Europese topclubs willen naar eenzame (financiële) hoogte
"I O ACHTERGROND
Xvf 03-03-2016
ajaxlife
Het Europese voetbal stevent onder leiding
van de absolute topclubs af op grote ver
anderingen. Moeten we daar blij mee zijn?
'Je mag supporters niet de hoop op succes
ontnemen.'
Hoe ziet het voetballandschap
er over vijf jaar uit? Reizen we als
Ajaxsupporter heel Europa door in
het weekeinde, of speelt Ajax nog
gewoon in de eredivisie en wordt
er doordeweeks in een gesloten
competitie gespeeld met ploegen
uit pakweg Portugal, België, Grie
kenland en Schotland? Of blijft
alles bij het oude en mogen we blij
ven hopen op overwintering in de
Champions League?
Reactie
SPORTECONOOM TSJALLE VAN DER BURG
Magisch
Gedrocht
'VOETBALLERS GAAN ECHT
NIET STOPPEN ALS ZE MINDER
BETAALD KRIJGEN'
Super League drei
DOOR MIKE VAN DAMME
Porto-uit op zondagmiddag, altijd
lastig. Helemaal als Ajaxsupporter.
De portemonnee raakt langzaam
leeg door alle vliegreizen eerder in
het seizoen. Gelukkig komt Pana-
thinaikos volgende week naar de
Amsterdam Arena, en is de vol
gende uitwedstrijd tegen Ander-
lecht. Het voelt ineens als een duel
om de hoek.
Er zijn momenteel nog meer
vragen dan antwoorden, maar
zeker is dat de huidige opzet
van de Champions League flink
onder druk staat. In
2018 kan contractu
eel weer van format
worden veranderd, en
de absolute Europese
topclubs sturen daar
flink op aan. Ze wer
ken aan een plan voor
een Super League, waarin (vooral)
clubs uit Engeland, Spanje, Duits
land, Italië en Frankrijk uitkomen.
De reden is - uiteraard - niet
van sportieve aard, maar vooral
financieel: door de miljardendeal
die de Premier Leagueclubs heb
ben gesloten bij de verkoop van
de televisierechten, vrezen andere
Europese topclubs een Britse hege
monie. En dus willen de niet-Britse
clubs ook meer verdienen en het
topvoetbal exclusiever in de markt
zetten. Daarnaast is het clubs - als
AC Milan en Manchester United
momenteel - een doorn in het oog
dat ze door een matig seizoen in
eigen land plaatsing voor de Cham
pions League kunnen mislopen.
FC Barcelona-voorzitter Josep
Maria Bartomeu stelt het instel
len van wildcards voor, Bayern
Münchenpreses Karl-Heinz Rum-
menigge, tevens voorzitter van de
belangenorganisatie ECA, oppert
zelfs het idee van een besloten
competitie tussen de topvier uit
Spanje, Engeland, Italië, Duits
land en Frankrijk. Of dat ter
vervanging van de Champions
League of de vaderlandse compe
tities is, laat hij daarbij in het mid
den. Al valt er natuurlijk nog meer
geld te verdienen als de Europese
krakers in het weekeinde worden
gespeeld.
Wat er daadwerkelijk gaat gebeu
ren, is nog afwachten. Maar een
afwachtende houding hebben
de andere voetbalnaties niet. De
negen landen direct onder de
Europese topvijf - Portugal, Rus
land, Oekraïne, België, Neder
land, Turkije, Zwitserland, Tsje
chië en Griekenland - zijn als
reactie aan het onderzoeken of ze
gezamenlijk een competitie kun
nen opzetten. Met als werktitel
Subdivision 2.
Het klinkt misschien niet eens
onaardig, een competitie met
ploegen die gelijkwaardig zijn
aan Ajax, met elke twee weken -
doordeweeks of in het weekeinde
- een topwedstrijd in de Amster
dam Arena. Geen Excelsior of De
Graafschap meer, maar Porto en
AEK Athene als tegenstander.
Helemaal als een doorstroom naar
de Super League tot de mogelijk
heden behoort.
Dat laatste - doorstroming - is
wel een zeer belangrijk aspect
vanuit de fangedachte, stelt sport-
econoom Tsjalle van der Burg.
In 2010 schreef hij het boek Een
kleine economie van het voetbal,
in april verschijnt het vervolg, met
een krachtigere titel: Voetbalza
ken. Hoe de markt het spel kapot
maakt.
"Je mag voetbalfans niet de
hoop op succes onthouden," zegt
Van der Burg. "Als Feyenoordfan
hoop ik dat mijn club weer eens
kampioen wordt, ook al is dat al
heel lang niet gebeurd. En ik hoop
ook nog dat Feyenoord ooit weer
eens een Europese beker wint.
