^£OEP
JÉKMr
ONDER
Hoe Ajax in 1989 elk dubbeltje moest omdraaien
ajaxlife
23-12-2016 lO
AJAX WAS VOORHEEN NOOIT EEN
CLUB MET ERG VEEL GELD IN KAS
Hoe zat dat ook alweer? Je kunt deze vraagloslaten op allerlei
gebeurtenissen binnen Ajax. Wij gaan op zoek naar het antwoord.
In deel 10: waarom Ajax in het financiële dramajaar 1989 geen kerst
kaarten kon versturen.
'twas weer een vredige kerst
jTWlJ
W/TT AU£k\AkWr^jTOEVALLIG W£L VQCRÏ
GoptHZONZN Ml UiT BEN VADER. J
£Nm VAbE&dm
ONDER DE LOEP -fl Q
Ajax wenst u
een mooie kerst
en een
gelukkig nieuwjaar
In kerstkaarten is Ajax nooit goed
geweest. Zet de reeks verstuurde
kerstwensen van de laatste vijftig
jaar op een rij en je zult zien hoe
gering de originaliteit en hoe matig
verfijnd de vormgeving is. Sommige
clubs zijn daar goed en fantasierijk
in. Andere niet. Ajax behoort tot de
laatste categorie. De club zal blij
zijn met de intrede van het digitale
tijdperk, want daarmee is het bewa
ren van de gezelligheidswensen van
de baan.
Al kan het aanbod de test van
goede smaak
nauwelijks door
staan, zo erg als
in 1989 was het
nooit en zal het,
hopelijk, nooit
meer worden.
In dat jaar zag Ajax namelijk af van
het versturen van de traditionele
kerstwens. Daar zat geen filosofi
sche gedachte achter, het was geen
antireligieus statement en het was
ook niet de vrucht van vergeetach
tigheid. Financiële oorzaken lagen
ten grondslag aan de beslissing.
Daarmee was er meteen een
waarschuwing afgegeven aan alles
en iedereen die iets met Ajax te
maken had: de dubbeltjes dienden
te worden omgedraaid, men diende
voor dezelfde beloning (of minder)
een stapje harder te lopen, een slag
harder te werken. Het beoogde
bedrijf Ajax trok als een familie
de broekriem aan, want het waren
barre tijden. En geen gêne, ieder
een mocht het weten.
Curieus
Barre tijden.hoe had het zover met
onze trotse club kunnen komen? Van
stoere vaandeldrager van het vader
landse voetbal tot armetierig clubje.
Er waren duidelijk aanwijsbare
redenen voor de financiële crisis
waarin Ajax zich eind 1989 bevond
en die leidde tot maatregelen waar
van het afzien van het verzenden van
kerstwensen een relatief klein maar
curieus onderdeel was.
Ajax was voorheen nooit een club
met erg veel geld in kas. "Het kapi
taal moet op het veld staan," was
een populaire kreet van Jaap van
Praag, de voorzitter die tussen 1964
en 1978 bij Ajax op charmante en
slimme wijze de scepter zwaaide.
Het waren roemruchte jaren waarin
de club mondiaal toonaange
vend werd.
Dat leverde,
nog zonder de
melkkoe die
'televisierech
ten' heet, net voldoende inkomsten
op om het personeel (onder wie de
voetballers) te betalen en het sta
dion te onderhouden. Ook met
een na de gouden periode, waarin
veel topspelers tegen aanzienlijke
transfersommen naar het buiten
land vertrokken, bouwde Ajax niet
aan een stevig kapitaal. Zonder
abnormaal in rode cijfers te belan
den hield Ajax zich in balans.
Maar in het najaar van 1988
kwam de club als bij donderslag
bij heldere hemel in problemen.
De Fiscale Inlichtingen en Opspo-
rings Dienst (FIOD) nam de
kort tevoren onder druk afgetre
den ex-voorzitter Ton Harmsen,
medebestuursleden, de algemeen
directeur, maar ook
een aantal Ajaxmede-
werkers in hechtenis.
Vier dagen lang werd
Harmsen verhoord
over vermeende belas
tingontduiking bij de
betalingen van zogenaamd 'teken-
geld' aan diverse spelers die bij
Ajax onder contract stonden of
hadden gestaan.
Beschadigd
Voor Harmsen persoonlijk was
die ervaring een tragisch diepte
punt dat hem (net als de andere
betrokkenen) mokerhard
raakte. Enkele
dagen na
zijn vrijlating
werd Harmsen
getroffen door
een hersenin
farct.
De ove
rige Ajaxmensen
werden licha
melijk minder
zichtbaar maar
mentaal niet min
der ernstig bescha
digd. De club werd
gestraft met een
zware boete en de
gebeurtenissen leid-
Geen kerstkaarten
DOOR DAVID ENDT
den tot een diepe crisis waarmee
het nieuwe bestuur, onder leiding
van voorzitter van Michael van
Praag, werd geconfronteerd.
De noodklok luidde. Waar
mogelijk werd bespaard op en
gesnoeid in uitgaven. Het was dui
delijk dat de club, wilde het hoofd
boven water worden gehouden,
spelers moest verkopen. Het 'hand
op de knip' door het armetierige
Ajax kreeg een extra dimensie
door het 'staafincident' tijdens
Ajax - Austria Wien in september
1989.
De straf die de Uefa uitsprak
(een hoge boete, een jaar verban
ning van de Europese velden en
daarna drie 'thuiswedstrijden'
op vreemde bodem) wierp Ajax
financieel nog verder terug. Uit
internationaal voetbal zouden
geen inkomsten vloeien en dat
zette, mede door het ontbreken
van financiële reserves, de begro
ting onder zware druk.
Symbolisch
De noodzakelijke maatregelen
kwamen tot uiting in een bij
voorbaat 'defensief' transferbeleid,
maar bijvoorbeeld ook in het
'bevriezen' van salaris van het
personeel. Het meest symbolisch
echter was het besluit om aan het
slot van dit nare kalenderjaar 1989
geen kerst- en nieuwjaarskaarten
te versturen. Papier-, druk- en
portokosten werden zo bespaard.
De wereld mocht het weten: beste
wensen waren er wel, maar ze
vielen niet via de posterijen op de
deurmat. Voor wie dat een gemis
was, bood de nieuwjaarsreceptie
in januari 1990 een
alternatief.
Ajax richtte zich op door
een mengeling van Amsterdams
elan en bestuurlijk inzicht, maar
vooral door de verrassend goede
resultaten van het eerste elftal.
Het kampioenschap van 1990
werd tegen veler verwachting
in veroverd. Dat de titel niet
in glorie (en klinkende munt)
kon worden omgezet in het
Europacuptoernooi, moest worden
geslikt, maar de eerste stap van
bedelstaf naar - hernieuwde -
adelstand was ingezet.
In december 1990 gaven
bestuur en directie groen licht
voor het versturen van kerst- en
nieuwjaarskaarten. Of die mooi
of lelijk, stijlvol of simpel waren,
deed er niet toe. Het juk was
afgeworpen, de kosten konden er
weer vanaf. De toekomst was nog
niet van gouden randen verzekerd,
maar zag er een stuk rooskleuriger
uit dan in het crisisjaar 1989.
Een greep uit de kerstkaarten van afgelopen twintig jaar.
Tekeningen: Henri Goldsmann
Xk\\vA v <1 v A
f EN
ïfof<MTKr
yVWPWÉP*
