niet
op televisie uitgezonden. De NOS
toonde geen geloof in een gun
stige uitslag en schrapte Benfi-
ca-Ajax uit het programma. Het
radioverslag van de in een regen-
Eusébio na Cruijffs exhibitie in het
Estadio da Luz.
Europese klassieker
In 1971 troffen Ajax en Benfica,
maar ook Cruijff en Eusébio, elkaar
opnieuw op Europees niveau. In de
halve finales van het landskampi-
oenentoernooi was Ajax beter dan
de 1-0-eindstand over twee wed
strijden deed vermoeden. Benfica
had veel van zijn brille verloren
en leunde op een gesloten defen
sie en scherpe counters. Eusébio
liep op zijn laatste benen. Hij was
een oude meester geworden die,
geplaagd door een hardnekkige
knieblessure, niet het beetje extra
kon toevoegen aan zijn team.
De 24-jarige Cruijff daaren
tegen had zijn faam bevestigd en
Een van de mooiste sportfoto's
komt uit 1969. Genomen op 19
februari, meteen na afloop van de
minst geziene maar wel een van
de meest legendarische wedstrij
den van Ajax. Plaats van hande
ling: het Estadio da Luz, het Sta
dion van het Licht van Benfica.
Benfica-Ajax is afgesloten met
een magische 3-1-zege voor Ajax,
waarmee de totaalstand in de
kwartfinale van het Europacup
toernooi na de 1-3 in Amsterdam
in volledig evenwicht is gekomen.
Een beslissingswedstrijd in Parijs
gaat de doorslag geven.
Maar wij staan nog even stil bij
het fotomoment in Lissabon. We
zien Eusébio, de Portugese ster
speler en aanvoerder van Benfica,
die met vriendelijke lach beide
handen gebruikt om het smalle
koppie van Johan Cruijff vast
te pakken. Eusébio's lichaams
taal toont sportiviteit en warme
bewondering voor het Hollandse
wonderkind dat zonet Lissabon
heeft betoverd.
Cruijffs blik heeft iets van blije
verbazing over de warmbloe
dige geste van Eusébio. Van ver
moeidheid loensen zijn ogen een
beetje en de van regen en zweet
pakkende haren maken zijn bleke
gezicht nog smaller. De wedstrijd-
adrenaline gutst nog, de hart-
Zowel Eusébio als Cruijff was technisch begaafd,
gezegend met een soepel lijf, en bezat de natuurlijke
esthetiek van het bewegen
achtig Lissabon gespeelde return
wedstrijd voegde mythe toe aan
dat duel.
De beslissingswedstrijd in
Parijs schoof Ajax als duidelijke
winnaar naar voren. Eusébio werd
door Tonnie Pronk aan banden
gelegd, Cruijff speelde opnieuw
een hoofdrol en na verlenging won
Ajax met 3-0.
Het enerverende drieluik had
de symbolische waarde van de
wisseling van de wacht. De ster
van Eusébio was dalende, die van
Cruijff rees aan het firmament.
De erkenning van de nieuwe sta
tus quo was magistraal vastgelegd
in het waarderende gebaar van
de wereld die ooit aan zijn tegen
strever toebehoorde, lag aan zijn
voeten. Ajax bereikte voor de derde
keer de finale van het Europa
cuptoernooi en bevestigde zich
daarmee als internationale super
macht.
Vóór de Ajax-Benfica in de
huidige Champions League
ontmoetten de clubs elkaar maar
vijf keer eerder op hoog niveau. De
glans van die epische wedstrijden,
de historie van beide clubs en de
beklijvende uitstraling van de
supersterren Eusébio en Cruijff
zorgen ervoor dat we met recht van
een Europese klassieker kunnen
spreken.
19-10-2018 3.J
Eusébio moet stokje
overgeven aan Cruijff
Door Menno Pot
Eusébio pakt met beide handen het smalle koppie van Johan Cruijff vast na Benfica-Ajax.
Eusébio krijgt geen ruimte in de beslissingswedstrijd in Parijs, die Ajax met met 3-0 wint.