Dat is een belangrijk beginsel
van het supporterschap. Als de
topclubs een besloten competitie
beginnen waar Ajax, PSV en Fey
enoord nooit aan kunnen deelne
men, ontneem je hun supporters
die hoop op een groot succes. Dat
is funest."
Van der Burg schetst nog een
probleem als een Subdivision 2
het Europese én vaderlandse voet
bal zou vervangen. "Nu doet
Ajax mee om drie
prijzen: het lands
kampioenschap, de
nationale beker en
Europees, waarbij ze vooral
in de eredivisie bijna elk jaar tot
het einde meedoen om de titel. Als
ze alleen in een Europese compe
titie zouden spelen, doen ze in de
twintig jaar misschien vijf keer
echt mee om de titel. Die andere
vijftien keer is het seizoen voor
april al niet meer spannend. Ook
dat doet afbreuk aan het suppor
terschap."
Een besloten Super League zou
betekenen dat Ajax niet meer bang
hoeft te zijn voor een stelselmatige
vernedering door Real Madrid,
maar ook dat de fans niet kunnen
hopen op een magische avond met
een 2-1-zege op FC Barcelona als
resultaat. Is het glas half vol of half
leeg?
De FSE, de belangenorganisa
tie van Europese voetbalsuppor
ters, is hoe dan ook tegen een
Super League, of deze nou een
besloten aard krijgt of niet.
Bestuurslid Daniela Wurbs
laat weten bang te zijn dat het
gat tussen de absolute top en de
clubs daaronder alleen maar gro
ter wordt, een trend die sowieso al
is ingezet.
"Het idee voor een Europese
Super League is de laatste jaren
meerdere malen geopperd, en
steeds was het resultaat dat de
Uefa meer geld aan de topclubs
ging betalen," stelt
Wurbs vast. "De Uefa
zorgt nu ten minste
nog een beetje voor een
verdeling van het geld
uit tv-inkomsten onder
alle clubs en voetbal
bonden, in een Super
League zal dat niet meer gebeu
ren. Voor fans van de topclubs kan
zo'n competitie misschien even
leuk zijn, maar de financiële kloof
tussen die clubs en de rest wordt
alleen maar groter. De rijken
worden rijker, de armen
armer. Dat is nooit
goed."
Louis van Gaal noemde
de Champions League in
1994 al een commercieel
gedrocht. De Uefa veran
derde niet lang daarna,
daags voor de voor
Ajax memorabele
finale in Wenen,
onder druk van
de Engelse en
Franse tele
visiezenders
ITV en TF1
de plaatsing voor de groepsfase
voor het seizoen 1995/1996. Beide
zenders zouden de Champions
League boycotten als 'hun' kampi
oenen Blackburn Rovers en Nan
tes zich niet direct zouden plaat
sen voor de poulefase, iets waar
ze gezien hun Europese prestaties
geen recht op hadden. De Uefa
ging overstag en paste de spelre
gels gewoon een beetje aan. En dus
vielen clubs uit de kleinere landen
buiten de boot.
Bij hervormingen van het
belangrijkste clubtoernooi speelde
geld dus vaker een belangrijkere rol
dan sportiviteit. En eerlijk is eer
lijk, Ajax speelde daarin zeker niet
altijd slechts het slachtoffer. Eind
jaren negentig, op een moment dat
Ajax als Champions
Leaguewinnaar
(1995) en fina
list (1996) zelf
nog tot de
absolute top
behoorde,
was de club juist een van aanjagers
voor een competitie die eng veel
vergelijkingen vertoond met de nu
bedachte Super League: de Super
liga.
Ook toen deden clubs uiterst
geheimzinnig over de plannen,
en spraken in het geheim af in
Londen. Het initiatief kwam van
Media Partners, een coalitie van -
hoe kan het anders - enkele media-
tycoons, onder wie Silvio Berlus
coni en Rupert Murdoch.
Algemeen directeur Maar
ten Oldenhof schoof namens Ajax
aan, en tekende zelfs 'in een duur
advocatenkantoor' in de Engelse
hoofdstad de oprichtingsakte van
een competitie die er uiteindelijk
nooit zou komen. Oldenhof nu:
"In mijn optiek vormden we vooral
een tegenwicht voor de Uefa, die
destijds echt alles voor het zeggen
had. We hadden te maken met een
overvolle speelagenda, en als clubs
hadden we geen stem, maar moch
ten wel steeds komen opdraven.
Die situatie kon niet."
En dus werd er flink
engas gegeven en zelfs
geschermd met een
