Edwin van der Sar en Marc Overmars pakken regie in turbulent seizoen
VERDEELDHEID
ALOM
ajaxlife
ANALYSE 1 I
Borrelend van bestuurlijke onvrede worstelde Ajax
zich vervolgens door de eerste seizoenshelft
'Geleidelijk' is bij Ajax na drie titelloze jaren
niet langer snel genoeg
dus snel plaatsmaken 28%
05-01-2018
Sterk leiderschap. Het is zo'n type
ring die je vaak in en rondom de
Arena hoort, veelal in rumoerige
tijden vanwege het gebrek eraan.
De omschrijving wordt doorgaans
opgevolgd door een succesvolle
herinnering aan de wijze waarop
trainer Louis van Gaal de regie
halverwege de jaren negentig -
voor de beursgang - stevig in han
den had.
Wie de laatste, pakweg, twin
tig bestuurlijke Ajaxjaren onder
de loep legt, mag concluderen dat
na Van Gaal maar weinig beleids
matige hoofdrolspelers slaagden in
hun opzet 'van Ajax weer Ajax te
maken', zoals de hunkering naar
vroegere glorietijden vaak zo mooi
wordt verpakt.
Los van de vraag wat boven
staande zin überhaupt concreet
betekent, heeft het nastreven van
zo'n ambitie zin als er een draag
vlak is voor de zittende beleids
bepalers. Wat dat betreft is de
Nederlands recordkampioen door
allerlei stromingen in het recente
verleden al te vaak gegijzeld door
meningen.
Na het pijnlijke publieke mod-
dergevecht tussen clubiconen
Louis van Gaal en Johan Cruijff
viel de Ajaxsleutel in 2011 in han
den van De Verlosser, wiens geest
altijd en overal in en rondom de
Arena waart. Cruijff aan de macht
bij Ajax; daarmee ging een grote
wens van velen in vervulling.
Ajax' meest succesvolle voet
baller aller tijden regeerde op
afstand. Er kwam een technisch
hart. Dat werd het belangrijkste
voetbalorgaan van de club, waarin
er met alle voetbalkennis aan één
tafel snel kon worden geschakeld.
Dit episch centrum van exper
tise bestond uit drie personen: de
trainer (Frank de Boer), de oplei
der (Wim Jonk) en de cultuurbe
waker (Dennis Bergkamp). Voet
ballers die elkaars taal spraken en
goed waren met Cruijff. Jongens
die bovendien de kleedkamer had
den gedeeld.
ROMMELIG
Toch klopte het voetbalhart van
Ajax nimmer gepassioneerd. Zo oor
deelde Tscheu la Ling in 2015 dat
het orgaan rommelig was samenge
steld en opereerde. De oud-Ajacied
nog langer aan te schuiven bij bij
eenkomsten van het technisch hart.
In zijn ogen koos Ajax (Overmars)
te snel voor dure aankopen. Spelers
van buiten (Sinkgraven) kregen de
voorkeur boven talentvolle eigen
jeugd (Nouri) en dat was volgens
Jonk niet conform de Cruijff-filoso-
fie.
Zijn principiële houding leidde
tot een arbeidsconflict en kostte
hem, ondanks een lijmpoging van
interim-directeur Dolf Collee, de
kop. De 96-voudig Ajacied werd
ontslagen en verbrak de vriend
schap met Bergkamp, zijn kompaan
met wie hij ooit op het parkeerdek
van de Arena de Cruijff-revolutie
predikte.
Grote vraag is in 2018 wat
Ajax zeven jaar na de machtsstrijd
in sportief opzicht is opgeschoten.
De vier landstitels onder Frank de
Boer kun je niet allemaal toekennen
aan de Cruijffrevolutie. Het voetbal
onder Peter Bosz, meer recent, was
wellicht meer volgens de Cruijff-
principes en gaf velen een goed
gevoel, maar leverde - behalve een
met wat geluk bereikte Europacup
finale - geen eremetaal op.
Het vermaak en succes van
vorig seizoen verbloemden veel, zo
bleek. Zo was Van der Sar al vroeg
op de hoogte van de spanningen
tussen Bosz en diens geërfde staf
leden Bergkamp en Spijkerman.
