Gé Fortgens was eerste Ajacied in Nederlands elftal
ONDER
ajaxlife
ONDER DE LOEP -f Q
02-09-2016 M.9J
Hoe zat dat ook alweer? Je kunt deze vraag
loslaten op allerlei gebeurtenissen binnen Ajax.
Wij gaan op zoek naar het antwoord. In deel 3,
in deze interlandperiode: hoe werd Gé Fort
gens Ajax' eerste international?
ZIJN UITVERKIEZING MAAKTE ZOVEEL
INDRUK BINNEN DE AJAXGELEDEREN
DAT HIJ WERD GEHULDIGD,
COMPLEET MET KRANS
Knappe volksjongen
in deftig Oranje
DOOR FLORIS ROOS
Wie wel eens in het kleedkamerge-
bied van Ajax is geweest, weet dat
aan de wanden een indrukwek
kende portrettengalerij zichtbaar
is met Ajacieden die ooit debuteer
den in Oranje. Keurig op chrono
logische volgorde. De laatste in de
rij kennen we allemaal: Riechedly
Bazoer. De naam van de man die
de eregalerij aanvoert, is mogelijk
minder bekend. Het is Gé (Gerar-
dus) Fortgens,
voor altijd de
eerste Ajacied
in het Neder
lands elftal.
De 24-jarige
Fortgens
beleefde op 19
maart 1911 als
eerste Ajacied in Oranje een fijn
debuut onder de Engelse bonds
coach Edgar Chadwick. In Ant
werpen won de middenvelder zijn
allereerste interland met 3-1 van
België. Hij was in goed gezelschap
met naast hem de fameuze spil van
Sparta, uitblinker Bok de Korver.
Dat is prettig debuteren.
Fortgens kwam daarna nog
zeven keer uit voor de nationale
ploeg. Ook maakte hij deel uit van
het elftal dat in 1912 deelnam aan
de Olympische Spelen. Nederland
verloor in Stockholm met 4-1 van
Denemarken. Het zou prompt de
laatste interland van Fortgens wor
den. Het verlies werd mede toege
schreven aan het te aanvallende
spel van de Ajacied, waarmee hij
de Denen in de kaart zou hebben
gespeeld. In de wedstrijd om het
brons, met 9-0 gewonnen van Fin
land, moest Fortgens toekijken.
Zelfverzekerd
Fortgens was een vrij tengere,
kleine, maar aantrekkelijke jon
gen om te zien. Op oude elftalfo
to's is hij een knappe verschijning.
Vaak met de armen manhaftig en
zelfverzekerd over elkaar. Hij had
een goeie kop met haar, prima
kaaklijn en een stoere blik, waarin
toch een ondeugende twinkeling
zichtbaar leek.
Was Fortgens vandaag de dag
voetballer van beroep, dan hing
hij vermoedelijk in posterformaat
boven talloze bedden van tie
nermeisjes. Het waren duidelijk
andere tijden. Zo vertrok Fortgens
eens een half uur voor afloop van
een bekerwedstrijd tegen Achilles
het stadion. Reden: hij moest de
trein halen. Ajax verloor het duel
overigens met 7-0.
De Ajacied was een geboren
Haarlemmer, een échte mug.
Vooral een volksjongen ook.
Vooral dat maakte zijn Oranjede
buut tot iets bijzonders, want Ajax
behoorde nog niet tot de elite van
ons vaderlandse voetbal. Deze
bestond vooral uit deftige clubs
als HBS, HVV, HFC en Sparta.
Men keek in die tijd niet louter
naar balvaardigheid bij het uit
nodigen van spelers voor de nati
onale ploeg. De maatschappelijke
opleiding en het sociale milieu tel
den nadrukkelijk mee. Het dragen
van het Oranje-tenue werd bijna
gezien als een hoge koninklijke
onderscheiding. Als maatschap
pelijk minder geschoolde speler
kwam je daar niet zomaar tussen.
Deze eer was destijds vooral voor
behouden aan heren van stand en
rijkeluiszonen.
Gehuldigd
Toch speelde volksjongen Fortgens
het klaar. Hij diende als allereerste
Ajacied zijn land tussen de krijtlij
nen, te midden van voornamelijk
welgestelde teamgenoten. De ster
speler miste hierdoor zelfs de com
petitiewedstrijd tegen AF&HC,
maar daar zat niemand in Amster
dam mee. Nee, zijn uitverkiezing
maakte ontzet
tend veel indruk
binnen de
Ajaxgelederen.
Zoveel zelfs dat
hij werd gehul
digd, compleet
met krans.
In Amster
dam waren ze maar wat trots op
het feit dat een speler van hun Ajax
uitverkoren was het land te dienen.
De clubleiding kon toen nog niet
bevroeden dat Ajax later dé onbe
twiste hofleverancier van Oranje
zou worden.
Zijn debuut in Oranje dankte
Fortgens uiteraard aan zijn opval
lende spel in Amsterdam. De
rechtshalf stond bekend als een
harde werker, een 'nijver type'
en defensief sterk. Op zijn posi
tie werd Fortgens overigens niet
gehinderd door zware defensieve
zorgen. Achter hem stond immers
de schier onpasseerbare back Karel
van der Lee om de boel op te los
sen, mocht het noodzakelijk zijn.
Gé Fortgens, een zelfverzekerde volksjongen.
Zo kon de Haarlemmer zich
vooral bezighouden met het bedie
nen van de voorhoede. Toch stond
hij ook zijn mannetje en werd hij
geroemd om zijn agressieve speel
stijl. De snelle en levendige Aja-
cied was bekend om zijn typische
sprongetjes, waarmee hij voor zijn
tegenstander opdook en vaak al
vroeg balbezit veroverde.
Promotie
Het middenveld waarop Fortgens
acteerde was sterk bezet. Samen
met Jan Schoevaart en Adriaan
Het Ajax van 1911, in het rood-wit gestreepte outfit. Met een zelfverzekerde Forgens (zevende van links).
Pelser vormde hij de ruggen
graat van de ploeg die op 21 mei
1911 promoveerde naar de Eerste
Klasse. In dat voor Ajax zo succes
volle jaar speelde de club nog met
rood-witte strepen op het shirt.
Na de promotie ging de ploeg spe
len in het witte shirt met de rode
baan. De reden was simpel: het
gestreepte tenue leek te veel op dat
van Sparta en zou wel eens ver
warring kunnen opleveren.
De groeiende Amsterdamse
achterban was vanzelfsprekend
apetrots. Spelen op het hoogste
niveau, dat was wat! Het duurde
echter maar een paar jaar. Al in
1914 degradeerde Ajax. Fortgens
verliet het zinkende Amsterdamse
schip en zocht zijn heil bij het
Utrechtse UVV om uiteindelijk
bij Haarlem af te sluiten. In 1922
hing hij z'n kicksen aan de wilgen
en beëindigde hij zijn carrière.
De voormalig Ajacied overleed in
1957 op 69-jarige leeftijd.
Fortgens voert in de Arena de
portrettengalerij aan van Ajaxde-
butanten in de nationale ploeg.
Het is een aanmoediging voor de
nieuwe lichting jonge Ajacieden
die dromen van een debuut in het
Nederlands elftal. Wie wil nou
niet de volgende Bazoer worden?
Elke Ajacied wil een plekje aan die
wand. Een plekje tussen al die hel
den.