Die kennis belandde te laat bij de
raad van commissarissen. Zijn han
delswijze leverde Van der Sar een
reprimande op van een tevens ver
gevingsgezinde president-commis
saris Leo van Wijk tijdens de laatste
aandeelhoudersvergadering.
STRUBBELINGEN
Een kleine maand voor die bijeen
komst nam Ajax intern al een voor
schot op het oplossen van de strub
belingen.. Het technisch hart werd
gereduceerd tot een adviesorgaan
en ook de rolverdeling werd rigou
reus aangepast.
Zo trok Van der Sar zich terug
om als eindverantwoordelijk direc
teur sneller beleidsmatig te kunnen
beslissen. De eindverantwoorde
lijkheid in het adviesorgaan kwam
bij Overmars te liggen, terwijl de
invloed van met name Bergkamp
werd ingeperkt. Voor hoofd opleidin
gen Said Ouaali veranderde er niets.
constateerde tevens onprofessionele
besluitvorming. Een gevolg van
onduidelijke contracten en beslis
singsbevoegdheden. Bovendien was
de rol van directeur voetbalzaken
Marc Overmars, toegetreden in
2012, onduidelijk.
Ajaxcommissaris Hans Wijers
nam het Ling-rapport beleefd in
ontvangst. Een groot effect had het
echter niet, al trad Edwin van der
Sar wel toe als voorzitter van het
technisch hart.
Jonk was enkele maanden later
de eerste die afhaakte. De Volen-
dammer verrichtte volgens velen
goed werk als talentontwikkelaar
op De Toekomst, maar weigerde
Die herschikking van functies - al
dan niet ingefluisterd door de rvc
- was ogenschijnlijk een gevolg
van de aanstelling van Marcel
Keizer. Waar Overmars bij Van
der Sar pleitte voor de komst van
Michael Laudrup, maakte Berg
kamp zich hard voor het vervroegd
doorschuiven van Keizer naar het
hoofdtrainerschap. Een gedurfde
keuze, aangezien de Amsterdam
mer geen ervaring had met het lei
den van een topclub. Van der Sar
hakte als eindverantwoordelijke de
knoop door en koos de kant van de
invloedrijke Bergkamp.
Borrelend van bestuurlijke
onvrede worstelde Ajax zich ver-
winsten niet of minder snel naar
Amsterdam komen of wel willen
komen, maar alleen kortstondig
omdat zo'n speler Ajax als spring
plank ziet naar een Europese top-
competitie.
Saillant is dat juist Van der
Sar zich op diverse internationale
podia hard maakt voor voetbal-
politieke maatregelen waarmee
hij Ajax en dus zichzelf een goede
dienst kan bewijzen. Hij is tweede
vicevoorzitter van belangenbehar
tiger van Europese clubs (ECA),
praat met Fifa en Uefa. Op die
manier maakt de 226-voudig Aja-
cied zich hard voor een eerlijker en
competitiever mondiaal voetbalkli
maat. Dat is echter een traject van
de lange adem.
Op de korte termijn moeten de
beleidsbepalers het in Amsterdam
zelf doen. Ajax is een lerende orga
nisatie, zo liet Leo van Wijk tijdens
de laatste aandeelhoudersvergade
ring weten. Fouten maken mag,
maar niet tweemaal dezelfde.
Dat Van der Sar in de huidige
rolverdeling sneller kan handelen
en beslissen is een voordeel. Afge
lopen zomer was Ajax te langzaam,
zo concludeerde de algemeen
directeur zelfkritisch op diezelfde
aandeelhoudersvergadering. Door
die bestuurlijke stroperigheid had
Ajax zijn zaakjes te laat op orde.
Komende winterstop zal al blij
ken hoe rigoureus het duo op de
transfermarkt doorpakt. Los van
de nieuwe technische staf dienen
er idealiter ook enkele directe ver
sterkingen aangetrokken te wor
den om van het seizoen nog iets te
maken.
Het is niet realistisch om te
verwachten dat alles in de tweede
seizoenshelft zonder slag of stoot
in een opwaartse lijn zal gaan. Het
is voor alle betrokkenen wel zaak
dat de koerswijziging eensgezind
wordt uitgevoerd, zodat Ajax in
sneltreinvaart kan doorpakken en
geen kostbare tijd meer verspeelt
aan interne strubbelingen.
23%
38%
28%
volgens door de eerste seizoens
helft. Dat Overmars de selectie
niet tijdig op orde had, is door Van
der Sar erkend. Dat Keizer daar
door met een kwalitatief mindere
selectie en door het Nouri-drama
zijn voorbereiding in het water zag
vallen, valt niet alleen de debute
rende hoofdtrainer aan te rekenen.
DAADKRACHT
De keuze om Keizer een wed
strijd voor de winterstop uit zijn
lijden te verlossen, is een teken
van bestuurlijke daadkracht. De
één ziet het als het herstellen van
een eerder gemaakte beleidsma
tige fout, de ander ziet het als een
verrassende wending, omdat Kei
zer de boel juist geleidelijk aan op
gang leek te krijgen. Maar 'gelei-
stonden dat onder leiding van Uri
Coronel werd geschreven.
Interessant wordt wel hoe
Overmars vanuit zijn functie gaat
samenwerken met de nieuwe trai
ner. Wordt dat heel anders dan
met Keizer het geval was? Hoe kri
tisch kijkt Van der Sar mee over de
schouder van Overmars? Een trai
ner die past binnen de profielschets
en onafhankelijk werkt volgens zijn
eigen visie is geen probleem. Een
Ajaxverleden is ook geen hoofd
zaak, getuige de goede samenwer
king die Overmars met Bosz had.
Meer dan ooit zullen Van der
Sar en Overmars onder het ver
grootglas van de toezichthouders
opereren. De rvc controleert op
afstand, maar scherper dan ooit.
Een nieuwe misstap lijkt het duo
Marcel Keizer en Dennis Bergkamp werden (net als Hennie Spijkerman) op non-actief
gezet door Van der Sar en Overmars.
delijk' is bij Ajax na drie titelloze
jaren niet langer snel genoeg.
Dat Van der Sar en Overmars
in het kielzog van Keizer ook Berg
kamp en Spijkerman op non-actief
stelden, verraste meer. Met name
het vertrek van Bergkamp viel op,
juist omdat zijn wil een half sei
zoen geleden min of meer nog wet
was.
De recente ingrepen en con
sequenties kunnen zonder enige
moeite worden omschreven als een
hoognodige machtsgreep. De rol
verdelingen en verantwoordelijk
heden worden een stuk overzichte
lijker. Ajax wordt gerund door een
algemeen directeur die thuis is in
het voetbal. Een boegbeeld bij wie
ook sponsors zich prettig voelen.
Overmars kunnen we omschrij
ven als een technisch directeur met
ruime bevoegdheden, die boven de
hoofdtrainer staat. Het zijn pre
cies de aanbevelingen die tien jaar
geleden in het commissierapport
zich niet te kunnen veroorloven.
Daarvoor richtte het vizier van
de publieke opinie zich te snel op
Ajax' algemeen directeur na het op
non-actief zetten van Bergkamp,
Keizer en Spijkerman.
VERZILVEREN
Sportief succes op korte termijn is
uiteraard het beste medicijn. Dat
zal dit seizoen nog lastig genoeg
worden, maar een vierde seizoen
zonder tastbare prijs valt moei
lijk goed te praten. Ajax heeft het
commercieel op de rit en beschikt
nu over een goedgevulde porte
monnee door uitgaande transfers.
Dat is een compliment aan beiden,
maar die laatste stap - het verzil
veren naar sportief succes - wordt
een steeds luidere eis vanaf de tri
bunes.
En daar wringt natuurlijk de
schoen. Hoe versterk je een elftal
als je beste spelers jaarlijks worden
weggekocht? Als beoogde aan-
Het op non-actief stellen van
Marcel Keizer is met verdeeldheid
ontvangen door de Ajaxfans die
daar op onze site ajaxlife.nl hun
mening over gaven.
Wat is jouw gevoel bij
Keizers ontslag?
Ik voel met hem mee,
dit is niet zijn schuld 38%
Gewogen en te licht,
Ik vond hem juist groeien,
net als de ploeg 23%
Enige manier om wellicht
nog de titel te pakken 11%
